Samenvatting GGZ
Hoofdstuk 5 relatie tussen verpleegkundige en psychiatrische zorgvrager
5.3.3 afstand en nabijheid
Bij afstand en nabijheid in de professionele hulpverleningsrelatie gaat het om het balanceren tussen
betrokken zijn bij de zorgvrager en het bewaren van professionele afstand.
Nabijheid hanteren kun je omschrijven als de vaardigheid om op een empathische manier
toenadering te zoeken met als doel de zorgvrager te leren kennen en begrijpen.
Het is noodzakelijk om zo nu en dan afstand te nemen in een hulpverleningsrelatie. Door afstand te
nemen kun je de betekenis van je handelen overdenken en jezelf bewust maken van de motieven die
je hanteert (reflectie)
5.3.4 machtsverschil en gelijkwaardigheid
Als iemand afhankelijk is van de ander is er sprake van machtsverschil.
Als verpleegkundige heb je de plicht om in de hulpverleningsrelatie gelijkwaardigheid na te streven.
Daarom is het belangrijk dat je je steeds meer bewust bent hoe je met de ongelijkwaardigheid in de
hulpverleningsrelatie omgaat. Je blijft je hiervan bewust door voortdurend te reflecteren op je eigen
handelen. Dat doe je bijvoorbeeld jezelf de volgende vragen te stellen:
- Streef ik nu doelen na die ook de doelen zijn van de zorgvrager?
- Ben ik respectvol in mijn benadering?
- Heb ik vanuit de gedachtegang van de zorgvrager gehandeld?
Hoofdstuk 18 zorgvragers met een somatisch- symptoom- of verwante stoornis
18.3 zorgvragers met een somatisch- symptoomstoornis
Een zorgvrager met een somatisch- symptoom- stoornis ervaart klachten als ernstiger en langduriger,
of ze beperken zijn functioneren sterker dan op grond van zijn aanwezige ziekte medisch gezien
verwacht mag worden.
De zorgvrager beleeft zijn lichamelijke klachten als buitengewoon bedreigend, gevaarlijk of lastig.
Om te morgen zeggen dat er sprake is van een somatisch- symptoom-stoornis moet er in relatie tot
de lichamelijke klachten sprake zijn 1 of meer van de volgende aspecten:
- Buitensporige en uit balans zijnde, blijvende en/of doordringende gedachten over de ernst
van de lichamelijke klachten
- Hoog niveau van angst over de eigen gezondheid of lichamelijke klachten
- Overdreven en/of onaanvaardbaar veel tijd en energie besteden aan lichamelijke klachten of
gezondheid
De lichamelijke klachten zijn blijvend en/of doordringend in die zin dat ze meer dan 6 maanden
aanwezig zijn.
Een zorgvrager met een ziekteangststoornis legt lichamelijke klachten of sensaties op z’n niet
realistische manier uit, dat hij helemaal vervuld wordt van de gedachte dat hij een ernstige ziekte
heeft of zal krijgen.
, Als er sprake is van lichamelijke klachten, dan is de intensiteit ervan veel minder dan wanneer de
zorgvrager de vermeende ziekte daadwerkelijk zou hebben.
Erfelijkheid, emotionele instabiliteit, angst en depressiviteit spelen mogelijk een rol bij het ontstaan
en voortbestaan van de stoornissen
De behandeling is maatwerk. Het begint meestal bij de huisarts en bestaat uit stapsgewijs in kaart
brengen van de klachten. Aanvullend lichamelijk onderzoek om te kijken wat nu precies het
probleem is (misschien toch een lichamelijke aandoening?) pas als dit gedaan is wordt er door de
huisarts een behandeling toegepast. Deze bestaat vaak uit voorlichting, advies en uitleg:
- De betekenis van aanwezige klachten, hoe realistisch de ervaren klachten zijn ten opzichte
van de bange vermoedens over ziekten
- Factoren die het herstel de weg staan
- Omgaan met de klachten en levensstijl
Naast psycho- educatie is het opstellen van een tijdsplan en monitoring van de effecten van de
ingezette activiteiten een belangrijk onderdeel van de behandeling. Ter ondersteuning van de
behandeling kunnen medicijnen worden ingezet.
Bij een zorgvrager met conversiestoornis is er sprake van ingrijpende verandering in of het verlies
van een lichamelijke functie zonder dat er een medische verklaring voor is.
Conversiesymptomen treden meestal plotseling op in reactie van hevige stress, angst of woede.
De precieze oorzaak van de conversiestoornis is (nog) niet bekend. Ook bij deze stoornis wordt
gedacht aan een mix van erfelijke, psychische en omgevingsfactoren.
Conversie= omzetting
Komt vaker voor bij vrouwen
Bij een nagebootste stoornis gaat het om het doelgericht voorwenden van lichamelijke of psychische
symptomen.
De meest voorkomende nagebootste stoornis is het syndroom van Münchhausen.
Hoofdstuk 19 zorgvragers met een persoonlijkheidsstoornis
19.2 persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheid staat voor je eigenschappen. Dit geheel van eigenschappen bepaalt de manier
waarop je in verschillende situaties reageert, denkt en wat je motiveert. Persoonlijkheid kent 2
aspecten: karakter en temperament.
