BELEIDSVORMING
Samenvatting hoofdstuk 1: Beleid, processen en effecten
Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde
tijdskeuzes wordt ook wel beleid genoemd. Beleid is gelijktijdig ook een antwoord op een
probleem.
Een probleem is een verschil tussen een maatstaaf, zoals een beginsel of norm, een
voorstelling van een bestaande of verwachte situatie.
Een probleem wordt pas een beleidsprobleem als he top de agenda van een overheid of
andere beleidsvoerders komt.
Fase van het beleidsproces
1. Agendavorming (waarom bemoeit de overheid zich wel met sommige problemen en
met andere juist niet)
2. Ontwikkeling (waarom is de ‘beste’ aanpak om het probleem op te lossen)
3. Besluitvorming (waarom is de ‘beste’ aanpak om het probleem op te lossen)
4. Uitvoering (waarom bereikt overheidsbeleid vaak niet de beoogde effecten)
5. Evaluatie (waarom blijkt het zo moeilijk om succes en falen van overheidsbeleid goed
in kaart te brengen)
Agendavorming: Het bepalen van de agenda. Dit is het proces waardoor maatschappelijke
problemen de aandacht van het publiek en van de beleidsbepalers krijgen.
Ontwikkeling: Het verzamelen en analyseren van informatie en het formuleren van adviezen
met het oog op het te voeren beleid. Hiertoe behoort ook het ontwerpen van een beleid, dat
wil zeggen het uitdenken, formuleren en toelichten van een te voeren beleid.
Besluitvorming: Het nemen van beslissingen over de inhoud van een beleid. Hiertoe behoort
het kiezen en specificeren van de doeleinden, middelen en tijdstippen.
Uitvoering: De implementatie van het beleid. De uitvoering is het toepassen van de gekozen
middelen voor de gekozen doeleinden.
Evaluatie: Het beoordelen van de inhoud, het proces en vooral de effecten van een beleid
aan de hand van bepaalde criteria. Als de bevindingen van een evaluatie in het bijstellen of
beëindigen van een beleid resulteren, kan je van terugkoppeling of feedback spreken.
Het politiek systeem valt te omschrijven als het geheel van opvattingen, gedragingen en
posities die tot doel hebben de inhoud, processen en effecten van overheidsbeleid te
beïnvloeden.
, BELEIDSVORMING
Rationele actormodel
Beleid gaat uit van homo-economicus, de maximale behoeftebevrediging van de mens. Doel
= belangrijke alternatieven uitwerken voor het klassieke rationele actormodel van
besluitvorming. Graham T. Allison
- Besluitvorming: preferentie-maximalisatie door als ‘blokken’ opererende actoren
met duidelijke intenties, voorkeuren en belangen.
- Besluit: berekenend antwoord op strategische probleem dat eigen preferenties
maximaliseert.
- Verklaring: aantonen dat het onderzochte besluit het optimale middel is ter
bereiking van een welbepaald, vooropgesteld doel.
Lessen van Allison: besluitvormers/overheden zijn geen/niet alleen maar rationele actoren.
- Ze weten niet altijd wat ze willen;
- Ze overzien niet altijd de consequenties van hun keuzes;
- Ze zijn niet altijd doelgericht;
- Ze zijn niet altijd unitair.
Beleidsbesluitvorming is een kwestie van intenties, procedures en bureaupolitiek.
Bureaupolitiek model
Beleidsvorming is een kwestie van touwtje trekken, wie het hardst trekt wint.
- Besluitvorming: bureaupolitieke onderhandelingen en strijd die zich afspelen in
vaste kanalen tussen hiërarchische gepositioneerde spelers met elk hun eigen
percepties, motivaties, machtsbronnen en voorkeurstactieken.
- Besluit: meestal door niemand zo nagestreefd, bedoelde of gewenste uitkomst
van meerdere onderhandelingsspelen.
- Verklaring: laten zien dat het onderzochte besluit het gevolg is van het duw- en
trekwerk van actoren met verschillende percepties en prioriteiten.
Beleidsentrepreneurs: mensen die zorgen dat een bepaald probleem onder de aandacht komt
van indicatoren. Doordrukken van bepaalde probleemdefinities. Uitlokken van feedback en
geesten rijp maken door presentaties, netwerken en media-aandacht. Zijn veelal:
- Politici;
- Ambtenaren;
- Lobbyisten;
- Wetenschappers;
- Journalisten.
