Leerdoelen probleem 1
Welke rechtsgebieden zijn er?
Publiekrecht
- Staatsrecht/grondwet
- Bestuursrecht
o Bijzonder bestuursrecht (materieel)
o Algemeen bestuursproces/bestuursprocesrecht (formeel)
- Strafrecht (het begaan van een strafbaar feit wordt gezien als schending rechtsorde: conflict)
o Wet van strafrecht (materieel: inhoudelijke deel wet)
o Strafvordering/strafprocesrecht (formeel: manier waarop het recht wordt
gehandhaafd)
- Volkenrecht +regels inrichting Staat
o Bevoegdheden van zijn organen
o Uitvoering van exclusief aan de overheid opgedragen taken
Privaatrecht
- Familierecht
- Vermogensrecht
Op welke manier kun je het recht bekijken?
Contextualisme: manier om het recht te bekijken
Driehoeksmodel van recht = contexten van recht beter in beeld brengen, onderverdeling contexten
Normatieve moment: het positieve recht
- De juridische regels, beginselen en beslissingen
Ideële moment: opvattingen over het recht
- De ideale normen en waarden
- Filosofische moment
Actuele moment: sociale werkelijkheid
- Wat voor gebeurtenissen in de samenleving van belang zijn
- Sociale werkelijkheid
Onderscheid in Formeel & Materieel recht
- Formeel recht = zowel in het strafrecht als in het burgerlijk recht en handelsrecht heeft het
betrekking op de vorm, de wijze waarop het recht wordt gehandhaafd.
o Publiekrecht: Door hoe en door wie in geval van een strafbaar geacht feit, de
opsporing, de vervolging, de berechting en de executie van de uitspraak worden
uitgevoerd en welke rechtsmiddelen ingezet kunnen worden.
o Privaatrecht: De wijze waarop burgers jegens elkaar hun rechten kunnen handhaven,
al dan niet met behulp van rechterlijke tussenkomst.
- Materiële recht = Heeft betrekking op inhoudelijke gedragsvormen.
o Bepaald welk gedragingen strafbare feiten opleveren en welke strafrechtelijke
(negatieve) sancties – straffen of maatregelen – daarop kunnen worden toegepast.
,Leerdoelen probleem 2
Welke soort wetten zijn er?
De wet in formele zin -> verwijst naar de wetgever in formele zin (regering en Staten-Generaal)
Bevat een regel, algemeen voorschrift
Kan ook besluit voor individueel geval betreffen.
De wet in materiële zin -> Een algemene, abstracte, de burgers bindende rechtsregel.
Afkomstig van een van de overheidsorganen die bevoegd zijn tot het maken
van regels.
De wet is abstract omdat deze van toepassing is op meerdere gevallen en
niet voor een specifieke gebeurtenis is geschreven.
Hoe komen de wetten tot stand?
De vastlegging van een wet gebeurd door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk. De
regering bestaat uit de Koning en de ministers. De Staten-Generaal vertegenwoordigen het
Nederlandse volk en worden gevormd door de Eerste en Tweede kamer.
Als eerste heb je een wetsvoorstel. Daarna volgt:
1. Advies van Raad van State
2. Tweede Kamer
3. Eerste Kamer
4. Koning bekrachtigd
5. Bekendmaking
Wat is de onderlinge rangorde tussen wetten?
De rangorde tussen wetten:
1. Lex superior – hogere regel voor lagere regel
2. Lex specialis – specifieke regel voor algemene regel
3. Lex posterior – jongere regel voor oudere regel
Algemene rangorde:
1. Internationale verdragen
2. Statuut (geldt ook voor de Nederlandse eilanden, Koninkrijk der Nederlanden)
3. Grondwet
4. Wet in formele zin
5. Algemene maatregel van bestuur (AMVB)
6. Ministeriële regeling
7. Provinciale verordening
8. Gemeentelijke verordeningen
Wetten in formele zin mogen niet worden getoetst aan de Grondwet (art. 120 Gw). De rechter gaat
hier niet over.
, Hoe verhouden internationale verdragen zich tot het Nederlandse recht?
De internationale verdragen staan boven de grondwet.
Wanneer kan een verdrag een wettelijke regeling opzij zetten?
Verschillende stijlen:
- Dualisme: nationaal en internationale rechtszaken zijn gescheiden (Engeland)
- Monisme: internationaal recht automatisch toegepast op nationaal recht.
Nederland: gematigd monisme – verdragen ieder bevindende bepaling zijn van toepassing.