Hoofdstuk 5 relatie tussen verpleegkundige en psychiatrische zorgvrager
5.3.3 afstand en nabijheid
Bij afstand en nabijheid in de professionele hulpverleningsrelatie gaat het om het balanceren tussen
betrokken zijn bij de zorgvrager en het bewaren van professionele afstand.
Nabijheid hanteren kun je omschrijven als de vaardigheid om op een empathische manier
toenadering te zoeken met als doel de zorgvrager te leren kennen en begrijpen.
Het is noodzakelijk om zo nu en dan afstand te nemen in een hulpverleningsrelatie. Door afstand te
nemen kun je de betekenis van je handelen overdenken en jezelf bewust maken van de motieven die
je hanteert (reflectie)
5.3.4 machtsverschil en gelijkwaardigheid
Als iemand afhankelijk is van de ander is er sprake van machtsverschil.
Als verpleegkundige heb je de plicht om in de hulpverleningsrelatie gelijkwaardigheid na te streven.
Daarom is het belangrijk dat je je steeds meer bewust bent hoe je met de ongelijkwaardigheid in de
hulpverleningsrelatie omgaat. Je blijft je hiervan bewust door voortdurend te reflecteren op je eigen
handelen. Dat doe je bijvoorbeeld jezelf de volgende vragen te stellen:
- Streef ik nu doelen na die ook de doelen zijn van de zorgvrager?
- Ben ik respectvol in mijn benadering?
- Heb ik vanuit de gedachtegang van de zorgvrager gehandeld?
Hoofdstuk 18 zorgvragers met een somatisch- symptoom- of verwante stoornis
18.3 zorgvragers met een somatisch- symptoomstoornis
Een zorgvrager met een somatisch- symptoom- stoornis ervaart klachten als ernstiger en langduriger,
of ze beperken zijn functioneren sterker dan op grond van zijn aanwezige ziekte medisch gezien
verwacht mag worden.
De zorgvrager beleeft zijn lichamelijke klachten als buitengewoon bedreigend, gevaarlijk of lastig.
Om te morgen zeggen dat er sprake is van een somatisch- symptoom-stoornis moet er in relatie tot
de lichamelijke klachten sprake zijn 1 of meer van de volgende aspecten:
- Buitensporige en uit balans zijnde, blijvende en/of doordringende gedachten over de ernst
van de lichamelijke klachten
- Hoog niveau van angst over de eigen gezondheid of lichamelijke klachten
- Overdreven en/of onaanvaardbaar veel tijd en energie besteden aan lichamelijke klachten of
gezondheid
De lichamelijke klachten zijn blijvend en/of doordringend in die zin dat ze meer dan 6 maanden
aanwezig zijn.
Een zorgvrager met een ziekteangststoornis legt lichamelijke klachten of sensaties op z’n niet
realistische manier uit, dat hij helemaal vervuld wordt van de gedachte dat hij een ernstige ziekte
heeft of zal krijgen.
, Als er sprake is van lichamelijke klachten, dan is de intensiteit ervan veel minder dan wanneer de
zorgvrager de vermeende ziekte daadwerkelijk zou hebben.
Erfelijkheid, emotionele instabiliteit, angst en depressiviteit spelen mogelijk een rol bij het ontstaan
en voortbestaan van de stoornissen
De behandeling is maatwerk. Het begint meestal bij de huisarts en bestaat uit stapsgewijs in kaart
brengen van de klachten. Aanvullend lichamelijk onderzoek om te kijken wat nu precies het
probleem is (misschien toch een lichamelijke aandoening?) pas als dit gedaan is wordt er door de
huisarts een behandeling toegepast. Deze bestaat vaak uit voorlichting, advies en uitleg:
- De betekenis van aanwezige klachten, hoe realistisch de ervaren klachten zijn ten opzichte
van de bange vermoedens over ziekten
- Factoren die het herstel de weg staan
- Omgaan met de klachten en levensstijl
Naast psycho- educatie is het opstellen van een tijdsplan en monitoring van de effecten van de
ingezette activiteiten een belangrijk onderdeel van de behandeling. Ter ondersteuning van de
behandeling kunnen medicijnen worden ingezet.
Bij een zorgvrager met conversiestoornis is er sprake van ingrijpende verandering in of het verlies
van een lichamelijke functie zonder dat er een medische verklaring voor is.
Conversiesymptomen treden meestal plotseling op in reactie van hevige stress, angst of woede.
De precieze oorzaak van de conversiestoornis is (nog) niet bekend. Ook bij deze stoornis wordt
gedacht aan een mix van erfelijke, psychische en omgevingsfactoren.
Conversie= omzetting
Komt vaker voor bij vrouwen
Bij een nagebootste stoornis gaat het om het doelgericht voorwenden van lichamelijke of psychische
symptomen.
De meest voorkomende nagebootste stoornis is het syndroom van Münchhausen.
Hoofdstuk 19 zorgvragers met een persoonlijkheidsstoornis
19.2 persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheid staat voor je eigenschappen. Dit geheel van eigenschappen bepaalt de manier
waarop je in verschillende situaties reageert, denkt en wat je motiveert. Persoonlijkheid kent 2
aspecten: karakter en temperament.
