Probleem 5 uitwerkingen verbintenissenrecht

Leerdoelen 5 – verbintenissenrecht

Wanneer heb je recht op vervanging of reparatie van een gekochte zaak?
Als uitgangspunt geldt dat alle regels uit titel 7.1 van aanvullend recht zijn. Ze gelden in beginsel dus
alleen indien contractspartijen zelf niet iets anders overeenkwamen. Een belangrijke uitzondering
wordt gemaakt voor de consumentenkoop: voor dit type koopovereenkomst is, ter bescherming van
de consument, in art. 7:6 BW een groot aantal artikelen van dwingend recht verklaard.

Art. 7:1 BW: de koopovereenkomst is een ovk waarbij de een zich verbindt een zaak te geven en de
ander om daarvoor een prijs in geld te betalen. De koopovereenkomst is er dus op gericht om tegen
betaling van een geldsom de eigendom van een bepaalde (roerende of onroerende) zaak over te
dragen. Dat is het geval als aan alle vereisten van art. 3:84 BW is voldaan: levering, krachtens geldige
titel, door een beschikkingsbevoegde verkoper.

De koop van onroerende zaken, ook al is de verkoper een professionele partij en de koper een
consument, is immers per definitie geen consumentenkoop (zie art. 7:5): van een consumentenkoop
is immers uitsluitend sprake indien roerende zaken worden gekocht.

De regeling over de koop is van toepassing op alle soorten koopovereenkomsten. Aan een aantal
bijzondere soorten koopovereenkomsten zijn vervolgens nog bijzondere regels gewijd.
1. De consumentenkoop, dat wil zeggen de koopovereenkomst van roerende zaken waarbij de
verkoper bedrijfs- of beroepsmatig handelt en de koper een natuurlijke persoon is die niet
handelt in de uitvoering van een beroep op bedrijf (zie art. 7:5).
2. De koop van een onroerende zaak, waaraan met name art. 7:2 en 7:3 BW zijn gewijd.
3. In de derde plaats geldt ook ten aanzien van de koop op afbetaling en de huurkoop een
bijzondere regeling. Van koop op afbetaling wordt gesproken (zie art. 7:84 lid 3 onder a)
indien partijen overeenkomen dat de koopprijs van een roerende zaak wordt betaald in
termijnen. Huurkoop is (zie art. 7:84 lid 2 onder b) een vorm van koop op afbetaling, waarbij
de eigendom van de zaak pas overgaat wanneer de laatste deelbetaling heeft
plaatsgevonden.
4. De koop van vermogensrechten, zoals een vorderingsrecht op de betaling van een geldsom,
het recht op vruchtgebruik of effecten en aandelen (art. 7:47 en 7:48).
5. Koop op afstand (zie art. 6:230m e.v. BW).

Afwijking consumentenkoop
Voor de consumentenkoop bestaat een aantal bijzondere bepalingen. Het begrip consumentenkoop
wordt in art. 7:5 BW gedefinieerd en bestaat uit drie constitutieve elementen.
1. Er moet sprake zijn van een koopovereenkomst met betrekking tot roerende zaken, dus alle
voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten die niet onroerend zijn. De koop van
een huis valt dus niet onder de beschermingsbepalingen, evenmin als de koop van
vermogensrechten.
2. De koper moet een natuurlijke persoon zijn die niet handelt in de uitoefening van een beroep
of bedrijf. Dat kan een probleem opleveren als het gaat om een zelfstandige zonder
personeel (zzp’er), zoals een schilder: kocht hij de verf voor zijn eigen gebruik of (ook) voor
zijn bedrijf?
3. De derde voorwaarde is dat de verkoper wél moet handelen in de uitoefening van een (vrij)
beroep of bedrijf.

Er gelden extra bepalingen voor de consumentenkoop. Daarnaast zijn een groot aantal bepalingen uit
titel 7.1 voor de consumentenkoop dwingend recht. Het Europese recht heeft tot gevolg dat de
consument niet zelf een beroep op de vernietigbaarheid behoeft te doen; een rechter moet

1

, onderzoeken of een bepaald beding strijdig is met de kooptitel en dus buiten toepassing moet
blijven.

Evenals elke andere overeenkomst komt het koopcontract door aanbod en aanvaarding tot stand
(zie art. 6:217). Voor de totstandkoming van het koopcontract gaat het er dan om dat partijen het
eens zijn over de essentialia, zoals prijs en hoeveelheid. Als geen prijs is besproken (dus niet
essentieel was voor partijen), is de koper krachtens art. 7:4 BW een redelijke prijs verschuldigd.
- Een advertentie in de krant waarin een huis tegen een bepaalde prijs wordt aangeboden, is
geen definitief aanbod, zo oordeelde de Hoge Raad, omdat voor de verkoper onder meer de
persoon van de koper nog van belang is.

De bedenktijd
In sommige gevallen kan de koper zich gedurende enige dagen bevrijden van een in beginsel geldig
gesloten contract, door zich te beroepen op een wettelijke bedenktijd. Een koper komt een
bedenktijd toe indien de wet dit expliciet bepaalt, zoals bij de koop van woningen (zie art. 7:2), bij
colportage (zie art. 6:230t: consumentenkoop aan de deur, of thuis) en bij op afstand gesloten
overeenkomsten tot het leveren van zaken en diensten (art. 6:230o). In deze gevallen kan de
consument tijdens de bedenktijd de overeenkomst om welke reden dan ook beëindigen.

Koop: nietig/vernietiging
Een koopovereenkomst kan nietig (van rechtswege ongeldig) of vernietigbaar (als uitgangspunt
geldig, maar door partijen te vernietigen) zijn. In beide gevallen wordt de geldigheid van het
koopcontract met terugwerkende kracht aangetast (art. 3:53). Titel 7.1 heeft geen bijzondere
bepalingen aan nietige of vernietigbare koopovereenkomsten gewijd, zodat de normale regels uit
Boek 3 en 6 gelden. Een koopovereenkomst die onder invloed van één van de wilsgebreken (dwaling,
bedreiging, bedrog, misbruik van omstandigheden) tot stand is gekomen, is vernietigbaar.

In de eerste plaats kan de koper als aansporing tot nakoming tijdelijk zijn eigen prestatie (betaling)
opschorten, totdat de wederpartij presteert, art. 6:52 en 6:262. Als dit geen effect heeft, heeft de
koper drie mogelijkheden:
o Nakoming eisen;
o Ontbinding eisen;
o Schadevergoeding eisen.

Voor de consumentenkoop voorziet art. 7:22 in een bijzondere ontbindingsregel. In principe mag de
koper kiezen welke actie hij inroept. Ten aanzien van de consumentenkoop is dat anders: het recht
op nakoming en – partiële – ontbinding is aan nadere regels gebonden en indien het gaat om een
onveilig product kan de verkoper slechts beperkt aansprakelijk worden gesteld voor schade: de
consument moet zich primair richten tot de producent van het gevaarlijke product.

Nakoming: opheffing last
Als de verkoper zich niet houdt aan zijn plicht om de zaak zonder rechtsgebreken af te leveren, kan
de koper vorderen dat de last of de beperking wordt opgeheven, mits de verkoper hieraan
redelijkerwijs kan voldoen, art. 7:20. Dit zal vaak geld kosten. Als de prijs redelijk is, is de verkoper
gehouden de prijs te betalen. Als de prijs extreem hoog is, kan de verkoper niet gehouden worden
die prijs te betalen en zal de koper zich tevreden moeten stellen met ontbinding van de
overeenkomst of schadevergoeding.

Nakoming: aflevering van het ontbrekende




2