Nucleaire geneeskunde periode 5
VNG 05-001
SPECT = Single Photon Emission Computed Tomography: een onderzoeksmethode om de verdeling
van een radiofarmacon in het lichaam in doorsnede te tonen.
Plaatsbepaling:
- Hersenperfusie, skelet, nierparenchym, schildklier, longen.
- DaT-scan = onderzoek waarbij delen van de hersenen worden afgebeeld.
- Sentinel node = schildwachtklier; de eerste lymfeklier die de kankercellen van een gezwel
passeren nadat ze in de lymfevaten terecht zijn gekomen.
VNG 05-003
1032 SPECT circulair set-up
Acquisition protocol: type > SPECT.
Examination: organ > brain (ligt aan de aanvraag).
Nuclide 1: Tc-99m (-HMPAO voor de hersenen)
SPECT acquisition:
- Acquisition time per angle > 30 sec.
- Rotation mode > 180 CW (clockwise >> CCW = counterclockwise).
- Body contouring > uit >> rondvormig aan = epillair.
- Matrix > 64x64 >> maximaal 128x128.
- Frames > 30 per camerakop.
Eisen SPECT
Totale tijdsduur: niet langer dan 45 minuten. Lager is niet uit te houden voor de patiënt.
Eisen aan de patiënt: alle verzamelde informatie moet van dezelfde plaats afkomstig zijn.
- De patiënt moet dus tijdens de opname zo stil mogelijk blijven liggen en het radiofarmacon
mag zich niet meer verplaatsen in het lichaam.
Eisen aan het radiofarmacon:
- Keuze van het radiofarmacon > Tc-99m gekoppeld aan een farmacon. De tijd per frame
tijdens een SPECT is relatief kort. Door gunstige fysische eigenschappen van Tc-99m kan er
een hogere dosis aan de patiënt worden gegeven.
- Fixatie van het radiofarmacon > de verdeling van het radiofarmacon moet ten tijden van het
eerste en laatste frame gelijk zijn, dus het radiofarmacon moet goed gefixeerd zijn in het
weefsel.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Eisen gammacamera
Bijzondere apparatuur:
- De camera moet kunnen roteren.
- De SPECT wordt uitgevoerd op een speciale, smallere tafel waar de camera omheen kan
draaien.
- Vaak is de SPECT tafel uitgerust met een speciale hoofdsteun (hersen-SPECT).
- Met voorkeur wordt er met meerkopscamera's gewerkt voor een hogere resolutie
en sosm zelfs een kortere onderzoekstijd.
Tilt-hoek van de gammacamera: de hoek waaronder de gammacamera zich
in craniocaudale of caudocraniale richting is geplaatst. Voor een optimale SPECT opname moet de
hoek van de camera in alle richtingen exact 90 graden op het te reconstrueren vlak staan
(transversaal).
Mechanische eisen aan de gammacamera: de camera mag niet te veel mechanische speling
vertonen. Als dit wel zo is wordt er onder invloed van de zwaartekracht, uit verschillende richtingen
de activiteit op verschillende plaatsen vastgelegd. De camera vertoont altijd wel een beetje speling,
dus de afbeeldingen moeten hiervoor gecorrigeerd worden.
- Dit wordt de COR-correctie genoemd > Center Of Rotation-correctie.
o Elke week moeten alle posities opnieuw een COR-correctie krijgen.
Afstand camera-object (rotatie-diameter): voor optimale resolutie moet de camera zich zo dicht
mogelijk bij het object bevinden, maar wel zo dat de camera ongestoord rond de patiënt kan
draaien.
- Circulair vs ellips: een roterende gammacamera maakt in principe een circulaire beweging.
Net als de andere acquisities moet de camera zich zo dicht mogelijk bij de patiënt bevinden.
Omdat het lichaam een ellips vorm heeft een geen cirkel-vorm zijn camera's vaak uitgerust
met de mogelijkheid om een ellips-vormige rotatie te kunnen maken.
- Afstandsdetectie: op basis van auto-contour wordt de minimale afstand per positie tot de
patiënt ingesteld waardoor per opname een optimale resolutie verkregen wordt.
Homogeniteit van de gammacamera: als de camera meer dan 1% inhomogeen is zal er een zeer
onregelmatige weergave van de activiteitsverdeling ontstaan op beeld (ringartefact). Dit kan een
verkeerde diagnose tot gevolg hebben.