Samenvatting hoofdstuk 1: Beleid, processen en effecten
Het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen en bepaalde
tijdskeuzes wordt ook wel beleid genoemd. Beleid is gelijktijdig ook een antwoord op een
probleem.
Een probleem is een verschil tussen een maatstaaf, zoals een beginsel of norm, een
voorstelling van een bestaande of verwachte situatie.
Een probleem wordt pas een beleidsprobleem als he top de agenda van een overheid of
andere beleidsvoerders komt.
Fase van het beleidsproces
1. Agendavorming (waarom bemoeit de overheid zich wel met sommige problemen en
met andere juist niet)
2. Ontwikkeling (waarom is de ‘beste’ aanpak om het probleem op te lossen)
3. Besluitvorming (waarom is de ‘beste’ aanpak om het probleem op te lossen)
4. Uitvoering (waarom bereikt overheidsbeleid vaak niet de beoogde effecten)
5. Evaluatie (waarom blijkt het zo moeilijk om succes en falen van overheidsbeleid goed
in kaart te brengen)
Agendavorming: Het bepalen van de agenda. Dit is het proces waardoor maatschappelijke
problemen de aandacht van het publiek en van de beleidsbepalers krijgen.
Ontwikkeling: Het verzamelen en analyseren van informatie en het formuleren van adviezen
met het oog op het te voeren beleid. Hiertoe behoort ook het ontwerpen van een beleid, dat
wil zeggen het uitdenken, formuleren en toelichten van een te voeren beleid.
Besluitvorming: Het nemen van beslissingen over de inhoud van een beleid. Hiertoe behoort
het kiezen en specificeren van de doeleinden, middelen en tijdstippen.
Uitvoering: De implementatie van het beleid. De uitvoering is het toepassen van de gekozen
middelen voor de gekozen doeleinden.
Evaluatie: Het beoordelen van de inhoud, het proces en vooral de effecten van een beleid
aan de hand van bepaalde criteria. Als de bevindingen van een evaluatie in het bijstellen of
beëindigen van een beleid resulteren, kan je van terugkoppeling of feedback spreken.
Het politiek systeem valt te omschrijven als het geheel van opvattingen, gedragingen en
posities die tot doel hebben de inhoud, processen en effecten van overheidsbeleid te
beïnvloeden.
, BELEIDSVORMING
Rationele actormodel
Beleid gaat uit van homo-economicus, de maximale behoeftebevrediging van de mens. Doel
= belangrijke alternatieven uitwerken voor het klassieke rationele actormodel van
besluitvorming. Graham T. Allison
- Besluitvorming: preferentie-maximalisatie door als ‘blokken’ opererende actoren
met duidelijke intenties, voorkeuren en belangen.
- Besluit: berekenend antwoord op strategische probleem dat eigen preferenties
maximaliseert.
- Verklaring: aantonen dat het onderzochte besluit het optimale middel is ter
bereiking van een welbepaald, vooropgesteld doel.
Lessen van Allison: besluitvormers/overheden zijn geen/niet alleen maar rationele actoren.
- Ze weten niet altijd wat ze willen;
- Ze overzien niet altijd de consequenties van hun keuzes;
- Ze zijn niet altijd doelgericht;
- Ze zijn niet altijd unitair.
Beleidsbesluitvorming is een kwestie van intenties, procedures en bureaupolitiek.
Bureaupolitiek model
Beleidsvorming is een kwestie van touwtje trekken, wie het hardst trekt wint.
- Besluitvorming: bureaupolitieke onderhandelingen en strijd die zich afspelen in
vaste kanalen tussen hiërarchische gepositioneerde spelers met elk hun eigen
percepties, motivaties, machtsbronnen en voorkeurstactieken.
- Besluit: meestal door niemand zo nagestreefd, bedoelde of gewenste uitkomst
van meerdere onderhandelingsspelen.
- Verklaring: laten zien dat het onderzochte besluit het gevolg is van het duw- en
trekwerk van actoren met verschillende percepties en prioriteiten.
Beleidsentrepreneurs: mensen die zorgen dat een bepaald probleem onder de aandacht komt
van indicatoren. Doordrukken van bepaalde probleemdefinities. Uitlokken van feedback en
geesten rijp maken door presentaties, netwerken en media-aandacht. Zijn veelal:
- Politici;
- Ambtenaren;
- Lobbyisten;
- Wetenschappers;
- Journalisten.
