Aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 1 – Aarde
Hoofdstuk 1
Paragraaf 1
Het verleden van de aarde
Schotse geoloog Hutton actualiteitsbeginsel ( = principe waarbij ervan uitgegaan wordt
dat natuurprocessen in het verleden en in het heden op dezelfde manier verlopen)
De kraamkamer van de aarde
4,6 miljoen jaar geleden ontstonden concentraties van deeltjes in een nevel van heet
gas/stof. De grootste massa werd het begin van een ster, onze zon. In de nevel vormden zich
rondom de zon planeetachtige lichamen. Door de zwaartekracht kwamen ze in botsing en
werden zo groter en groter. Uiteindelijk ontstonden zo 8 grote planeten die om de zon
draaien
Schillen
De aarde heeft 2 belangrijke eigenschappen, die een grote rol spelen in de vorming van
continenten, oceanen en landschappen
1. Vloeibaar water op het aardoppervlak
2. Inwendige gelaagdheid van de aarde (schillen)
Bij het bestuderen van de eigenschappen van de schillen kijk je naar de:
Chemische samenstelling uit welke materialen de schillen bestaan
- Binnenste laag (aardkern), voornamelijk ijzer
- Aardmantel, voornamelijk magnesium en ijzer
- Buitenste laag (aardkorst), komt in 2 vormen voor:
1. Continentale korst (onder de continenten)
Licht gesteente, graniet
` 2. Oceanische korst (onder de oceanen)
Zwaar gesteente, basalt
Fysische samenstelling hoe hard de schillen zijn
, Inwendige warmte
De aarde krijgt haar warmte van inwendige en uitwendige bronnen.
Inwendig:
Warmte vrijgekomen bij het ontstaan van de aarde uit hete nevelgassen/syof
Radioactiviteit van gesteenten
Warmte van meteorietinslagen die opgehoopt is in de aarde
Uitwendig:
De zon
Paragraaf 2
Bouwstenen
Gesteente is opgebouwd uit een mengsel van mineralen en/of organische stoffen die in de
natuur voorkomen. Mineralen/organische stoffen vormen de basisbestanddelen.
Mineraal verbinding die in de natuur voorkomt en die bepaalde chemische
eigenschappen heeft (bijvoorbeeld de kristalvorm en de hardheid)
Organische stoffen ontstaan uit levende organismen
Soorten gesteenten
Alle gesteenten kan je op basis van hun ontstaanswijze indelen in 3 hoofdgroepen:
1. Stollingsgesteenten
= Ontstaan door afkoeling + stolling van magma
Twee subgroepen in stollingsgesteenten:
Dieptegesteente Uitvloeiingsgesteente
- Langzame stolling - Snelle stolling
- Magma in mantel - Lava aan aardoppervlak
- Grote kristallen (bijv. graniet) - Kleine kristallen (bijv. basalt)
2. Sedimentgesteenten
= Samengeperste afzettingen van bijvoorbeeld zand of klei
Twee subgroepen in sedimentgesteenten:
Klastische sedimentgesteenten Organische sedimentgesteenten
- Verharding van zand of klei door druk - Verharding van organisch materiaal
van lagen erboven (bijv. zandsteen) door druk van lagen erboven (bijv.
d kalksteen)
Hoofdstuk 1
Paragraaf 1
Het verleden van de aarde
Schotse geoloog Hutton actualiteitsbeginsel ( = principe waarbij ervan uitgegaan wordt
dat natuurprocessen in het verleden en in het heden op dezelfde manier verlopen)
De kraamkamer van de aarde
4,6 miljoen jaar geleden ontstonden concentraties van deeltjes in een nevel van heet
gas/stof. De grootste massa werd het begin van een ster, onze zon. In de nevel vormden zich
rondom de zon planeetachtige lichamen. Door de zwaartekracht kwamen ze in botsing en
werden zo groter en groter. Uiteindelijk ontstonden zo 8 grote planeten die om de zon
draaien
Schillen
De aarde heeft 2 belangrijke eigenschappen, die een grote rol spelen in de vorming van
continenten, oceanen en landschappen
1. Vloeibaar water op het aardoppervlak
2. Inwendige gelaagdheid van de aarde (schillen)
Bij het bestuderen van de eigenschappen van de schillen kijk je naar de:
Chemische samenstelling uit welke materialen de schillen bestaan
- Binnenste laag (aardkern), voornamelijk ijzer
- Aardmantel, voornamelijk magnesium en ijzer
- Buitenste laag (aardkorst), komt in 2 vormen voor:
1. Continentale korst (onder de continenten)
Licht gesteente, graniet
` 2. Oceanische korst (onder de oceanen)
Zwaar gesteente, basalt
Fysische samenstelling hoe hard de schillen zijn
, Inwendige warmte
De aarde krijgt haar warmte van inwendige en uitwendige bronnen.
Inwendig:
Warmte vrijgekomen bij het ontstaan van de aarde uit hete nevelgassen/syof
Radioactiviteit van gesteenten
Warmte van meteorietinslagen die opgehoopt is in de aarde
Uitwendig:
De zon
Paragraaf 2
Bouwstenen
Gesteente is opgebouwd uit een mengsel van mineralen en/of organische stoffen die in de
natuur voorkomen. Mineralen/organische stoffen vormen de basisbestanddelen.
Mineraal verbinding die in de natuur voorkomt en die bepaalde chemische
eigenschappen heeft (bijvoorbeeld de kristalvorm en de hardheid)
Organische stoffen ontstaan uit levende organismen
Soorten gesteenten
Alle gesteenten kan je op basis van hun ontstaanswijze indelen in 3 hoofdgroepen:
1. Stollingsgesteenten
= Ontstaan door afkoeling + stolling van magma
Twee subgroepen in stollingsgesteenten:
Dieptegesteente Uitvloeiingsgesteente
- Langzame stolling - Snelle stolling
- Magma in mantel - Lava aan aardoppervlak
- Grote kristallen (bijv. graniet) - Kleine kristallen (bijv. basalt)
2. Sedimentgesteenten
= Samengeperste afzettingen van bijvoorbeeld zand of klei
Twee subgroepen in sedimentgesteenten:
Klastische sedimentgesteenten Organische sedimentgesteenten
- Verharding van zand of klei door druk - Verharding van organisch materiaal
van lagen erboven (bijv. zandsteen) door druk van lagen erboven (bijv.
d kalksteen)
