Orthopedagogisch
kader
2014-‐2015
Véronique
Hendrickx
Katrien
Vanschoonwinkel
,Situering in het orthopedagogisch grondplan
Deel 1:
• Basiskennis over orthopedagogiek als wetenschap
• Visie op het orthopedagogisch begeleiden
Deel 2:
• Beleid: ‘hulpverleningsbeleid en hulpverleningssysteem’
• Visies en tendensen: ‘mens- en wereld beschouwing’, ‘visie dienst of voorziening’ en
‘visie op begeleiding’
Deel 3:
• 5 sectoren van hulpverlening
• Tendensen
• Diensten en voorziening
• Macro- en mesoniveau: ‘hulpverleningsbeleid- en systeem’, ‘onderwijsbeleid en –
systeem’, ‘school/arbeid/dagbesteding’, ‘andere hulpverlening’ en ‘juridische context’
Deel 4:
• Handelingsplanning
Deel 1: Orthopedagogisch denken en kijken
Zie de leerdoelen op p. 28
H1: Situering orthopedagogiek
1.1 De term ortho-ped-agogie-k
Ortho
• Recht maken wat krom is à orde in de chaos creëren
• Specifieke opvoeding
• Problematisch ervaren situatie
• Grens tussen ‘gewoon’ (=pedagogie) en ‘specifiek of problematisch’ (=orthopedagogie)
is wazig
Ped
• Kinderen en jeugdigen à bij de start van de wetenschap, nu uitbreiding naar andere
doelgroepen: volwassenen met een verstandelijke beperking, volwassenen met een
NAH (=niet aangeboren hersenletsel) en volwassen met dementie of andere
problematieken, geen leeftijdsgrens
• Daarom spreekt men nu ook soms van ortho-agogiek
Agogie
• Begeleiden, leiden naar à doelgericht, maar welk doel is wenselijk? à normen,
waarden, ethische dimensie, visies, tendensen
K
•=de wetenschappelijke studie van
•à professionele bachelor in de orthopedagogie à nadruk op de praktijk van het
begeleiden vanuit orthopedagogische inzichten
• à master in de orthopedagogieK à nadruk op wetenschappelijk aspecten
Orthopedagogiek= de studie van het begeleiden van kinderen, jongeren en volwassenen
in problematisch opvoedingssituaties
Orthopedagogisch kader Katrien Vanschoonwinkel 2
, 1.2 Orthopedagogiek als zelfstandige wetenschap?
Discipline/ zelfstandige wetenschap = volwaardige tak van de wetenschap
Criteria:
1. Verzameling wetenschappers met bepaalde kijk op bepaald deel van de werkelijkheid
2. Kennis beheren en communiceren
3. Erkenning door externen
Specialisatie pedagogische wetenschappen
à pedagogische invalshoek ≠ orthopedagogiek zich niet tot
volwassenen richt à ortho-agogiek= nadruk op het werken met
volwassenen
1. Pedagogische wetenschappen (eigen specifieke kijk)
• Pedagogisch gezichtspunt op problematische situaties
• Onderwerpen
∼ Opvoeding
∼ Onderwijs
∼ Hulpverlening
∼ à praktijk van deze begeleiding verbeteren à dmv het zorgvuldig beschrijven of
verklaren van de pedagogische werkelijkheid
• Normatieve visie op wenselijke doelen
∼ Idee over wat wenselijk en haalbaar is
∼ Voorgeschreven door de mpp
2. Traditie in kennis beheren en communiceren
• Interne organisatie beroepsgroep orthopedagogen, vb VVO
• Specifieke publicaties, vb tijdschriften (vb TOKK, VTO, Tijdschrift voor
Orthopedagogiek) en handboeken (vb Kok, Ter Horst, Van Lieshout)
• Opleidingen,
• Congressen
3. Erkenning door externen
• Leerstoelen aan universiteiten
• Afzonderlijk studieprogramma universiteit en hogeschool
• Beroepsverenigingen als beleidspartners
• Opleidingen
BESLUIT: Orthopedagogiek is een zelfstandige wetenschap
MAAR over de precieze aard van de wetenschap zijn er verschillende meningen à
stromingen in de orthopedagogiek
1.3 Verhouding tussen pedagogiek en orthopedagogiek
Beide: een opvoedings- en begeleidingsproces gekenmerkt door een ‘op weg zijn’ zonder
vooraf te weten/ de zekerheid te hebben dat het (eind)doel van de opvoeding bereikt zal
worden
Pedagogiek:
• Algemene principes van en kennis over opvoeding
• Kleine dagelijkse problemen en vragen
• Nood aan opvoedingsverrijking en –ondersteuning
Orthopedagogisch kader Katrien Vanschoonwinkel 3