- Er kan een speciale dataset worden aangemaakt door van een floodsource 30
miljoen counts te verzamelen, waarna de computer kan berekenen met welke waarde de
pixels per frame gecorrigeerd moeten worden.
o Dit verschilt per energie, dus per nuclide moet er een andere datset worden
aangemaakt.
Collimatorkeuze: de meest gebruikte collimator voor SPECT is de parallel-hole collimator. Soms
neigen mensen naar een high resolution collimator en dit kan, maar er moet wel gewaakt worden
dat de resolutieverbetering door de collimator te niet wordt gedaan door de matrix. Een HR
collimator houdt meer straling tegen terwijl we al weinig straling opvangen.
- De betrouwbaarste informatie komt uit het centrum van de camera (CFOV).
- Voor de hersenen is er een slanthole collimator ontwikkeld. Hierin zijn de gaten schuin
geboord, zodat de collimator dicht tegen het hoofd kan terwijl de straling toch in het
centrum van de camera wordt waargenomen.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
, Acquisitieparameters
Keuze 180 of 360 graden:
Normaal doe je 180 graden, maar als door verzwakking in het lichaam uit 180 graden bijna geen
informatie komt, maak je een opname van de andere 180 graden. Dit treedt vooral op bij
objecten die zich sterk uit het midden van het lichaam bevinden.
Een tweede reden voor het kiezen van de 180 graden is de slechtere resolutie die wordt
waargenomen aan de overzijden bij de 360 graden.
- Dit ontstaat door de grote afstand tot het object.
- Bij een dubbelkopscamera kan de rotatie per kop gehalveerd worden, mits de koppen
tegen elkaar in een hoek van 90 graden gedraaid kunnen worden.
Aantal frames per rotatie:
Hoe meer frames er worden opgenomen, hoe beter de weergave na reconstructie zal zijn.
De frames moeten wel voldoende informatie bevatten, anders krijgt ruis de overhand. De teltijd per
frame moet dus voldoende lang zijn.
- 360 graden = 60-64 frames.
- 180 graden = 30-32 frames.
Teltijd per frame:
Zoveel mogelijk counts per frame. Hoe langer er geteld wordt, hoe beter de reconstructie.
Er moet rekening worden gehouden met als je in 30 minuten 60 frames wilt maken er een teltijd per
frame van 30 seconden is, maar de rotatie kost extra tijd. Daarnaast wacht de camera altijd even na
de verplaatsing om de schommeling in beeld te voorkomen.
Grootte van de matrix:
Er wordt voor een kleine matrix gekozen omdat er weinig informatie uit de fotonen kan worden
gehaald.
- De collimator filtert, de fotonen komen niet loodrecht aan, escapes, dubbeltelling etc.
SPECT met meerkopscamera's wordt vaak uitgevoerd met een matrix van 128x128.
Start- en stoppositie:
Dit hangt af van een aantal factoren;
- De totale draaihoek > als de totale draaihoek 360 graden is wordt er op 0 gestart en gestopt.
Als de totale draaihoek 180 graden is zal er gezorgd moeten worden dat het object van
interesse zo dicht mogelijk bij de camera zit.
o Bij het hart zal de opname op –45 graden (RAO 45) worden gestart en op 135 graden
worden gestopt (LPO 45).
- Ligging van de patiënt > supine (rug) of prone (buik) afhankelijk van het onderzochte orgaan.
o Hart wordt soms ook supine gemaakt. Dit omdat door de zwaartekracht het hart
meer tegen de thoraxwand ligt waardoor er minder verzwakking optreedt.
▪ Start –30 (RAO 30) en stop 150 (LPO 60).
Gewenste COR-correctieset/inhomogeniteits-correctieset:
Direct na het verzamelen van de informatie wordt per frame de correctie uit de gekozen set
toegepast.
Gewenste fotopiek en window:
Voor planaire onderzoeken wordt dezelfde windowbreedte gekozen.
Zoomfactor:
Bij een klein object. Door de zoomfactor wordt de pixelsgrootte kleiner, waardoor bij
eenzelfde teltijd per frame de statische betrouwbaarheid van de activiteit per pixel afneemt.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
VNG 05-001
SPECT = Single Photon Emission Computed Tomography: een onderzoeksmethode om de verdeling
van een radiofarmacon in het lichaam in doorsnede te tonen.
