NK2
CVA
Verstoring van hersendoorbloeding door ischemie of hemorragisch
Opmerken door Face (laten lachen), Arm, Speech (wartaal), Time (noteren hoelang)
Paretische zijde is meestal de contralaterale zijde dan aangedane hersengebied -> kruist
Spasticiteit volgens vast patroon:
1. Endorotatie en adductie schouder
2. Flexie
3. Voorarm in pronatie
4. DF in pols
5. Flexie vingers
à houding moet je doorbreken, vaak niet pijnlijk maar wel onaangenaam voor hen -> voorzicht uit mobiliseren!
De schade van een CVA kan je niet herstellen en is dus irreversibel.
Typisch stappatroon CVA: geen/ mindere counterrotatie van romp met gevolg dat romp bijna niet lijkt te bewegen
Counter rotatie: tegenovergestelde rotatie van bekken en schouder
Meeste winst in eerste 3 m
Eerste w: goede vooruitgang,
reva = behandeling van 24u
Chronische fase: vooruitgang
mog. Maar meer moeite
Endogene plasticiteit:
herindeling hersenen
goed endogeen milieu
in hersenen na CVA
,Optreden van herstel:
- Wat gaat herstellen? Cognitief, zelfredzaamheid, laesie, … -> goed kaderen
- Functioneel worden op verschillende manieren bv. terug leren schrijven maar met aanspraak van ander
hersengebied of door een andere baan te gebruiken of door opgeheven van de schok of door compensatie
Positionering van CVA P
Principes:
- Lichaamsalignement: zo min mog in spastisch patroon en toch zo natuurlijk mogelijk
- Vrije ruimte opvullen: met kussens/ dekens voor veiligheid P en doorligwonden voorkomen (≠ voelen door
verstoord sensorisch systeem)
- Maximale sensorische stimulatie: vnl hemiplege zijde -> sensorische deprivatie vermijden en veranderde
percepties (ZZ, ruimte,…) aanpassen
Algemeen:
- Bij CVA nooit aan arm trekken maar begeleiden aan scapula mediale rand om scapula alata te voorkomen
- Kussens voor vrije ruimte op te vullen en om in juiste positie te leggen.
- Doel is nog steeds de meest comfortabele houding voor de P
Positioneren
- Pro en contra
- Belangrijkheid van positionering
In bed 1. Zijdelings op paretische zijne
hoofd neutraal/ in lijn met het lichaam
(CWK – TWK)
Hand open liggen op de handrug om
spatisch patroon te vermijden
Protractie sch inbrengen door hand T
tussen hoofd en schouder P en
begeleiden aan de scapula
Kussen achter rug ter stab +
propriocepitieve info
Geen kussen op voetzool
+ P blijft functioneel
+ Hypertonie neemt af door verlenging
lichaam
+ Sensorische info
, - Niet gestimuleerd om paretische zijde te gebruiken
- Mindere doorbloeding
2. Zijdelings op niet paretische zijde
+ Stimulatie om paretische zijde te
gebruiken om functioneel te zijn
+ Sensorische stimulatie paretische zijde
- P is minder functioneel
Heel de arm over volledige arm
ondersteund worden (ook in oksel)
Romp mag ondersteund worden door
een kussen thv buik
3. Ruglig
Kussen onder hoofd tot onder angulus
inferior
Kussen onder schouderbladen om exorot
en protactie -> beide zijden voor
symmetrie
Paretische hand moet hoger liggen dan de schouder -> oedeem
vermijden
Handdoek onder onderrug om lordose te vermijden
Handdoek onder knie om hyperextensie te vermijden
Voeten niet teveel in supinatie en niets op voetzool
+ 2 handen gebruiken -> paretische zijde stimuleren
- Labyrint en ANRF reflexen
- Kijkt naar plafond -> is niet zo interessant
- Gevoeliger voor decubitus
4. Zit
+ Gestimuleerd om hoofd zelf recht te houden
+ Functioneel -> met armen werken
- Vrij gevoelig voor decubitus
P in rechte positie zetten door kussen
Gewicht verdelen over beide benen
Benen recht liggen, geen rotaties
Nijging flexie romp vermijden door tafel of kussens
