Samenvatting cursus 3 Netwerken versterken
Week 1
Steunend relationeel handelen
Hoofdstuk 6
6.2
Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen greep krijgen op de eigen situatie en
hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het
stimuleren van participatie. De focus ligt op gezondheid, welzijn, krachten en omgevingsinvloeden en
niet op problemen, risicofactoren en individualisering van problemen. Je focust op de krachten,
waarbij er ook ruimte is voor erkenning van de kwetsbaarheden.
De power staat voor zelfredzaamheid en autonomie. Hier heb je de benodigde krachten zoals kennis,
vaardigheden en denkvermogen voor nodig. Ook heb je een omgeving nodig die je in staat stelt je
krachten te ontwikkelen.
Empowerment bestaat uit drie niveaus:
- Het psychologische niveau of het individuele niveau > opvattingen over persoonlijke
controle, een pro-actieve houding van het leven. Hier proberen mensen grip te krijgen op het
leven op een meer bewuste en kritische wijze. Ook wordt er gekeken naar de sociale
omgeving die als zinvol beschouwd wordt. Dit niveau bestaat uit drie aspecten:
Intrapersoonlijk aspect>> heeft betrekking op de manier waarop mensen naar zichzelf
kijken
Interpersoonlijk aspect>> heeft betrekking op de interactie tussen mensen en hun
omgeving die het mogelijk maakt om te werken aan empowerment. Dit is een kritische
bewustwording van mogelijkheden en mogelijke middelen die gebruikt kunnen worden.
Gedragscomponent>> dit zijn specifieke acties
- Het niveau van de groep of organisatie > dit zijn de processen en structuren die iemands
vaardigheden vergroten en die steun geven die nodig is om verandering te brengen.
Emancipatie en participatie staan hier centraal.
- Het niveau van de samenleving of maatschappij > hier wordt gerefereerd naar mensen die op
een georganiseerde manier samenwerken om kwaliteit van leven te verbeteren en te
handhaven
Deze niveaus zijn onderling aan elkaar verbonden. Door aan het ene niveau te werken, draagt dit bij
op een ander niveau.
Empowermentproces: een serie van ervaringen door middel waarvan individuen hun krachten en
identiteit (her)ontdekken en waardoor wensen, doelen en de mogelijkheden deze te bereiken dichter
bij elkaar komen.
6.3
Veerkracht wordt gedefinieerd als een dynamisch proces waarin individuen gedrag laten zien
waarmee ze op een voor hen positieve manier kunnen reageren op ernstige tegenslagen of
traumatische gebeurtenissen. Veerkracht komt tot uiting in het vermogen om flexibel te zijn en je op
een positieve wijze aan te kunnen passen, zelfs als je te maken krijgt met stress, psychische klachten,
ziekte of handicap.
,6.4
De kracht van de mens schuilt er in zo goed mogelijk te reageren op de kwetsbaarheid. De
kwetsbaarheden zullen nooit weggaan. Als hulpverlener kun je aandacht geven aan het
psychologisch kapitaal van de cliënt. Dit is het vermogen om trots te zijn op jezelf, het gevoel van
eigenwaarde en intrinsieke kracht om een waardevol bestaan te leiden ondanks eventuele
beperkingen.
6.5
Thema’s om empowerment te versterken als hulpverlener:
- Positieve instelling> Dit kan motivatie, inspiratie, bemoediging en perspectief bieden.
- Leerproces motiveren> De cliënt leert van ervaringen en voelt steun om te leren en zichzelf
beter te begrijpen.
- Identiteit bevorderen> Je helpt de cliënt bij hun herstelverhaal en dit in perspectief te
plaatsen.
- Werken aan competenties die bijdragen aan regie en autonomie> Je helpt met het sterker
worden, uit de comfortzone komen en helpt hierbij.
- Sociale verbanden en participatiemogelijkheden> je helpt bij het versterken van sociale
netwerken en de positie in de samenleving.
6.6.
Principes van krachtgericht werken volgens Dennis Saleebey:
- Iedereen heeft krachten. Het is de kunst deze te ontdekken, bevestigen, gebruiken en zo
nodig verder te ontwikkelen.
- Trauma, misbruik, ziekte of strijd kunnen beschadigend zijn, maar ze kunnen ook een bron
zijn van uitdagingen en kansen.
- Ga er nooit van uit dat je de grens kunt weten van wat mogelijk is wat betreft de
mogelijkheden om te groeien en te veranderen.
- We kunnen cliënten het beste ondersteunen door met hen samen te werken en hun
ervaringen, krachten en hulpbronnen als uitgangspunt te nemen.
- Iedere omgeving zit vol met mogelijkheden en hulpbronnen.
- Hoop is een belangrijk ingrediënt en wordt vooral gegenereerd door samen te werken en in
relationele en sociale verbanden zorgzaam te zijn voor elkaar. Hoop, zelfvertrouwen en
motivatie nemen toe als de nadruk ligt op sterke kanten en oplossingsmogelijkheden.
Het is goed te onthouden dat je interventies kunt aanbieden, maar dat het herstel en realiseren van
empowerment een proces van de cliënt zelf is.
