NOVA Natuurkunde
Hoofdstuk 1 Beweging
Paragraaf 1: Het Systeme International d’unites (SI)
Een grootheid is alles wat gemeten kan worden.
Bij een grootheid hoort een eenheid, de eenheid is de maat waarin je de grootheid uitdrukt.
Voor alle grootheden en eenheden zijn symbolen afgesproken en vastgelegd in het Systeme
International d’unites (SI).
Een grootheid is dus een getal gevolgd door een eenheid.
Een grootheid kun je herkennen omdat deze symbolen altijd schuin gedrukt zijn.
Basisgrootheden en grondeenheden
In de natuurkunde heb je twee soorten grootheden: basisgrootheden en overige grootheden.
o Overige grootheden kunnen soms met moeite omgezet worden in basisgrootheden
of combinaties daarvan.
o De basisgrootheden met de grondeenheden zijn te vinden in BINAS tabel 3.
Wetenschappelijke notatie en voorvoegsels
Een voorvoegsel is een vermenigvuldigingsfactor
o Bijvoorbeeld millimeter: het voorvoegsel ‘milli’ geeft aan dat het een duizendste
meter is.
De wetenschappelijke notatie: bij de wetenschappelijke notatie werk je met machten van 10
o Je vervangt het voorvoegsel voor een macht van 10 met de juiste SI-eenheid.
o Schrijf het als a ∙ 10b (bijvoorbeeld 2,3 ∙10−3).
o Veelgebruikte machten zijn te vinden in BINAS tabel 2
Doel: getallen makkelijker te lezen maken.
Eenhedenonderzoek
Links en rechts van het =-teken moet dezelfde eenheid staan.
Als je de eenheid van een grootheid zoekt kun je de getallen in de formule zonder eenheid
weglaten.
Paragraaf 2: Meetnauwkeurigheid en significantie
Significante cijfers hebben te maken met de nauwkeurigheid van de meetwaarde. Hoe meer
significante cijfers, hoe nauwkeuriger de meetwaarde.
Alle cijfers van een meetwaarde zijn significante cijfers met uitzondering van de nullen
waarmee het getal begint.
Bij de wetenschappelijke notatie doe je helemaal niks met de macht van 10 als je het aantal
significante cijfers wil bepalen.
De meetonzekerheid is de grootst mogelijke afwijking van de meetwaarde ten opzichte van
de waarde die je hebt opgeschreven.
De nauwkeurigheid van een meting kun je op 3 manieren vergroten:
1. Een nauwkeuriger meetinstrument gebruiken;
2. Een betere meetmethode kiezen;
3. De meting een paar keer herhalen en het gemiddelde nemen van je resultaten.
1
, NOVA Natuurkunde
Hoofdstuk 1 Beweging
Vuistregels bij het rekenen met meetwaarden
1. Bij vermenigvuldigen of delen schrijf je de uitkomst op in het kleinste aantal
significante cijfers van de meetwaarden die bij de berekening gebruikt zijn.
2. Bij optellen of aftrekken van meetwaarden schrijf je de uitkomst op in het kleinste
aantal decimalen (cijfers achter de komma) van de meetwaarden die bij de
berekening gebruikt zijn.
Telwaarden: getallen die aantallen zijn en 100% nauwkeurig en hebben geen
meetonzekerheid.
Opmerkingen
o Reken breuken die in de uitkomst staan altijd om naar een decimaal getal.
o Als getallen in een formule geen meetwaarden zijn speelt de significantie daarvan
geen rol.
o Rond alleen de einduitkomst af. Een tussenuitkomst mag je nooit afronden.
o De rekenmachine houdt geen rekening met significantie, dat moet je zelf doen.
o Controleer altijd je uitkomst op het juiste aantal significante cijfers.
Paragraaf 3: Eenparig rechtlijnige beweging
Een eenparige beweging is een beweging waarbij je steeds dezelfde snelheid hebt.
Het (x,t)-diagram:
x is de plaats van het voorwerp, de plaats hangt af van de tijd (t) notatie: xt.
Een horizontale lijn betekent dat het voorwerp geen snelheid heeft dus stilstaat.
De verplaatsing is het stuk dat afgelegd is. Dit kun je uitrekenen met de formule
∆x= xeind -xbegin (∆x word ook wel als s aangegeven)
In het (x,t)-diagran zet je de eerstgenoemde grootheid op de verticale as en de tweede
genoemde grootheid horizontale as. Bij de assen zet je de grootheden en de eenheid tussen
haakjes erachter.
Hoe steiler een (x,t)-diagram loopt hoe groter de snelheid van het voorwerp.
Een (x,t)-diagram en een (s,t)-diagram zijn aan elkaar gelijk als een voorwerp begint vanuit
x=0
Het (v,t)-diagram (snelheid, tijd)-diagram
Bij een eenparige beweging mag je gebruikmaken van de formule v= s / t
o v: de snelheid in meter per seconde (m/s) ook wel (m s -1)
o s: de verplaatsing in meter (m)
o t: de tijdsduur is seconde (s)
De oppervlakte onder deze grafiek is de afgelegde afstand.
Paragraaf 4: Gemiddelde en momentane snelheid
De gemiddelde snelheid is een niet-eenparige beweging. En bereken je over een bepaalde
periode.
Formule voor gemiddelde snelheid: vgem=∆x/∆t.
De momentane snelheid vt is de snelheid die je op een bepaald moment hebt.
