Cluster D
Inhoudsopgave
D1 - Hoofdpijn ....................................................................................................................................... 3
Hersentumoren ................................................................................................................................................... 5
Glioom ........................................................................................................................................................... 5
Meningeoom ................................................................................................................................................. 6
Hersenmetastase ........................................................................................................................................... 7
Per acute hoofdpijn............................................................................................................................................. 8
Subarachnoïdale bloeding ............................................................................................................................. 8
Sinustrombose ............................................................................................................................................... 9
Thunderclap headache .................................................................................................................................. 9
Intracerebrale bloeding .................................................................................................................................... 10
Meningitis en encefalitis ................................................................................................................................... 11
Meningitis .................................................................................................................................................... 11
Encefalitis ..................................................................................................................................................... 13
Hersenabces ................................................................................................................................................ 13
ADEM: Acute Disseminating Encephalomyelitis .......................................................................................... 13
Bellse paralyse ............................................................................................................................................. 14
Neuroborreliose ........................................................................................................................................... 14
Hydrocefalus ..................................................................................................................................................... 15
D2 - Bewustzijnsveranderingen ................................................................................................................ 17
Coma................................................................................................................................................................. 17
Schedelhersenletsel .......................................................................................................................................... 20
Epilepsie ............................................................................................................................................................ 23
Syncope............................................................................................................................................................. 27
Hersendood en donatie..................................................................................................................................... 29
Slaapstoornissen ............................................................................................................................................... 30
Insomnie ...................................................................................................................................................... 30
Hypersomnie................................................................................................................................................ 31
Slaapapneu .................................................................................................................................................. 32
Parasomnie .................................................................................................................................................. 33
D3 - Psychiatrie A ..................................................................................................................................... 34
Neurocognitieve stoornis .................................................................................................................................. 34
Delier ........................................................................................................................................................... 34
Dementie ..................................................................................................................................................... 37
Ontwikkelingsstoornissen ................................................................................................................................. 40
Drangstoornissen .............................................................................................................................................. 43
Psychosespectrumstoornissen .......................................................................................................................... 46
Verslavingsstoornissen ..................................................................................................................................... 49
Wetgeving ........................................................................................................................................................ 50
, Wet BOPZ.......................................................................................................................................................... 53
D4 - Psychiatrie B ..................................................................................................................................... 57
Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen ........................................................................................... 57
Psychotraumagerelateerde stoornissen ........................................................................................................... 59
Aanpassingsstoornissen.................................................................................................................................... 62
Dissociatieve stoornissen .................................................................................................................................. 63
Eetstoornissen .................................................................................................................................................. 66
Persoonlijkheidsstoornissen .............................................................................................................................. 69
Psychologische behandelingen ......................................................................................................................... 73
D5 - Huidaandoeningen........................................................................................................................... 75
Diagnostiek ....................................................................................................................................................... 75
Eczemateuze dermatosen ................................................................................................................................. 76
Contacteczeem ............................................................................................................................................ 77
Atopisch (constitutioneel) eczeem .............................................................................................................. 78
Acrovesiculeus / dyshidrotisch eczeem ....................................................................................................... 78
Seborrhoïsch eczeem ................................................................................................................................... 79
Acuut toxisch eczeem .................................................................................................................................. 79
Uitdrogingseczeem ...................................................................................................................................... 79
Erythematosquameuze dermatosen................................................................................................................. 80
Psoriasis Vulgaris ......................................................................................................................................... 80
Pityriasis Rosea ............................................................................................................................................ 81
Benigne Huidtumoren ....................................................................................................................................... 81
Hemangioom ............................................................................................................................................... 81
Naevus flammeus ........................................................................................................................................ 81
Histiocytoom / dermatofibroom.................................................................................................................. 81
Verruca seborrhoïca .................................................................................................................................... 82
Kerato-acanthoom ....................................................................................................................................... 82
Maligne huidtumoren ....................................................................................................................................... 82
Basaalcelcarcinoom ..................................................................................................................................... 82
Plaveiselcelcarcinoom.................................................................................................................................. 82
Melanoom ................................................................................................................................................... 83
Dyschromieën ................................................................................................................................................... 83
Hypermelanosis ........................................................................................................................................... 83
Hypomelanosis............................................................................................................................................. 84
Papuleuze dermatosen ..................................................................................................................................... 84
Lichen (ruber) planus ................................................................................................................................... 84
Urticaria ....................................................................................................................................................... 84
Mycodermatosen .............................................................................................................................................. 85
Ulcereuze dermatose ........................................................................................................................................ 86
,D1 - Hoofdpijn
Hoofdpijn ontstaat niet door een ziekte in de hersenen; in de hersenen zitten geen
pijnreceptoren. Hoofdpijn komt door prikkeling van pijnreceptoren in de spieren van het
hoofd, de huid van het gezicht, de hersenvliezen of de bloedvaten. Dus nociceptoren zitten
in de hersenvliezen, bloedvaten en trigeminus. Andere pijngevoelige structuren:
- Extracranieel
o Sinussen
o Oogkassen
o Tanden
o Oren
o Gewrichtjes
o Bloedvaten
- Intracranieel
o Bloedvaten
o Hersenvliezen
De meest voorkomende hoofdpijnsoorten zijn
migraine, spierspanningshoofdpijn en
medicatie-afhankelijke hoofdpijn.