Krachtgericht werken houdt kortweg in: problemen oplossen door krachten in te zetten.
Door de volgende vraag te stellen wek je hoop op: Hoe zou je leven eruit zien als het probleem wat je
hebt er niet meer is? Of letterlijk: “Waar hoop je op?”
, 6.7
Persoonlijke krachten kunnen we indelen in 5 typen:
1. Wensen en aspiraties (wat ik wil). Dit zijn belangrijke motivatiebronnen. Iets wat je heel
graag wilt doen of bereiken en daar wil je ook de nodige energie in steken.
2. Persoonseigenschappen (wie ik ben). Dit zijn de positieve eigenschappen. Het zijn kwaliteiten
die je in kunt zetten.
3. Talenten en vaardigheden (wat ik kan). Dit zijn alle (soms nog verborgen) talenten en
vaardigheden die ingezet kunnen worden voor herstel en persoonlijke ontwikkeling.
4. Kennis en ervaring (wat ik weet). Je kunt hier denken aan zelfkennis, vakkennis of praktische
kennis. Ook levenservaringen en dan in bijzonder de lastige ervaringen. Terugkijkend kun je
namelijk zien hoe je hier weer bovenop bent gekomen, hier kan je van leren. Door op deze
manier naar het verleden en heden te kijken kunnen problemen omgezet worden in
oplossingen.
5. Krachten in de omgeving (wat ik heb). Omgevingskrachten zijn alle mogelijkheden die de
omgeving en de samenleving bieden en die je kunt gebruiken als steun en hulpbron.
6.8
Een belangrijk element van krachtgerichte benadering is hoop. Hoop is sterk verbonden met
vertrouwen. Naast zelfregulering en burgerschap is hoop een belangrijke pijler bij krachtgericht
werken. De voornaamste elementen van hoop zijn:
- Doelen> persoonlijke zingevende doelen hebben
- Paden> wegen vinden om die doelen te realiseren
- Geloof> de overtuiging dat je in staat bent deze doelen te realiseren
Hoop is een optimistische cognitie over een toekomst waarin dingen beter worden en hoop houdt de
persoonlijke motivatie gaande. Hoop of positieve verwachtingen vergroot de kans dat er iets goeds
gaat gebeuren. Er ontstaat een selffufilling prophecy waardoor iemand in staat is de krachten te
uiten. Mensen die positieve gevoelens ervaren denken flexibeler, creatiever en efficiënter. Ook
kunnen ze beter het grote plaatje zien en zijn ze actiever.
Week 1
Steunend relationeel handelen
Hoofdstuk 6
6.2
Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen greep krijgen op de eigen situatie en
hun omgeving en dit via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het
stimuleren van participatie. De focus ligt op gezondheid, welzijn, krachten en omgevingsinvloeden en
niet op problemen, risicofactoren en individualisering van problemen. Je focust op de krachten,
waarbij er ook ruimte is voor erkenning van de kwetsbaarheden.
De power staat voor zelfredzaamheid en autonomie. Hier heb je de benodigde krachten zoals kennis,
vaardigheden en denkvermogen voor nodig. Ook heb je een omgeving nodig die je in staat stelt je
krachten te ontwikkelen.
Empowerment bestaat uit drie niveaus:
- Het psychologische niveau of het individuele niveau > opvattingen over persoonlijke
controle, een pro-actieve houding van het leven. Hier proberen mensen grip te krijgen op het
leven op een meer bewuste en kritische wijze. Ook wordt er gekeken naar de sociale
omgeving die als zinvol beschouwd wordt. Dit niveau bestaat uit drie aspecten:
Intrapersoonlijk aspect>> heeft betrekking op de manier waarop mensen naar zichzelf
kijken
Interpersoonlijk aspect>> heeft betrekking op de interactie tussen mensen en hun
omgeving die het mogelijk maakt om te werken aan empowerment. Dit is een kritische
bewustwording van mogelijkheden en mogelijke middelen die gebruikt kunnen worden.
Gedragscomponent>> dit zijn specifieke acties
- Het niveau van de groep of organisatie > dit zijn de processen en structuren die iemands
vaardigheden vergroten en die steun geven die nodig is om verandering te brengen.
Emancipatie en participatie staan hier centraal.
- Het niveau van de samenleving of maatschappij > hier wordt gerefereerd naar mensen die op
een georganiseerde manier samenwerken om kwaliteit van leven te verbeteren en te
handhaven
Deze niveaus zijn onderling aan elkaar verbonden. Door aan het ene niveau te werken, draagt dit bij
op een ander niveau.
Empowermentproces: een serie van ervaringen door middel waarvan individuen hun krachten en
identiteit (her)ontdekken en waardoor wensen, doelen en de mogelijkheden deze te bereiken dichter
bij elkaar komen.
6.3
Veerkracht wordt gedefinieerd als een dynamisch proces waarin individuen gedrag laten zien
waarmee ze op een voor hen positieve manier kunnen reageren op ernstige tegenslagen of
traumatische gebeurtenissen. Veerkracht komt tot uiting in het vermogen om flexibel te zijn en je op
een positieve wijze aan te kunnen passen, zelfs als je te maken krijgt met stress, psychische klachten,
ziekte of handicap.
