Cursus Spijsvertering
Handboek: Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel
Deze cursus bestaat uit het HB + lesnotities + powerpoints.
Overzicht hoofdstukken handboek
Deel 1
H1: Aandoeningen van de slokdarm, maag en duodenum
Tack, D’Hoore
H2 Aandoeningen van de dunne darm, colon en rectum
Tack, D’Hoore
H3 Histopathologie van maag- en darmziekten
De Hertogh
H4 Kwaadaardige aandoeningen van de maag en darm
Van Cutsem
Deel 2
H5 Leverziekten
Nevens
H6 Goedaardige aandoeningen van de galblaas en extrahepatische galwegen
Nevens, Topal
H7 Pancreasziekten
Nevens
H8 Histopathologie van de lever, gal en pancreas
Roskams
H9 Kwaadaardige tumoren van de lever, galwegen, galblaas en pancreas
Verslype, Roskams, Topal
,Tips lessen
• D’Hoore zijn lessen komen niet volledig overeen met wat in het handboek staat. Sommige
details uit de ppts worden wel gevraagd op het examen.
• De Hertogh: in deze cursus is het handboek volledig uitgeschreven met wat foto’s uit de
slides. Het zijn ook deze foto’s die gevraagd worden op het examen. Het is dus handig om de
ppt er nog bij te halen zodat je zeker alle foto’s kent. Het handboek is voor zijn deeltje wat te
uitgebreid, maar helpt je wel om de pathologie beter te begrijpen (die ook in andere
hoofdstukken voorkomt).
• Nevens: Nevens zorgt ervoor dat je in de les al heel goed kan volgen en legt alles duidelijk uit.
Ik vond deze lessen dus zeker nuttig, maar ze zijn hier volledig uitgeschreven dus je hoeft
deze niet meer te volgen.
• Roskams: Hier is het handboek uitgeschreven samen met de eerste les. Aangezien de tweede
les van Roskams niet overeen komt met het boek kan het wel handig zijn om deze nog te
bekijken. Examenvragen worden vooral gesteld uit de lessen en minder uit het handboek.
• Tack, Van Cutsem, Topal en Verslype: lessen komen overeen met handboek.
• Klinieken zijn illustrerend
Tips examen
Over het algemeen zijn de vragen wel duidelijk en valt het examen goed mee!
• 45 meerkeuzevragen, waarvan:
o 7 radiologie
o 7 histologie (H3+H8)
• 3u tijd
Hoe moet je studeren? Vooral nadruk leggen op:
• Symptoomherkenning → welke diagnose?
• Hoe stel je de diagnose (bv welke beeldvorming heb je nodig?)
• Wat is de behandeling
• Histologie: afbeeldingen uit de slides van De Hertogh
• Radiologie: afbeeldingen uit de slides.
VEEL SUCCES!
,H1 Aandoeningen slokdarm, maag, duodenum
Tack, D’Hoore
Aandoeningen van de slokdarm
1. Symptomen
Dysfagie:
• Gevoel dat voedsel blijft steken tijdens passage van farynx naar maag
• ≠orofaryngeale dysfagie: bolus kan niet in slokdarm gebracht worden, slikstoornis
• 2 soorten dysfagie:
o Organische dysfagie: door vernauwing van slokdarmlumen door organisch letsel
▪ Strictuur, web, maligne tumor
▪ Eerst enkel dysfagie voor vaste stoffen
▪ Bij grote bolus kan voedselimpactie ontstaan: pijn, speekselvloed en evt hik.
▪ Progressief afh van hoe snel organisch letsel groeit.
o Functionele dysfagie: door contractietoestand sluit het lumen af
▪ Spasme, primaire motoriekstoornissen (achalasie, diffuse spasmen)
▪ Direct hinder bij vloeibaar en vast voedsel
▪ Pijnaanvallen los van deglutitie en ook ’s nachts
o Er kan ook een combinatie zijn van de 2
Modaliteiten Organische dysfagie Functionele dysfagie
Initieel Enkel vaste stoffen Vloeistof + vaste stoffen
Impactie Bij grote bolus
Pijn Enkel bij impactie Aanvallen ’s nachts
Progressie Geen / traag indien goedaardig Chronisch, fluctuerend
Snel indien kwaadaardig
Odynofagie:
• Pijn in aansluiting met de slikact
• Duidt meestal op ontstekingsletsels: viraal, bacterieel, schimmel, reflux oesofagitis,…
Impactiepijn:
• Doffe, krampende retrosternale pijn
• Door hevige slokdarmcontracties proximaal van een bolus die geïmpacteerd zit in een
organische vernauwing
Pyrosis en regurgitatie:
• Pyrosis = zuurbranden. Branderig gevoel dat opstijgt achter sternum
• Regurgitatie: wanneer het zuur tot in de mond komt.
Thoracale pijn: retrosternale krampende pijn (non-cardiac chest pain NCCP)
• Meestal spontaan
• Zonder verband met doorslikken van voedsel
Globusgevoel: het gevoel dat er iets in de keel zit (brok in de keel).
• Er is geen duidelijk verband met slikken
• Klachten verdwijnen meestal bij het eten
• Ongekende oorzaak, stress?
• Dit is slecht begrepen, veel mensen hebben dit.
Secundaire symptomen: vermagering, keellast, hoest, anemie.
1
, 2. Technische onderzoeken
Dysfagie en odynofagie zijn ALARMTEKENS!! → esofagogastroscopie nodig!
