Samenvatting geschiedenis H3 paragraaf 1,2,3 : De 1e wereldoorlog
Paragraaf 1 Je eigen volk en je eigen land
Duitsland was eeuwenlang een machteloos gebied geweest, bestaand uit hertogdommen,
graafschappen, zelfstandige steden en de koninkrijken Beieren en Pruisen. In de 19 e eeuw
ontstonden nationale bewegingen, die voor het eigen volk naar een eigen land met een eigen
regering streefden. Duitse nationalisten wilden alle gebieden met Duitssprekende inwoners
verenigen in een democratisch bestuurd rijk. Uit angst voor machtsverlies blokkeerden de Duitse
vorsten dat streven. Volgens de kanselier (premier) van Pruisen kon vereniging van de Duitse
gebieden in een staat alleen maar lukken door Eisen und Blutt (ijzer en bloed), door wapengeweld
dus. Uiteindelijk veroverden en versloegen ze bepaalde gebieden. Uit angst dat de Duitse
eenwording een sterke en gevaarlijke buurman zou opleveren, verklaarde Frankrijk in 1870 Pruisen
de oorlog. Uiteindelijk versloegen de Duitsers ze makkelijk en riepen de Duitse vorsten in 1871 de
Pruisische koning uit tot keizer Wilhelm l van Duitsland. Frankrijk verloor Elzas-Lotharingen (gebied),
de natuurlijke barrière tussen Frankrijk en Duitsland met zijn rijke kolen- en ijzerertsmijnen, en moest
vijf miljard franc betalen. Dat schreeuwde om revanche (vergelding).
Trots op hun overwinning en de eenwording van hun gebieden vonden de Duitsers zichzelf het beste
volk op aarde. Voor dit nationalisme deden de Fransen en Engelsen trouwens niet onder. Van het
Franse geld liet de nieuwe Duitse keizer spoorwegen, kanalen en wegen aanleggen. Het 2 e keizerrijk
in de Duitse geschiedenis moest een modern industrieland worden. Een concurrent van Frankrijk,
maar vooral van Engeland, dat dankzij de Industriële Revolutie een voorsprong had. Op een gegeven
moment mengde Duitsland zich in de race om het grootste koloniale wereldrijk, het moderne
imperialisme. De Fransen waren bezorgd omdat ze achterbleven op sommige vlakken in vergelijking
tot Duitsland. Nationale bewegingen konden staten vormen, maar ook afbreken, zoals die waarin
verschillende volken met een eigen taal en cultuur onder een vorst leefden: veelvolkerenstaten. Dat
waren Oostenrijk-Hongarije, tsaristisch Rusland en het Osmaanse of Turkse rijk. Er was altijd wel wat
gedoe daar. Ook het Russische keizerrijk was een veelvolkerenstaat. De Russische problemen met
Turkije en de Franse angst voor Duitsland leidden tot een bondgenootschap tussen Rusland en
Frankrijk. Daarmee sloten ze hun Duitse buurland aan twee kanten in. Eerst deden de Engelsen niet
mee, vanwege hun splendid isolation: los van Europa oriënteerden zij zich liever op de beheersing
van de wereldzeeën en hun koloniale rijk. Maar later kozen ze de kant van Frankrijk en Rusland en
ontstond de Triple Entente. Duitsland vond bondgenoten in Oostenrijk-Hongarije en Italië; samen
vormden de drie landen de Dreibund of Triple Alliantie. Allebei de bondgenoten van Duitsland
waren militair sterk maar de twee samen waren geen vrienden van elkaar. Duitsland wist dat het in
de oorlog de grootste last zou dragen.
Probleem was dat het land bij een
tweefronten-oorlog tegelijkertijd
tegen Rusland en Frankrijk zou
moeten vechten. Generaal Von
Schlieffen bedacht hier het Von
Schlieffen-plan voor: Duitsland zou
eerst snel Frankrijk verslaan en daarna
aan het oostfront Rusland aanvallen.
Zo ontstond toen het oorlogsjaar 1914
aanbrak twee tot de tanden toe
bewapende bondgenootschappen
tegenover elkaar.
