Samenvatting Groepsplan gedrag
Preventie 1
Hoofdstuk 1 Plannen voor iedereen
1.1 Inleiding
Alle maatregelen en methodieken op dit eerste preventieniveau zijn bedoeld om
een omgeving te creëren die enerzijds probleemgedrag voorkomt en het sociaal-
emotioneel leren bevordert en die anderzijds de voorwaarden schept om te
kunnen presenteren op de traditionele leervakken zoals rekenen, taal en lezen.
1.2 Invulinstructie Preventie 1:
Het onderdeel Preventie 1- plannen voor iedereen bevat 2 onderdelen:
De leraar
De groep en SEL
1.2.1 De leraar
Ondersteuningsbehoefte van de leraar:
Een leraar maakt kenbaar wat hij nodig heeft om de groep de gewenste aanpak
te bieden.
De formulering van de ondersteuningsbehoefte is meestal uit de volgende
onderdelen opgebouwd:
- Het te bereiken doel
- De eigen competenties van de leraar
- De gewenste ondersteuning.
1.2.2 Evaluatiewijze:
- Een collega inschakelen om een klassenobservatie uit te voeren of een video-
opname te maken
- Zelfstandig een evaluatie uitvoeren door bv. Een checklist van
leerkrachtvaardigheden.
- Zelfstandig een evaluatie uitvoeren door op een rustig moment uitgebreid te
reflecteren op allerlei gebeurtenissen.
1.2.3 Organisatie:
Hierin worden concrete afspraken rondom de organisatie genoteerd, bv.:
- De datum en tijd van een klassenbezoek door een collega
- De namen van de materialen waarmee gewerkt gaat worden
- De titel van een boek of artikel dat bestudeerd zal worden
- De datum en tijd van een coaching gesprek.
1.2.4 De groep en sociaal-emotioneel leren (SEL)
Fase in de groepsvorming:
Periode fase uitleg
Eerste weken Forming Kennismaking met elkaar en de omgeving
Norming Hierin worden normen bepaald
Tot aan de herfstvakantie
Storming Onderlinge posities worden vastgesteld
Na de herfstvakantie Performing de klas gaat daadwerkelijk als groep
functioneren
Mei, Juni Adjourning Afscheid nemen
Onderwijs behoeft van de groep:
Iedere fase doet een beroep op de kennis, de vaardigheden en de attituden van de
leerlingen.
De leerkracht kijkt terug op de afgelopen periode en kijkt wat er goed en wat er niet
goed ging.
, Samenvatting Groepsplan gedrag
SEL- competenties waar planmatig aandacht aan wordt besteed:
- De leraar geeft aan, aan welke SEL-competentie hij planmatig aandacht zal
besteden.
- Planmatig is dat er regelmatig geplande activiteiten op het rooster staan.
- Er kan een preventieprogramma gebruikt worden dat lessen bevat over een of
meer SEL-competenties. Dat is bij voorkeur goed theoretisch onderbouwd en
bewezen effectief.
Daar waar groepsactiviteiten bij het onderdeel groepsvorming vooral de actuele
ontwikkeling van de groep volgen, gaat het hier om vastgestelde SEL-inhouden die
volgens een bepaalde volgorde worden aangeboden. Deze SEL- inhouden hebben
betrekking op een of meer van de volgende SEL-competenties:
- Zelfregulatie: o.a. impulscontrole en omgaan met negatieve
gevoelens
- Besef van zichzelf: Denk aan gevoelens herkennen en zelfbeeld
- Hanteren van relaties: o.a. relaties aangaan en samenwerken
- Besef van ander: Empathie en respect
- Keuzes kunnen maken: Denk aan problemen analyseren en problemen
oplossen
Te bereiken doelen:
De doelen van groepsvormende activiteiten en doelen van het preventieprogramma.
Deze doelen zijn SMART- geformuleerd:
- Specifiek: Dat wat de lerende moet doen is geformuleerd in observeer
baar gedrag
- Meetbaar: Er zijn gedragscriteria geformuleerd
- Acceptabel: Dat wat we vragen van de lerende is acceptabel, relevant
en functioneel
- Reëel: De lerende is in de positie om het doel te bereiken.
- Tijdsgebonden: Het doel is haalbaar binnen de gestelde tijd.
Groepsactiviteiten:
- De onderwijsbehoefte van de groep is bepalend voor de keuze van de
groepsactiviteiten
- De activiteiten passen bij de voorafgaande periode en bij de verwachten
ontwikkeling van de groep.
- Hierbij kun je de veiligheidsthermometer gebruiken
- Op het formulier worden de activiteiten genoteerd en vermeld welke
programma’s of materialen gebruikt zullen worden.
Wijze van meten effecten:
- Als de doelen smart zijn beschreven, is het mogelijk om het effect te meten.
- De leraar beschrijft welke wijze en met welke materialen hij het effect gaat
meten.
