Samenvatting van de colleges, leerjaar 1/leerpakket 3

Leerpakket 3 – Kerntaak 1 – Colleges
College: Pedagogiek: Opvoedingsondersteuning

Wat is opvoeden?
Proces waarbij de ouderlijk verantwoordelijkheid en zorg geleidelijk afnemen, met als
uiteindelijk resultaat een jeugdige volwassene die zelfregulerend en zelfstand kan
functioneren.

Opvoedingsondersteuning: steun bieden aan ouders bij hun opdracht en taak als opvoeders.

Wat doe je?
A. adviseer moeder hem 1x terug te bijten, dan voelt hij het zelf en stopt dit gedrag
B. Adviseer moeder Tijmen te negeren als hij driftig is.
C. Je geeft info en voorlichting
D. Je zegt: dit hoort bij de leeftijd
E. Je geeft pedagogisch advies en bespreekt hulp

Waarom is het zo moeilijk om kinderen op te voeden?
- De juiste manier van opvoeden bestaat niet!
- Het ontbreken van relevante rolmodellen
- De complexiteit van deze taak
- Minder waardering voor het ouderschap
- Gebrek aan ondersteuning vanuit het netwerk door individualisering
- Onrealistische verwachtingen

Cijfers
Vragen over problemen horend bij ontwikkelingsfase?
 70% van de ouders hebben vragen over de ‘normale problemen’
 35% van de ouders hebben soms twijfels of zij de opvoeding aan kunnen
 50% van de vaders en 50% van de moeders vindt het ouderschap moeilijker dan
verwacht
 1 tot 4% van de ouders heeft veel zorgen over de opvoeding/ontwikkeling
 4-6% van de kinderen heeft psychosociale problemen
 5% van de gezinnen heeft te maken met een opeenstapeling van problemen
 Surinaams/Antilliaanse ouders en Nederlandse éénoudergezinnen ervaren de
opvoeding vaker als vermoeiend en zware verantwoordelijkheid.

Veelvoorkomende zorgen van ouders
• Storend en lastig gedrag, bv. driftbuien, agressie, ongehoorzaamheid
• Gedragsstoornissen, bv. ADHD
• Algemene problemen, bv. slaapproblemen, zeuren, zindelijkheid, eten,
kind ergens mee naar toenemen

Risico factoren gedragsproblemen
1. Factoren in het kind
2. Opvoedfactoren
3. Sociale factoren

➢ Vertrouwen 77%
➢ Dankbaar 86%
➢ Voldoening 89%


Opvoedondersteuning

,  Bevorderen van een stimulerende pedagogische en fysieke omgeving
 Bieden van informele, sociale, praktische en instrumentele steun
 Signaleren, vroegtijdig onderkennen, verwijzen en toe leiden naar hulp
 Pedagogische advisering en lichte pedagogische hulp
 Informatie en voorlichting over de ontwikkeling en opvoeding

Vormen van opvoedondersteuning in de JGZ
 Advies bij een specifieke vraag
 Begeleidende huisbezoeken
 Meer ondersteuning in de vorm van
effectieve programma’s



Periode Ontwikkelingsopgaven Opvoedingsopgaven
Baby Lichaamsbeheersing Soepele verzorging
Veilige hechting Responsiviteit
Dag-nachtritme ontwikkelen Voorspelbare omgeving
Peuter Exploratief spel Veiligheid in huis bewaken
Autonomieontwikkeling Emotionele basis aanbieden
Uitdrukken door taal Regels introduceren
Grenzen accepteren Praten
Taal- en spelstimulering
School- Sociale vaardigheden Positieve stimulans
Kind Positief zelfbeeld Omgang met leeftijdgenoten
Moreel besef Sociaal gedrag stimuleren
Zelfredzaamheid Uitleg en instructie
Actieve leerhouding Eigen taken geven
Puber Emotionele zelfstandigheid Toezicht houden
Omgang met andere sekse Emotionele steun bieden
School- en beroepskeuze Enige tolerantie voor experimenten
Probleem oplossen

Oorzaken van opvoedproblemen
Balansmodel van Bakker
 Kijken naar risicofactoren en beschermende factoren
 Kijken naar de verhouding draagkracht-draaglast
 Kijken naar de verschillende niveaus (micro, meso, macro)

Risicofactoren voor aanhoudende gedragsproblemen bij kinderen
- temperament
- sekse  meisjes ‘wat vinden andere van mij’, jongens meer fysiek
- leerproblemen
- slechte gezondheid en medische problemen

Risicofactoren in de opvoeding voor gedragsproblemen van kinderen
- streng straffen
- ontbreken van warme, responsieve hechting
- inconsequente opvoedstijl




Risicofactoren bij gezinnen voor gedragsproblemen van kinderen
- veel stress in het gezin