Welke rechtsgebieden zijn er?
Publiekrecht
- Staatsrecht/grondwet
- Bestuursrecht
o Bijzonder bestuursrecht (materieel)
o Algemeen bestuursproces/bestuursprocesrecht (formeel)
- Strafrecht (het begaan van een strafbaar feit wordt gezien als schending rechtsorde: conflict)
o Wet van strafrecht (materieel: inhoudelijke deel wet)
o Strafvordering/strafprocesrecht (formeel: manier waarop het recht wordt
gehandhaafd)
- Volkenrecht +regels inrichting Staat
o Bevoegdheden van zijn organen
o Uitvoering van exclusief aan de overheid opgedragen taken
Privaatrecht
- Familierecht
- Vermogensrecht
Op welke manier kun je het recht bekijken?
Contextualisme: manier om het recht te bekijken
Driehoeksmodel van recht = contexten van recht beter in beeld brengen, onderverdeling contexten
Normatieve moment: het positieve recht
- De juridische regels, beginselen en beslissingen
Ideële moment: opvattingen over het recht
- De ideale normen en waarden
- Filosofische moment
Actuele moment: sociale werkelijkheid
- Wat voor gebeurtenissen in de samenleving van belang zijn
- Sociale werkelijkheid
Onderscheid in Formeel & Materieel recht
- Formeel recht = zowel in het strafrecht als in het burgerlijk recht en handelsrecht heeft het
betrekking op de vorm, de wijze waarop het recht wordt gehandhaafd.
o Publiekrecht: Door hoe en door wie in geval van een strafbaar geacht feit, de
opsporing, de vervolging, de berechting en de executie van de uitspraak worden
uitgevoerd en welke rechtsmiddelen ingezet kunnen worden.
o Privaatrecht: De wijze waarop burgers jegens elkaar hun rechten kunnen handhaven,
al dan niet met behulp van rechterlijke tussenkomst.
- Materiële recht = Heeft betrekking op inhoudelijke gedragsvormen.
o Bepaald welk gedragingen strafbare feiten opleveren en welke strafrechtelijke
(negatieve) sancties – straffen of maatregelen – daarop kunnen worden toegepast.
,Leerdoelen probleem 2
Welke soort wetten zijn er?
De wet in formele zin -> verwijst naar de wetgever in formele zin (regering en Staten-Generaal)
Bevat een regel, algemeen voorschrift
Kan ook besluit voor individueel geval betreffen.
De wet in materiële zin -> Een algemene, abstracte, de burgers bindende rechtsregel.
Afkomstig van een van de overheidsorganen die bevoegd zijn tot het maken
van regels.
De wet is abstract omdat deze van toepassing is op meerdere gevallen en
niet voor een specifieke gebeurtenis is geschreven.
Hoe komen de wetten tot stand?
De vastlegging van een wet gebeurd door de regering en de Staten-Generaal gezamenlijk. De
regering bestaat uit de Koning en de ministers. De Staten-Generaal vertegenwoordigen het
Nederlandse volk en worden gevormd door de Eerste en Tweede kamer.
Als eerste heb je een wetsvoorstel. Daarna volgt:
1. Advies van Raad van State
2. Tweede Kamer
3. Eerste Kamer
4. Koning bekrachtigd
5. Bekendmaking
Wat is de onderlinge rangorde tussen wetten?
De rangorde tussen wetten:
1. Lex superior – hogere regel voor lagere regel
2. Lex specialis – specifieke regel voor algemene regel
3. Lex posterior – jongere regel voor oudere regel
Algemene rangorde:
1. Internationale verdragen
2. Statuut (geldt ook voor de Nederlandse eilanden, Koninkrijk der Nederlanden)
3. Grondwet
4. Wet in formele zin
5. Algemene maatregel van bestuur (AMVB)
6. Ministeriële regeling
7. Provinciale verordening
8. Gemeentelijke verordeningen
Wetten in formele zin mogen niet worden getoetst aan de Grondwet (art. 120 Gw). De rechter gaat
hier niet over.
, Hoe verhouden internationale verdragen zich tot het Nederlandse recht?
De internationale verdragen staan boven de grondwet.
Wanneer kan een verdrag een wettelijke regeling opzij zetten?
Verschillende stijlen:
- Dualisme: nationaal en internationale rechtszaken zijn gescheiden (Engeland)
- Monisme: internationaal recht automatisch toegepast op nationaal recht.
Nederland: gematigd monisme – verdragen ieder bevindende bepaling zijn van toepassing.