- Bv. Observatielijst of sociogram
Organisatie:
Hier worden concrete afspraken rond de organisatie genoteerd:
- Het tijdstip waarop de SEL-lessen worden aangeboden
- De tijden en de manier waarop het geleerde op het schoolplein wordt
geobserveerd
- De bespreking van de verzamelde toets- en observatiegegevens met de IB’er
, Samenvatting Groepsplan gedrag
Hoofdstuk 2 De leraar
2.1 Handelingsgericht werken:
- Als leraar stem je af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen en bepaal je hoe
je omgaat met verschillen tussen die leerlingen.
- Scholen worden zelfs geacht in hun ondersteuningsprofiel vanuit het
handelingsgerichte terminologie te werken.
De HGW-cyclus kent vier fasen:
1. Waarnemen/signaleren: verzamelen van leerling gegevens in een groepsoverzicht,
signaleren van leerlingen die extra begeleiding nodig hebben.
2. Begrijpen/ analyseren: benoemen van onderwijsbehoeften van de leerlingen.
3. Plannen: clusteren van leerlingen met vergelijkbare
onderwijsbehoeften en het
opstellen van een groepsplan.
4. Realiseren: uitvoeren van het groepsplan.
De 7 uitgangspunten zijn:
1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal:
- Wat de leerling nodig heeft om onderwijsdoelen te bereiken.
- Gaat niet om een stoornis, maar om hoe je een doel bereikt.
- Bv. verlengde instructie, feedback opgemaakt werk.
2. Afstemming en wisselwerking:
- Gebaseerd op het transactionele model
- Dat betekent een leerling ontwikkelt zich in interactie met de omgeving.
- De leerkracht stemt de pedagogische en didactische aanpak af op de
onderwijsbehoefte
van de leerling of een groepje leerlingen.
- Het is de wisselwerking/afstemming tussen kind, school, ouder, groep en
leerkracht.
3. De leraar doet ertoe:
- De leraar heeft ondersteuningsbehoeften.
- De mate waarin tegemoetgekomen kan worden aan de
ondersteuningsbehoefte is uiteraard afhankelijk van de
ondersteuningscapaciteit van de school.
4. Positieve aspecten zijn van groot belang:
- Optimisme en denken in mogelijkheden geven ruimte voor ontwikkeling.
- Het gaat erom wat een leerling wel kan en welke mogelijkheden hij heeft.
5. Constructieve samenwerking:
- De samenwerking met de ouders, de ouder wordt als partner gezien.
- Samen ben je verantwoordelijk voor het verbeteren van het welzijn, de
werkhouding of de schoolprestaties van de leerling.
Preventie 1
Hoofdstuk 1 Plannen voor iedereen
1.1 Inleiding
Alle maatregelen en methodieken op dit eerste preventieniveau zijn bedoeld om
een omgeving te creëren die enerzijds probleemgedrag voorkomt en het sociaal-
emotioneel leren bevordert en die anderzijds de voorwaarden schept om te
kunnen presenteren op de traditionele leervakken zoals rekenen, taal en lezen.
1.2 Invulinstructie Preventie 1:
Het onderdeel Preventie 1- plannen voor iedereen bevat 2 onderdelen:
De leraar
De groep en SEL
1.2.1 De leraar
Ondersteuningsbehoefte van de leraar:
Een leraar maakt kenbaar wat hij nodig heeft om de groep de gewenste aanpak
te bieden.
De formulering van de ondersteuningsbehoefte is meestal uit de volgende
onderdelen opgebouwd:
- Het te bereiken doel
- De eigen competenties van de leraar
- De gewenste ondersteuning.
1.2.2 Evaluatiewijze:
- Een collega inschakelen om een klassenobservatie uit te voeren of een video-
opname te maken
- Zelfstandig een evaluatie uitvoeren door bv. Een checklist van
leerkrachtvaardigheden.
- Zelfstandig een evaluatie uitvoeren door op een rustig moment uitgebreid te
reflecteren op allerlei gebeurtenissen.
1.2.3 Organisatie:
Hierin worden concrete afspraken rondom de organisatie genoteerd, bv.:
- De datum en tijd van een klassenbezoek door een collega
- De namen van de materialen waarmee gewerkt gaat worden
- De titel van een boek of artikel dat bestudeerd zal worden
- De datum en tijd van een coaching gesprek.
1.2.4 De groep en sociaal-emotioneel leren (SEL)
Fase in de groepsvorming:
Periode fase uitleg
Eerste weken Forming Kennismaking met elkaar en de omgeving
Norming Hierin worden normen bepaald
Tot aan de herfstvakantie
Storming Onderlinge posities worden vastgesteld
Na de herfstvakantie Performing de klas gaat daadwerkelijk als groep
functioneren
Mei, Juni Adjourning Afscheid nemen
Onderwijs behoeft van de groep:
Iedere fase doet een beroep op de kennis, de vaardigheden en de attituden van de
leerlingen.
De leerkracht kijkt terug op de afgelopen periode en kijkt wat er goed en wat er niet
goed ging.