Paragraaf 1 Je eigen volk en je eigen land
Duitsland was eeuwenlang een machteloos gebied geweest, bestaand uit hertogdommen,
graafschappen, zelfstandige steden en de koninkrijken Beieren en Pruisen. In de 19 e eeuw
ontstonden nationale bewegingen, die voor het eigen volk naar een eigen land met een eigen
regering streefden. Duitse nationalisten wilden alle gebieden met Duitssprekende inwoners
verenigen in een democratisch bestuurd rijk. Uit angst voor machtsverlies blokkeerden de Duitse
vorsten dat streven. Volgens de kanselier (premier) van Pruisen kon vereniging van de Duitse
gebieden in een staat alleen maar lukken door Eisen und Blutt (ijzer en bloed), door wapengeweld
dus. Uiteindelijk veroverden en versloegen ze bepaalde gebieden. Uit angst dat de Duitse
eenwording een sterke en gevaarlijke buurman zou opleveren, verklaarde Frankrijk in 1870 Pruisen
de oorlog. Uiteindelijk versloegen de Duitsers ze makkelijk en riepen de Duitse vorsten in 1871 de
Pruisische koning uit tot keizer Wilhelm l van Duitsland. Frankrijk verloor Elzas-Lotharingen (gebied),
de natuurlijke barrière tussen Frankrijk en Duitsland met zijn rijke kolen- en ijzerertsmijnen, en moest
vijf miljard franc betalen. Dat schreeuwde om revanche (vergelding).
Trots op hun overwinning en de eenwording van hun gebieden vonden de Duitsers zichzelf het beste
volk op aarde. Voor dit nationalisme deden de Fransen en Engelsen trouwens niet onder. Van het
Franse geld liet de nieuwe Duitse keizer spoorwegen, kanalen en wegen aanleggen. Het 2 e keizerrijk
in de Duitse geschiedenis moest een modern industrieland worden. Een concurrent van Frankrijk,
maar vooral van Engeland, dat dankzij de Industriële Revolutie een voorsprong had. Op een gegeven
moment mengde Duitsland zich in de race om het grootste koloniale wereldrijk, het moderne
imperialisme. De Fransen waren bezorgd omdat ze achterbleven op sommige vlakken in vergelijking
tot Duitsland. Nationale bewegingen konden staten vormen, maar ook afbreken, zoals die waarin
verschillende volken met een eigen taal en cultuur onder een vorst leefden: veelvolkerenstaten. Dat
waren Oostenrijk-Hongarije, tsaristisch Rusland en het Osmaanse of Turkse rijk. Er was altijd wel wat
gedoe daar. Ook het Russische keizerrijk was een veelvolkerenstaat. De Russische problemen met
Turkije en de Franse angst voor Duitsland leidden tot een bondgenootschap tussen Rusland en
Frankrijk. Daarmee sloten ze hun Duitse buurland aan twee kanten in. Eerst deden de Engelsen niet
mee, vanwege hun splendid isolation: los van Europa oriënteerden zij zich liever op de beheersing
van de wereldzeeën en hun koloniale rijk. Maar later kozen ze de kant van Frankrijk en Rusland en
ontstond de Triple Entente. Duitsland vond bondgenoten in Oostenrijk-Hongarije en Italië; samen
vormden de drie landen de Dreibund of Triple Alliantie. Allebei de bondgenoten van Duitsland
waren militair sterk maar de twee samen waren geen vrienden van elkaar. Duitsland wist dat het in
de oorlog de grootste last zou dragen.
Probleem was dat het land bij een
tweefronten-oorlog tegelijkertijd
tegen Rusland en Frankrijk zou
moeten vechten. Generaal Von
Schlieffen bedacht hier het Von
Schlieffen-plan voor: Duitsland zou
eerst snel Frankrijk verslaan en daarna
aan het oostfront Rusland aanvallen.
Zo ontstond toen het oorlogsjaar 1914
aanbrak twee tot de tanden toe
bewapende bondgenootschappen
tegenover elkaar.