In stoel 1. Met tafel aan zijkant P
arm ondersteund door kussen
Voeten knieën en heupen flexie 90°
Voeten plat op grond
Symmetrische rechte houding
2. Met tafel van voor
Ellebogen op kussen en flexie
Handen goed open
Flexie romp vermijden
Lumbale lordose ondersteunen -WP recht zitten
Voeten op grond
Zo symmetrisch mogelijke houding
3. In rolstoel
, Paretische zijde ondersteunen
Niet paretische zijde niet ondersteunen -> mobiel
Naar beneden glijden vermijden
Liefst een kussentje tussen hoek en paretische knie
4. P terug in alignement plaatsen in rolstoel
1 T:
A. Voeten en benen om benen P + P begeleid met niet paretische arm de paretische arm door vast te
houden
B. Fl romp naar niet paretische zijde
C. Gewichtsshift van li naar rechter bil om handen onder trochanter te krijgen
D. Druk geven met knieën en LG T gebruiken om P op te liften
E. P zo ver mog in de stoel zetten door extra druk op knieën daarna P met rug tegen leunen
2T
A. P zit slecht in stoel (onderuitgezakt)
B. Benen T om P en begeleid fl romp
C. T ondersteunen poep P
D. P zo ver mog naar achter zetten in stoel P zit recht op
Transfer van hemiplegische patiënt
Principes:
- Activeren vs stabiliteit: belangrijk dat de P de transfer zelf kan en om de paretische zijde zo veel mogelijk te
gebruiken met de nodige stabiliteit/ veiligheid
- Correcte uitvoering van de transfer: belangrijk om complicaties zoals tonus verhoging te vermijden
- Paretische zijde zo veel mogelijk betrekken voor sensorische stimulatie en sensorische deprivatie vermijden
Transfer= behandeling: daag de P uit met gerichte FB en is zeer functioneel
Let als T op je eigen houding en techniek -> zo veel mogelijk heel je lichaam gebruiken en vraag hulp
wanneer nodig
CVA
Verstoring van hersendoorbloeding door ischemie of hemorragisch
Opmerken door Face (laten lachen), Arm, Speech (wartaal), Time (noteren hoelang)
Paretische zijde is meestal de contralaterale zijde dan aangedane hersengebied -> kruist
Spasticiteit volgens vast patroon:
1. Endorotatie en adductie schouder
2. Flexie
3. Voorarm in pronatie
4. DF in pols
5. Flexie vingers
à houding moet je doorbreken, vaak niet pijnlijk maar wel onaangenaam voor hen -> voorzicht uit mobiliseren!
De schade van een CVA kan je niet herstellen en is dus irreversibel.
Typisch stappatroon CVA: geen/ mindere counterrotatie van romp met gevolg dat romp bijna niet lijkt te bewegen
Counter rotatie: tegenovergestelde rotatie van bekken en schouder
Meeste winst in eerste 3 m
Eerste w: goede vooruitgang,
reva = behandeling van 24u
Chronische fase: vooruitgang
mog. Maar meer moeite
Endogene plasticiteit:
herindeling hersenen
goed endogeen milieu
in hersenen na CVA
,Optreden van herstel:
- Wat gaat herstellen? Cognitief, zelfredzaamheid, laesie, … -> goed kaderen
- Functioneel worden op verschillende manieren bv. terug leren schrijven maar met aanspraak van ander
hersengebied of door een andere baan te gebruiken of door opgeheven van de schok of door compensatie
Positionering van CVA P
Principes:
- Lichaamsalignement: zo min mog in spastisch patroon en toch zo natuurlijk mogelijk
- Vrije ruimte opvullen: met kussens/ dekens voor veiligheid P en doorligwonden voorkomen (≠ voelen door
verstoord sensorisch systeem)
- Maximale sensorische stimulatie: vnl hemiplege zijde -> sensorische deprivatie vermijden en veranderde
percepties (ZZ, ruimte,…) aanpassen
Algemeen:
- Bij CVA nooit aan arm trekken maar begeleiden aan scapula mediale rand om scapula alata te voorkomen
- Kussens voor vrije ruimte op te vullen en om in juiste positie te leggen.