Plaatsbepaling:
- Hersenperfusie, skelet, nierparenchym, schildklier, longen.
- DaT-scan = onderzoek waarbij delen van de hersenen worden afgebeeld.
- Sentinel node = schildwachtklier; de eerste lymfeklier die de kankercellen van een gezwel
passeren nadat ze in de lymfevaten terecht zijn gekomen.
VNG 05-003
1032 SPECT circulair set-up
Acquisition protocol: type > SPECT.
Examination: organ > brain (ligt aan de aanvraag).
Nuclide 1: Tc-99m (-HMPAO voor de hersenen)
SPECT acquisition:
- Acquisition time per angle > 30 sec.
- Rotation mode > 180 CW (clockwise >> CCW = counterclockwise).
- Body contouring > uit >> rondvormig aan = epillair.
- Matrix > 64x64 >> maximaal 128x128.
- Frames > 30 per camerakop.
Eisen SPECT
Totale tijdsduur: niet langer dan 45 minuten. Lager is niet uit te houden voor de patiënt.
Eisen aan de patiënt: alle verzamelde informatie moet van dezelfde plaats afkomstig zijn.
- De patiënt moet dus tijdens de opname zo stil mogelijk blijven liggen en het radiofarmacon
mag zich niet meer verplaatsen in het lichaam.
Eisen aan het radiofarmacon:
- Keuze van het radiofarmacon > Tc-99m gekoppeld aan een farmacon. De tijd per frame
tijdens een SPECT is relatief kort. Door gunstige fysische eigenschappen van Tc-99m kan er
een hogere dosis aan de patiënt worden gegeven.
- Fixatie van het radiofarmacon > de verdeling van het radiofarmacon moet ten tijden van het
eerste en laatste frame gelijk zijn, dus het radiofarmacon moet goed gefixeerd zijn in het
weefsel.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Eisen gammacamera
Bijzondere apparatuur:
- De camera moet kunnen roteren.
- De SPECT wordt uitgevoerd op een speciale, smallere tafel waar de camera omheen kan
draaien.
- Vaak is de SPECT tafel uitgerust met een speciale hoofdsteun (hersen-SPECT).
- Met voorkeur wordt er met meerkopscamera's gewerkt voor een hogere resolutie
en sosm zelfs een kortere onderzoekstijd.
Tilt-hoek van de gammacamera: de hoek waaronder de gammacamera zich
in craniocaudale of caudocraniale richting is geplaatst. Voor een optimale SPECT opname moet de
hoek van de camera in alle richtingen exact 90 graden op het te reconstrueren vlak staan
(transversaal).
Mechanische eisen aan de gammacamera: de camera mag niet te veel mechanische speling
vertonen. Als dit wel zo is wordt er onder invloed van de zwaartekracht, uit verschillende richtingen
de activiteit op verschillende plaatsen vastgelegd. De camera vertoont altijd wel een beetje speling,
dus de afbeeldingen moeten hiervoor gecorrigeerd worden.
- Dit wordt de COR-correctie genoemd > Center Of Rotation-correctie.
o Elke week moeten alle posities opnieuw een COR-correctie krijgen.
Afstand camera-object (rotatie-diameter): voor optimale resolutie moet de camera zich zo dicht
mogelijk bij het object bevinden, maar wel zo dat de camera ongestoord rond de patiënt kan
draaien.
- Circulair vs ellips: een roterende gammacamera maakt in principe een circulaire beweging.
Net als de andere acquisities moet de camera zich zo dicht mogelijk bij de patiënt bevinden.
Omdat het lichaam een ellips vorm heeft een geen cirkel-vorm zijn camera's vaak uitgerust
met de mogelijkheid om een ellips-vormige rotatie te kunnen maken.
- Afstandsdetectie: op basis van auto-contour wordt de minimale afstand per positie tot de
patiënt ingesteld waardoor per opname een optimale resolutie verkregen wordt.
Homogeniteit van de gammacamera: als de camera meer dan 1% inhomogeen is zal er een zeer
onregelmatige weergave van de activiteitsverdeling ontstaan op beeld (ringartefact). Dit kan een
verkeerde diagnose tot gevolg hebben.