kader
2014-‐2015
Véronique
Hendrickx
Katrien
Vanschoonwinkel
,Situering in het orthopedagogisch grondplan
Deel 1:
• Basiskennis over orthopedagogiek als wetenschap
• Visie op het orthopedagogisch begeleiden
Deel 2:
• Beleid: ‘hulpverleningsbeleid en hulpverleningssysteem’
• Visies en tendensen: ‘mens- en wereld beschouwing’, ‘visie dienst of voorziening’ en
‘visie op begeleiding’
Deel 3:
• 5 sectoren van hulpverlening
• Tendensen
• Diensten en voorziening
• Macro- en mesoniveau: ‘hulpverleningsbeleid- en systeem’, ‘onderwijsbeleid en –
systeem’, ‘school/arbeid/dagbesteding’, ‘andere hulpverlening’ en ‘juridische context’
Deel 4:
• Handelingsplanning
Deel 1: Orthopedagogisch denken en kijken
Zie de leerdoelen op p. 28
H1: Situering orthopedagogiek
1.1 De term ortho-ped-agogie-k
Ortho
• Recht maken wat krom is à orde in de chaos creëren
• Specifieke opvoeding
• Problematisch ervaren situatie
• Grens tussen ‘gewoon’ (=pedagogie) en ‘specifiek of problematisch’ (=orthopedagogie)
is wazig
Ped
• Kinderen en jeugdigen à bij de start van de wetenschap, nu uitbreiding naar andere
doelgroepen: volwassenen met een verstandelijke beperking, volwassenen met een
NAH (=niet aangeboren hersenletsel) en volwassen met dementie of andere
problematieken, geen leeftijdsgrens
• Daarom spreekt men nu ook soms van ortho-agogiek
Agogie
• Begeleiden, leiden naar à doelgericht, maar welk doel is wenselijk? à normen,
waarden, ethische dimensie, visies, tendensen
K
•=de wetenschappelijke studie van
•à professionele bachelor in de orthopedagogie à nadruk op de praktijk van het
begeleiden vanuit orthopedagogische inzichten
• à master in de orthopedagogieK à nadruk op wetenschappelijk aspecten
Orthopedagogiek= de studie van het begeleiden van kinderen, jongeren en volwassenen
in problematisch opvoedingssituaties
Orthopedagogisch kader Katrien Vanschoonwinkel 2
, 1.2 Orthopedagogiek als zelfstandige wetenschap?
Discipline/ zelfstandige wetenschap = volwaardige tak van de wetenschap
Criteria:
1. Verzameling wetenschappers met bepaalde kijk op bepaald deel van de werkelijkheid
2. Kennis beheren en communiceren
3. Erkenning door externen
Specialisatie pedagogische wetenschappen
à pedagogische invalshoek ≠ orthopedagogiek zich niet tot
volwassenen richt à ortho-agogiek= nadruk op het werken met
volwassenen
1. Pedagogische wetenschappen (eigen specifieke kijk)
• Pedagogisch gezichtspunt op problematische situaties
• Onderwerpen
∼ Opvoeding
∼ Onderwijs
∼ Hulpverlening
∼ à praktijk van deze begeleiding verbeteren à dmv het zorgvuldig beschrijven of
verklaren van de pedagogische werkelijkheid
• Normatieve visie op wenselijke doelen
∼ Idee over wat wenselijk en haalbaar is
∼ Voorgeschreven door de mpp
2. Traditie in kennis beheren en communiceren
• Interne organisatie beroepsgroep orthopedagogen, vb VVO
• Specifieke publicaties, vb tijdschriften (vb TOKK, VTO, Tijdschrift voor
Orthopedagogiek) en handboeken (vb Kok, Ter Horst, Van Lieshout)
• Opleidingen,
• Congressen
3. Erkenning door externen
• Leerstoelen aan universiteiten
• Afzonderlijk studieprogramma universiteit en hogeschool
• Beroepsverenigingen als beleidspartners
• Opleidingen
BESLUIT: Orthopedagogiek is een zelfstandige wetenschap
MAAR over de precieze aard van de wetenschap zijn er verschillende meningen à
stromingen in de orthopedagogiek
1.3 Verhouding tussen pedagogiek en orthopedagogiek
Beide: een opvoedings- en begeleidingsproces gekenmerkt door een ‘op weg zijn’ zonder
vooraf te weten/ de zekerheid te hebben dat het (eind)doel van de opvoeding bereikt zal
worden
Pedagogiek:
• Algemene principes van en kennis over opvoeding
• Kleine dagelijkse problemen en vragen
• Nood aan opvoedingsverrijking en –ondersteuning
Orthopedagogisch kader Katrien Vanschoonwinkel 3