- Doel is nog steeds de meest comfortabele houding voor de P
Positioneren
- Pro en contra
- Belangrijkheid van positionering
In bed 1. Zijdelings op paretische zijne
hoofd neutraal/ in lijn met het lichaam
(CWK – TWK)
Hand open liggen op de handrug om
spatisch patroon te vermijden
Protractie sch inbrengen door hand T
tussen hoofd en schouder P en
begeleiden aan de scapula
Kussen achter rug ter stab +
propriocepitieve info
Geen kussen op voetzool
+ P blijft functioneel
+ Hypertonie neemt af door verlenging
lichaam
+ Sensorische info
, - Niet gestimuleerd om paretische zijde te gebruiken
- Mindere doorbloeding
2. Zijdelings op niet paretische zijde
+ Stimulatie om paretische zijde te
gebruiken om functioneel te zijn
+ Sensorische stimulatie paretische zijde
- P is minder functioneel
Heel de arm over volledige arm
ondersteund worden (ook in oksel)
Romp mag ondersteund worden door
een kussen thv buik
3. Ruglig
Kussen onder hoofd tot onder angulus
inferior
Kussen onder schouderbladen om exorot
en protactie -> beide zijden voor
symmetrie
Paretische hand moet hoger liggen dan de schouder -> oedeem
vermijden
Handdoek onder onderrug om lordose te vermijden
Handdoek onder knie om hyperextensie te vermijden
Voeten niet teveel in supinatie en niets op voetzool
+ 2 handen gebruiken -> paretische zijde stimuleren
- Labyrint en ANRF reflexen
- Kijkt naar plafond -> is niet zo interessant
- Gevoeliger voor decubitus
4. Zit
+ Gestimuleerd om hoofd zelf recht te houden
+ Functioneel -> met armen werken
- Vrij gevoelig voor decubitus
P in rechte positie zetten door kussen
Gewicht verdelen over beide benen
Benen recht liggen, geen rotaties
Nijging flexie romp vermijden door tafel of kussens
In stoel 1. Met tafel aan zijkant P
arm ondersteund door kussen
Voeten knieën en heupen flexie 90°
Voeten plat op grond
Symmetrische rechte houding
2. Met tafel van voor
Ellebogen op kussen en flexie
Handen goed open
Flexie romp vermijden
Lumbale lordose ondersteunen -WP recht zitten
Voeten op grond
Zo symmetrisch mogelijke houding
3. In rolstoel
, Paretische zijde ondersteunen
Niet paretische zijde niet ondersteunen -> mobiel
Naar beneden glijden vermijden
Liefst een kussentje tussen hoek en paretische knie
4. P terug in alignement plaatsen in rolstoel
1 T:
A. Voeten en benen om benen P + P begeleid met niet paretische arm de paretische arm door vast te
houden
B. Fl romp naar niet paretische zijde
C. Gewichtsshift van li naar rechter bil om handen onder trochanter te krijgen
D. Druk geven met knieën en LG T gebruiken om P op te liften
E. P zo ver mog in de stoel zetten door extra druk op knieën daarna P met rug tegen leunen
2T
A. P zit slecht in stoel (onderuitgezakt)
B. Benen T om P en begeleid fl romp
C. T ondersteunen poep P
D. P zo ver mog naar achter zetten in stoel P zit recht op
Transfer van hemiplegische patiënt
Principes:
- Activeren vs stabiliteit: belangrijk dat de P de transfer zelf kan en om de paretische zijde zo veel mogelijk te
gebruiken met de nodige stabiliteit/ veiligheid
- Correcte uitvoering van de transfer: belangrijk om complicaties zoals tonus verhoging te vermijden
- Paretische zijde zo veel mogelijk betrekken voor sensorische stimulatie en sensorische deprivatie vermijden
Transfer= behandeling: daag de P uit met gerichte FB en is zeer functioneel
Let als T op je eigen houding en techniek -> zo veel mogelijk heel je lichaam gebruiken en vraag hulp
wanneer nodig