Er wordt onderscheid gemaakt in primaire
hoofdpijn en secundaire hoofdpijn; waarbij de
hoofdpijn als gevolg van een andere oorzaak
ontstaat.
Het karakter van de hoofdpijn geeft
belangrijke informatie over het type
hoofdpijn waar sprake van is.
De ‘red flags’ vragen alertheid op een
andere aandoening dan een primair
hoofdpijn syndroom:
- Peracute hoofdpijn
- Progressieve hoofdpijn
- Koorts, meningeale prikkeling
- Ochtendbraken
- Nachtelijke hoofdpijn
- Voorgaande maligniteit, immuunstoornis of stollingsstoornis
- Epileptische aanvallen
- Uitvalsverschijnselen verlies van functie, bv parese van een arm.
, Migraine
Kenmerken:
- Aanvalsgewijze hoofdpijn
- Bonzende pijn
- Misselijkheid
- ‘aura’ = positieve verschijnselen (lichtflitsen of sterretjes zien)
- Duurt enkele uren
Behandeling:
Aanvalsbehandeling: Eerste stap paracetamol of NSAIDs, bij misselijkheid eventueel in
combinatie met anti-emetica (bv metoclopramide) ter bevordering van de gastro-intestinale
resorptie, die gestoord kan zijn bij migraine.
Profylactische behandeling: te overwegen bij ≥2 aanvallen / maand, zeker als deze leiden
tot beperking van activiteiten bv werkverzuim.
Trigeminus Neuralgie
Kenmerken:
- Kortdurende hoofdpijn
- Enkele secondenlang pijnscheuten in het gelaat
- Meestal eenzijdig
- Meerdere keren per dag
- Uitlokkende factoren: koude lucht, kauwen, scheren
Bij 15% van de patiënten met een trigeminus neuralgie wordt op de MRI een oorzaak
vastgesteld (brughoektumor, MS, compressie door een lus van een naastgelegen arterie).
Gevoelsstoornissen bij onderzoek in het n. trigeminus gebied en jonge leeftijd (<50jaar), zijn
“red flags” voor een symptomatische vorm.
Behandeling: Carbamazepine: start 200mg 1-2dd, geleidelijk te verhogen tot de pijn is
verdwenen, meestal bij 600-800mg/dag.
Artritis Temporalis
Kenmerken:
- Pijn ter hoogte van de slaap
- Algehele malaise
- Visuele verschijnselen
à kan blindheid veroorzaken
- BSE verhoogd (dus bij verdenking AT altijd BSE prikken)
Behandeling:
- Stootkuur corticosteroïden
Clusterhoofdpijn wordt gekenmerkt door hoofdpijn recht achter het oog.
Spierspanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door stress en daarmee gespannen nekspieren
wat hoofdpijn veroorzaakt. Behandeling: Met amitryptiline (10 mg a.n., zonodig ophogen
naar maximaal 40mg) of met fysiotherapie, of cognitieve gedragstherapie
Inhoudsopgave
D1 - Hoofdpijn ....................................................................................................................................... 3
Hersentumoren ................................................................................................................................................... 5
Glioom ........................................................................................................................................................... 5
Meningeoom ................................................................................................................................................. 6
Hersenmetastase ........................................................................................................................................... 7
Per acute hoofdpijn............................................................................................................................................. 8
Subarachnoïdale bloeding ............................................................................................................................. 8
Sinustrombose ............................................................................................................................................... 9
Thunderclap headache .................................................................................................................................. 9
Intracerebrale bloeding .................................................................................................................................... 10
Meningitis en encefalitis ................................................................................................................................... 11
Meningitis .................................................................................................................................................... 11
Encefalitis ..................................................................................................................................................... 13
Hersenabces ................................................................................................................................................ 13
ADEM: Acute Disseminating Encephalomyelitis .......................................................................................... 13
Bellse paralyse ............................................................................................................................................. 14
Neuroborreliose ........................................................................................................................................... 14
Hydrocefalus ..................................................................................................................................................... 15
D2 - Bewustzijnsveranderingen ................................................................................................................ 17
Coma................................................................................................................................................................. 17
Schedelhersenletsel .......................................................................................................................................... 20
Epilepsie ............................................................................................................................................................ 23
Syncope............................................................................................................................................................. 27
Hersendood en donatie..................................................................................................................................... 29
Slaapstoornissen ............................................................................................................................................... 30
Insomnie ...................................................................................................................................................... 30
Hypersomnie................................................................................................................................................ 31
Slaapapneu .................................................................................................................................................. 32
Parasomnie .................................................................................................................................................. 33
D3 - Psychiatrie A ..................................................................................................................................... 34
Neurocognitieve stoornis .................................................................................................................................. 34
Delier ........................................................................................................................................................... 34
Dementie ..................................................................................................................................................... 37
Ontwikkelingsstoornissen ................................................................................................................................. 40
Drangstoornissen .............................................................................................................................................. 43
Psychosespectrumstoornissen .......................................................................................................................... 46
Verslavingsstoornissen ..................................................................................................................................... 49
Wetgeving ........................................................................................................................................................ 50
, Wet BOPZ.......................................................................................................................................................... 53
D4 - Psychiatrie B ..................................................................................................................................... 57
Obsessieve-compulsieve en verwante stoornissen ........................................................................................... 57
Psychotraumagerelateerde stoornissen ........................................................................................................... 59
Aanpassingsstoornissen.................................................................................................................................... 62
Dissociatieve stoornissen .................................................................................................................................. 63
Eetstoornissen .................................................................................................................................................. 66
Persoonlijkheidsstoornissen .............................................................................................................................. 69
Psychologische behandelingen ......................................................................................................................... 73
D5 - Huidaandoeningen........................................................................................................................... 75
Diagnostiek ....................................................................................................................................................... 75
Eczemateuze dermatosen ................................................................................................................................. 76
Contacteczeem ............................................................................................................................................ 77
Atopisch (constitutioneel) eczeem .............................................................................................................. 78
Acrovesiculeus / dyshidrotisch eczeem ....................................................................................................... 78
Seborrhoïsch eczeem ................................................................................................................................... 79
Acuut toxisch eczeem .................................................................................................................................. 79
Uitdrogingseczeem ...................................................................................................................................... 79
Erythematosquameuze dermatosen................................................................................................................. 80
Psoriasis Vulgaris ......................................................................................................................................... 80
Pityriasis Rosea ............................................................................................................................................ 81
Benigne Huidtumoren ....................................................................................................................................... 81
Hemangioom ............................................................................................................................................... 81
Naevus flammeus ........................................................................................................................................ 81
Histiocytoom / dermatofibroom.................................................................................................................. 81
Verruca seborrhoïca .................................................................................................................................... 82
Kerato-acanthoom ....................................................................................................................................... 82
Maligne huidtumoren ....................................................................................................................................... 82
Basaalcelcarcinoom ..................................................................................................................................... 82
Plaveiselcelcarcinoom.................................................................................................................................. 82
Melanoom ................................................................................................................................................... 83
Dyschromieën ................................................................................................................................................... 83
Hypermelanosis ........................................................................................................................................... 83
Hypomelanosis............................................................................................................................................. 84
Papuleuze dermatosen ..................................................................................................................................... 84
Lichen (ruber) planus ................................................................................................................................... 84
Urticaria ....................................................................................................................................................... 84
Mycodermatosen .............................................................................................................................................. 85
Ulcereuze dermatose ........................................................................................................................................ 86
,D1 - Hoofdpijn
Hoofdpijn ontstaat niet door een ziekte in de hersenen; in de hersenen zitten geen
pijnreceptoren. Hoofdpijn komt door prikkeling van pijnreceptoren in de spieren van het
hoofd, de huid van het gezicht, de hersenvliezen of de bloedvaten. Dus nociceptoren zitten
in de hersenvliezen, bloedvaten en trigeminus. Andere pijngevoelige structuren:
- Extracranieel
o Sinussen
o Oogkassen
o Tanden
o Oren
o Gewrichtjes
o Bloedvaten
- Intracranieel
o Bloedvaten
o Hersenvliezen
De meest voorkomende hoofdpijnsoorten zijn
migraine, spierspanningshoofdpijn en
medicatie-afhankelijke hoofdpijn.