2
Hoofdstuk 1 Beweging
Paragraaf 1: Het Systeme International d’unites (SI)
Een grootheid is alles wat gemeten kan worden.
Bij een grootheid hoort een eenheid, de eenheid is de maat waarin je de grootheid uitdrukt.
Voor alle grootheden en eenheden zijn symbolen afgesproken en vastgelegd in het Systeme
International d’unites (SI).
Een grootheid is dus een getal gevolgd door een eenheid.
Een grootheid kun je herkennen omdat deze symbolen altijd schuin gedrukt zijn.
Basisgrootheden en grondeenheden
In de natuurkunde heb je twee soorten grootheden: basisgrootheden en overige grootheden.
o Overige grootheden kunnen soms met moeite omgezet worden in basisgrootheden
of combinaties daarvan.
o De basisgrootheden met de grondeenheden zijn te vinden in BINAS tabel 3.
Wetenschappelijke notatie en voorvoegsels
Een voorvoegsel is een vermenigvuldigingsfactor
o Bijvoorbeeld millimeter: het voorvoegsel ‘milli’ geeft aan dat het een duizendste
meter is.
De wetenschappelijke notatie: bij de wetenschappelijke notatie werk je met machten van 10
o Je vervangt het voorvoegsel voor een macht van 10 met de juiste SI-eenheid.
o Schrijf het als a ∙ 10b (bijvoorbeeld 2,3 ∙10−3).
o Veelgebruikte machten zijn te vinden in BINAS tabel 2
Doel: getallen makkelijker te lezen maken.
Eenhedenonderzoek
Links en rechts van het =-teken moet dezelfde eenheid staan.
Als je de eenheid van een grootheid zoekt kun je de getallen in de formule zonder eenheid
weglaten.
Paragraaf 2: Meetnauwkeurigheid en significantie
Significante cijfers hebben te maken met de nauwkeurigheid van de meetwaarde. Hoe meer
significante cijfers, hoe nauwkeuriger de meetwaarde.
Alle cijfers van een meetwaarde zijn significante cijfers met uitzondering van de nullen
waarmee het getal begint.
Bij de wetenschappelijke notatie doe je helemaal niks met de macht van 10 als je het aantal
significante cijfers wil bepalen.
De meetonzekerheid is de grootst mogelijke afwijking van de meetwaarde ten opzichte van
de waarde die je hebt opgeschreven.
De nauwkeurigheid van een meting kun je op 3 manieren vergroten:
1. Een nauwkeuriger meetinstrument gebruiken;
2. Een betere meetmethode kiezen;
3. De meting een paar keer herhalen en het gemiddelde nemen van je resultaten.
1
, NOVA Natuurkunde
Hoofdstuk 1 Beweging
Vuistregels bij het rekenen met meetwaarden
1. Bij vermenigvuldigen of delen schrijf je de uitkomst op in het kleinste aantal
significante cijfers van de meetwaarden die bij de berekening gebruikt zijn.
2. Bij optellen of aftrekken van meetwaarden schrijf je de uitkomst op in het kleinste
aantal decimalen (cijfers achter de komma) van de meetwaarden die bij de
berekening gebruikt zijn.
Telwaarden: getallen die aantallen zijn en 100% nauwkeurig en hebben geen
meetonzekerheid.
Opmerkingen
o Reken breuken die in de uitkomst staan altijd om naar een decimaal getal.
o Als getallen in een formule geen meetwaarden zijn speelt de significantie daarvan
geen rol.
o Rond alleen de einduitkomst af. Een tussenuitkomst mag je nooit afronden.
o De rekenmachine houdt geen rekening met significantie, dat moet je zelf doen.
o Controleer altijd je uitkomst op het juiste aantal significante cijfers.
Paragraaf 3: Eenparig rechtlijnige beweging
Een eenparige beweging is een beweging waarbij je steeds dezelfde snelheid hebt.
Het (x,t)-diagram:
x is de plaats van het voorwerp, de plaats hangt af van de tijd (t) notatie: xt.
Een horizontale lijn betekent dat het voorwerp geen snelheid heeft dus stilstaat.
De verplaatsing is het stuk dat afgelegd is. Dit kun je uitrekenen met de formule
∆x= xeind -xbegin (∆x word ook wel als s aangegeven)
In het (x,t)-diagran zet je de eerstgenoemde grootheid op de verticale as en de tweede
genoemde grootheid horizontale as. Bij de assen zet je de grootheden en de eenheid tussen
haakjes erachter.
Hoe steiler een (x,t)-diagram loopt hoe groter de snelheid van het voorwerp.
Een (x,t)-diagram en een (s,t)-diagram zijn aan elkaar gelijk als een voorwerp begint vanuit
x=0
Het (v,t)-diagram (snelheid, tijd)-diagram
Bij een eenparige beweging mag je gebruikmaken van de formule v= s / t
o v: de snelheid in meter per seconde (m/s) ook wel (m s -1)
o s: de verplaatsing in meter (m)
o t: de tijdsduur is seconde (s)
De oppervlakte onder deze grafiek is de afgelegde afstand.
Paragraaf 4: Gemiddelde en momentane snelheid
De gemiddelde snelheid is een niet-eenparige beweging. En bereken je over een bepaalde
periode.
Formule voor gemiddelde snelheid: vgem=∆x/∆t.
De momentane snelheid vt is de snelheid die je op een bepaald moment hebt.
2