- Er kan een speciale dataset worden aangemaakt door van een floodsource 30
miljoen counts te verzamelen, waarna de computer kan berekenen met welke waarde de
pixels per frame gecorrigeerd moeten worden.
o Dit verschilt per energie, dus per nuclide moet er een andere datset worden
aangemaakt.
Collimatorkeuze: de meest gebruikte collimator voor SPECT is de parallel-hole collimator. Soms
neigen mensen naar een high resolution collimator en dit kan, maar er moet wel gewaakt worden
dat de resolutieverbetering door de collimator te niet wordt gedaan door de matrix. Een HR
collimator houdt meer straling tegen terwijl we al weinig straling opvangen.
- De betrouwbaarste informatie komt uit het centrum van de camera (CFOV).
- Voor de hersenen is er een slanthole collimator ontwikkeld. Hierin zijn de gaten schuin
geboord, zodat de collimator dicht tegen het hoofd kan terwijl de straling toch in het
centrum van de camera wordt waargenomen.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
, Acquisitieparameters
Keuze 180 of 360 graden:
Normaal doe je 180 graden, maar als door verzwakking in het lichaam uit 180 graden bijna geen
informatie komt, maak je een opname van de andere 180 graden. Dit treedt vooral op bij
objecten die zich sterk uit het midden van het lichaam bevinden.
Een tweede reden voor het kiezen van de 180 graden is de slechtere resolutie die wordt
waargenomen aan de overzijden bij de 360 graden.
- Dit ontstaat door de grote afstand tot het object.
- Bij een dubbelkopscamera kan de rotatie per kop gehalveerd worden, mits de koppen
tegen elkaar in een hoek van 90 graden gedraaid kunnen worden.
Aantal frames per rotatie:
Hoe meer frames er worden opgenomen, hoe beter de weergave na reconstructie zal zijn.
De frames moeten wel voldoende informatie bevatten, anders krijgt ruis de overhand. De teltijd per
frame moet dus voldoende lang zijn.
- 360 graden = 60-64 frames.
- 180 graden = 30-32 frames.
Teltijd per frame:
Zoveel mogelijk counts per frame. Hoe langer er geteld wordt, hoe beter de reconstructie.
Er moet rekening worden gehouden met als je in 30 minuten 60 frames wilt maken er een teltijd per
frame van 30 seconden is, maar de rotatie kost extra tijd. Daarnaast wacht de camera altijd even na
de verplaatsing om de schommeling in beeld te voorkomen.
Grootte van de matrix:
Er wordt voor een kleine matrix gekozen omdat er weinig informatie uit de fotonen kan worden
gehaald.
- De collimator filtert, de fotonen komen niet loodrecht aan, escapes, dubbeltelling etc.
SPECT met meerkopscamera's wordt vaak uitgevoerd met een matrix van 128x128.
Start- en stoppositie:
Dit hangt af van een aantal factoren;
- De totale draaihoek > als de totale draaihoek 360 graden is wordt er op 0 gestart en gestopt.
Als de totale draaihoek 180 graden is zal er gezorgd moeten worden dat het object van
interesse zo dicht mogelijk bij de camera zit.
o Bij het hart zal de opname op –45 graden (RAO 45) worden gestart en op 135 graden
worden gestopt (LPO 45).
- Ligging van de patiënt > supine (rug) of prone (buik) afhankelijk van het onderzochte orgaan.
o Hart wordt soms ook supine gemaakt. Dit omdat door de zwaartekracht het hart
meer tegen de thoraxwand ligt waardoor er minder verzwakking optreedt.
▪ Start –30 (RAO 30) en stop 150 (LPO 60).
Gewenste COR-correctieset/inhomogeniteits-correctieset:
Direct na het verzamelen van de informatie wordt per frame de correctie uit de gekozen set
toegepast.
Gewenste fotopiek en window:
Voor planaire onderzoeken wordt dezelfde windowbreedte gekozen.
Zoomfactor:
Bij een klein object. Door de zoomfactor wordt de pixelsgrootte kleiner, waardoor bij
eenzelfde teltijd per frame de statische betrouwbaarheid van de activiteit per pixel afneemt.
NUCLEAIRE GENEESKUNDE PERIODE 5 KYARA KUIPER