, Samenvatting Groepsplan gedrag
SEL- competenties waar planmatig aandacht aan wordt besteed:
- De leraar geeft aan, aan welke SEL-competentie hij planmatig aandacht zal
besteden.
- Planmatig is dat er regelmatig geplande activiteiten op het rooster staan.
- Er kan een preventieprogramma gebruikt worden dat lessen bevat over een of
meer SEL-competenties. Dat is bij voorkeur goed theoretisch onderbouwd en
bewezen effectief.
Daar waar groepsactiviteiten bij het onderdeel groepsvorming vooral de actuele
ontwikkeling van de groep volgen, gaat het hier om vastgestelde SEL-inhouden die
volgens een bepaalde volgorde worden aangeboden. Deze SEL- inhouden hebben
betrekking op een of meer van de volgende SEL-competenties:
- Zelfregulatie: o.a. impulscontrole en omgaan met negatieve
gevoelens
- Besef van zichzelf: Denk aan gevoelens herkennen en zelfbeeld
- Hanteren van relaties: o.a. relaties aangaan en samenwerken
- Besef van ander: Empathie en respect
- Keuzes kunnen maken: Denk aan problemen analyseren en problemen
oplossen
Te bereiken doelen:
De doelen van groepsvormende activiteiten en doelen van het preventieprogramma.
Deze doelen zijn SMART- geformuleerd:
- Specifiek: Dat wat de lerende moet doen is geformuleerd in observeer
baar gedrag
- Meetbaar: Er zijn gedragscriteria geformuleerd
- Acceptabel: Dat wat we vragen van de lerende is acceptabel, relevant
en functioneel
- Reëel: De lerende is in de positie om het doel te bereiken.
- Tijdsgebonden: Het doel is haalbaar binnen de gestelde tijd.
Groepsactiviteiten:
- De onderwijsbehoefte van de groep is bepalend voor de keuze van de
groepsactiviteiten
- De activiteiten passen bij de voorafgaande periode en bij de verwachten
ontwikkeling van de groep.
- Hierbij kun je de veiligheidsthermometer gebruiken
- Op het formulier worden de activiteiten genoteerd en vermeld welke
programma’s of materialen gebruikt zullen worden.
Wijze van meten effecten:
- Als de doelen smart zijn beschreven, is het mogelijk om het effect te meten.
- De leraar beschrijft welke wijze en met welke materialen hij het effect gaat
meten.
- Bv. Observatielijst of sociogram
Organisatie:
Hier worden concrete afspraken rond de organisatie genoteerd:
- Het tijdstip waarop de SEL-lessen worden aangeboden
- De tijden en de manier waarop het geleerde op het schoolplein wordt
geobserveerd
- De bespreking van de verzamelde toets- en observatiegegevens met de IB’er
, Samenvatting Groepsplan gedrag
Hoofdstuk 2 De leraar
2.1 Handelingsgericht werken:
- Als leraar stem je af op de onderwijsbehoeften van de leerlingen en bepaal je hoe
je omgaat met verschillen tussen die leerlingen.
- Scholen worden zelfs geacht in hun ondersteuningsprofiel vanuit het
handelingsgerichte terminologie te werken.
De HGW-cyclus kent vier fasen:
1. Waarnemen/signaleren: verzamelen van leerling gegevens in een groepsoverzicht,
signaleren van leerlingen die extra begeleiding nodig hebben.
2. Begrijpen/ analyseren: benoemen van onderwijsbehoeften van de leerlingen.
3. Plannen: clusteren van leerlingen met vergelijkbare
onderwijsbehoeften en het
opstellen van een groepsplan.
4. Realiseren: uitvoeren van het groepsplan.
De 7 uitgangspunten zijn:
1. De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal:
- Wat de leerling nodig heeft om onderwijsdoelen te bereiken.
- Gaat niet om een stoornis, maar om hoe je een doel bereikt.
- Bv. verlengde instructie, feedback opgemaakt werk.
2. Afstemming en wisselwerking:
- Gebaseerd op het transactionele model
- Dat betekent een leerling ontwikkelt zich in interactie met de omgeving.
- De leerkracht stemt de pedagogische en didactische aanpak af op de
onderwijsbehoefte
van de leerling of een groepje leerlingen.
- Het is de wisselwerking/afstemming tussen kind, school, ouder, groep en
leerkracht.
3. De leraar doet ertoe:
- De leraar heeft ondersteuningsbehoeften.
- De mate waarin tegemoetgekomen kan worden aan de
ondersteuningsbehoefte is uiteraard afhankelijk van de
ondersteuningscapaciteit van de school.
4. Positieve aspecten zijn van groot belang:
- Optimisme en denken in mogelijkheden geven ruimte voor ontwikkeling.
- Het gaat erom wat een leerling wel kan en welke mogelijkheden hij heeft.
5. Constructieve samenwerking:
- De samenwerking met de ouders, de ouder wordt als partner gezien.
- Samen ben je verantwoordelijk voor het verbeteren van het welzijn, de
werkhouding of de schoolprestaties van de leerling.