Er wordt onderscheid gemaakt in primaire
hoofdpijn en secundaire hoofdpijn; waarbij de
hoofdpijn als gevolg van een andere oorzaak
ontstaat.
Het karakter van de hoofdpijn geeft
belangrijke informatie over het type
hoofdpijn waar sprake van is.
De ‘red flags’ vragen alertheid op een
andere aandoening dan een primair
hoofdpijn syndroom:
- Peracute hoofdpijn
- Progressieve hoofdpijn
- Koorts, meningeale prikkeling
- Ochtendbraken
- Nachtelijke hoofdpijn
- Voorgaande maligniteit, immuunstoornis of stollingsstoornis
- Epileptische aanvallen
- Uitvalsverschijnselen verlies van functie, bv parese van een arm.
, Migraine
Kenmerken:
- Aanvalsgewijze hoofdpijn
- Bonzende pijn
- Misselijkheid
- ‘aura’ = positieve verschijnselen (lichtflitsen of sterretjes zien)
- Duurt enkele uren
Behandeling:
Aanvalsbehandeling: Eerste stap paracetamol of NSAIDs, bij misselijkheid eventueel in
combinatie met anti-emetica (bv metoclopramide) ter bevordering van de gastro-intestinale
resorptie, die gestoord kan zijn bij migraine.
Profylactische behandeling: te overwegen bij ≥2 aanvallen / maand, zeker als deze leiden
tot beperking van activiteiten bv werkverzuim.
Trigeminus Neuralgie
Kenmerken:
- Kortdurende hoofdpijn
- Enkele secondenlang pijnscheuten in het gelaat
- Meestal eenzijdig
- Meerdere keren per dag
- Uitlokkende factoren: koude lucht, kauwen, scheren
Bij 15% van de patiënten met een trigeminus neuralgie wordt op de MRI een oorzaak
vastgesteld (brughoektumor, MS, compressie door een lus van een naastgelegen arterie).
Gevoelsstoornissen bij onderzoek in het n. trigeminus gebied en jonge leeftijd (<50jaar), zijn
“red flags” voor een symptomatische vorm.
Behandeling: Carbamazepine: start 200mg 1-2dd, geleidelijk te verhogen tot de pijn is
verdwenen, meestal bij 600-800mg/dag.
Artritis Temporalis
Kenmerken:
- Pijn ter hoogte van de slaap
- Algehele malaise
- Visuele verschijnselen
à kan blindheid veroorzaken
- BSE verhoogd (dus bij verdenking AT altijd BSE prikken)
Behandeling:
- Stootkuur corticosteroïden
Clusterhoofdpijn wordt gekenmerkt door hoofdpijn recht achter het oog.
Spierspanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door stress en daarmee gespannen nekspieren
wat hoofdpijn veroorzaakt. Behandeling: Met amitryptiline (10 mg a.n., zonodig ophogen
naar maximaal 40mg) of met fysiotherapie, of cognitieve gedragstherapie