,6.4
De kracht van de mens schuilt er in zo goed mogelijk te reageren op de kwetsbaarheid. De
kwetsbaarheden zullen nooit weggaan. Als hulpverlener kun je aandacht geven aan het
psychologisch kapitaal van de cliënt. Dit is het vermogen om trots te zijn op jezelf, het gevoel van
eigenwaarde en intrinsieke kracht om een waardevol bestaan te leiden ondanks eventuele
beperkingen.
6.5
Thema’s om empowerment te versterken als hulpverlener:
- Positieve instelling> Dit kan motivatie, inspiratie, bemoediging en perspectief bieden.
- Leerproces motiveren> De cliënt leert van ervaringen en voelt steun om te leren en zichzelf
beter te begrijpen.
- Identiteit bevorderen> Je helpt de cliënt bij hun herstelverhaal en dit in perspectief te
plaatsen.
- Werken aan competenties die bijdragen aan regie en autonomie> Je helpt met het sterker
worden, uit de comfortzone komen en helpt hierbij.
- Sociale verbanden en participatiemogelijkheden> je helpt bij het versterken van sociale
netwerken en de positie in de samenleving.
6.6.
Principes van krachtgericht werken volgens Dennis Saleebey:
- Iedereen heeft krachten. Het is de kunst deze te ontdekken, bevestigen, gebruiken en zo
nodig verder te ontwikkelen.
- Trauma, misbruik, ziekte of strijd kunnen beschadigend zijn, maar ze kunnen ook een bron
zijn van uitdagingen en kansen.
- Ga er nooit van uit dat je de grens kunt weten van wat mogelijk is wat betreft de
mogelijkheden om te groeien en te veranderen.
- We kunnen cliënten het beste ondersteunen door met hen samen te werken en hun
ervaringen, krachten en hulpbronnen als uitgangspunt te nemen.
- Iedere omgeving zit vol met mogelijkheden en hulpbronnen.
- Hoop is een belangrijk ingrediënt en wordt vooral gegenereerd door samen te werken en in
relationele en sociale verbanden zorgzaam te zijn voor elkaar. Hoop, zelfvertrouwen en
motivatie nemen toe als de nadruk ligt op sterke kanten en oplossingsmogelijkheden.
Het is goed te onthouden dat je interventies kunt aanbieden, maar dat het herstel en realiseren van
empowerment een proces van de cliënt zelf is.
Krachtgericht werken houdt kortweg in: problemen oplossen door krachten in te zetten.
Door de volgende vraag te stellen wek je hoop op: Hoe zou je leven eruit zien als het probleem wat je
hebt er niet meer is? Of letterlijk: “Waar hoop je op?”
, 6.7
Persoonlijke krachten kunnen we indelen in 5 typen:
1. Wensen en aspiraties (wat ik wil). Dit zijn belangrijke motivatiebronnen. Iets wat je heel
graag wilt doen of bereiken en daar wil je ook de nodige energie in steken.
2. Persoonseigenschappen (wie ik ben). Dit zijn de positieve eigenschappen. Het zijn kwaliteiten
die je in kunt zetten.
3. Talenten en vaardigheden (wat ik kan). Dit zijn alle (soms nog verborgen) talenten en
vaardigheden die ingezet kunnen worden voor herstel en persoonlijke ontwikkeling.
4. Kennis en ervaring (wat ik weet). Je kunt hier denken aan zelfkennis, vakkennis of praktische
kennis. Ook levenservaringen en dan in bijzonder de lastige ervaringen. Terugkijkend kun je
namelijk zien hoe je hier weer bovenop bent gekomen, hier kan je van leren. Door op deze
manier naar het verleden en heden te kijken kunnen problemen omgezet worden in
oplossingen.
5. Krachten in de omgeving (wat ik heb). Omgevingskrachten zijn alle mogelijkheden die de
omgeving en de samenleving bieden en die je kunt gebruiken als steun en hulpbron.
6.8
Een belangrijk element van krachtgerichte benadering is hoop. Hoop is sterk verbonden met
vertrouwen. Naast zelfregulering en burgerschap is hoop een belangrijke pijler bij krachtgericht
werken. De voornaamste elementen van hoop zijn:
- Doelen> persoonlijke zingevende doelen hebben
- Paden> wegen vinden om die doelen te realiseren
- Geloof> de overtuiging dat je in staat bent deze doelen te realiseren
Hoop is een optimistische cognitie over een toekomst waarin dingen beter worden en hoop houdt de
persoonlijke motivatie gaande. Hoop of positieve verwachtingen vergroot de kans dat er iets goeds
gaat gebeuren. Er ontstaat een selffufilling prophecy waardoor iemand in staat is de krachten te
uiten. Mensen die positieve gevoelens ervaren denken flexibeler, creatiever en efficiënter. Ook
kunnen ze beter het grote plaatje zien en zijn ze actiever.