Endoscopie en biopsie
= flexibele video-endoscoop
Wat is mogelijk?
• Oppervlakkige ontstekingsletsels van mucosa
(reflux oesofagitis)
• Biopsies nemen
• Therapie:
o Ligaturen voor slokdarmvarices
o Adrenaline injecteren
o Coagulatie van bloedende letsels
o Clips bij bloedingen
o Slokdarmdilataties
o Prothese plaatsen
o Vreemde lichamen verwijderen
Echoendoscopie = belangrijkste onderzoek bij vermoeden maligne letsels!
• Odynofagie
• Dysfagie
• Oudere leeftijd
• Vermageren
• Bloedingen
= alarmtekens!
Manometrisch onderzoek
= meten van intraluminale drukken in de slokdarm → slokdarmmotoriek evalueren
• In rust
• Na deglutitie
Wat evalueren we?
• De GE sfincter bij rust, relaxatie, contractie en evt TLESR (transient lower esophageal
sphincter relaxations)
• De FE sfincter bij rust, relaxatie, contractie
• De contracties van slokdarmlichaam
o Peristaltisch
o Niet-peristaltisch
o Repetitieve contracties
o Spontane contracties
Drukken w simultaan gemeten op vss niveaus → essentieel onderzoek bij motorische stoornissen!
Normale manometrie: afbeelding
Doordat we nu >40 kanalen hebben, hebben
we een hoge resolutie ( vroeger: 4
kanalen)
2
Handboek: Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel
Deze cursus bestaat uit het HB + lesnotities + powerpoints.
Overzicht hoofdstukken handboek
Deel 1
H1: Aandoeningen van de slokdarm, maag en duodenum
Tack, D’Hoore
H2 Aandoeningen van de dunne darm, colon en rectum
Tack, D’Hoore
H3 Histopathologie van maag- en darmziekten
De Hertogh
H4 Kwaadaardige aandoeningen van de maag en darm
Van Cutsem
Deel 2
H5 Leverziekten
Nevens
H6 Goedaardige aandoeningen van de galblaas en extrahepatische galwegen
Nevens, Topal
H7 Pancreasziekten
Nevens
H8 Histopathologie van de lever, gal en pancreas
Roskams
H9 Kwaadaardige tumoren van de lever, galwegen, galblaas en pancreas
Verslype, Roskams, Topal
,Tips lessen
• D’Hoore zijn lessen komen niet volledig overeen met wat in het handboek staat. Sommige
details uit de ppts worden wel gevraagd op het examen.
• De Hertogh: in deze cursus is het handboek volledig uitgeschreven met wat foto’s uit de
slides. Het zijn ook deze foto’s die gevraagd worden op het examen. Het is dus handig om de
ppt er nog bij te halen zodat je zeker alle foto’s kent. Het handboek is voor zijn deeltje wat te
uitgebreid, maar helpt je wel om de pathologie beter te begrijpen (die ook in andere
hoofdstukken voorkomt).
• Nevens: Nevens zorgt ervoor dat je in de les al heel goed kan volgen en legt alles duidelijk uit.
Ik vond deze lessen dus zeker nuttig, maar ze zijn hier volledig uitgeschreven dus je hoeft
deze niet meer te volgen.
• Roskams: Hier is het handboek uitgeschreven samen met de eerste les. Aangezien de tweede
les van Roskams niet overeen komt met het boek kan het wel handig zijn om deze nog te
bekijken. Examenvragen worden vooral gesteld uit de lessen en minder uit het handboek.
• Tack, Van Cutsem, Topal en Verslype: lessen komen overeen met handboek.
• Klinieken zijn illustrerend
Tips examen
Over het algemeen zijn de vragen wel duidelijk en valt het examen goed mee!
• 45 meerkeuzevragen, waarvan:
o 7 radiologie
o 7 histologie (H3+H8)
• 3u tijd
Hoe moet je studeren? Vooral nadruk leggen op:
• Symptoomherkenning → welke diagnose?
• Hoe stel je de diagnose (bv welke beeldvorming heb je nodig?)
• Wat is de behandeling
• Histologie: afbeeldingen uit de slides van De Hertogh
• Radiologie: afbeeldingen uit de slides.
VEEL SUCCES!
,H1 Aandoeningen slokdarm, maag, duodenum
Tack, D’Hoore
Aandoeningen van de slokdarm
1. Symptomen
Dysfagie:
• Gevoel dat voedsel blijft steken tijdens passage van farynx naar maag
• ≠orofaryngeale dysfagie: bolus kan niet in slokdarm gebracht worden, slikstoornis
• 2 soorten dysfagie:
o Organische dysfagie: door vernauwing van slokdarmlumen door organisch letsel
▪ Strictuur, web, maligne tumor
▪ Eerst enkel dysfagie voor vaste stoffen
▪ Bij grote bolus kan voedselimpactie ontstaan: pijn, speekselvloed en evt hik.
▪ Progressief afh van hoe snel organisch letsel groeit.
o Functionele dysfagie: door contractietoestand sluit het lumen af
▪ Spasme, primaire motoriekstoornissen (achalasie, diffuse spasmen)
▪ Direct hinder bij vloeibaar en vast voedsel
▪ Pijnaanvallen los van deglutitie en ook ’s nachts
o Er kan ook een combinatie zijn van de 2
Modaliteiten Organische dysfagie Functionele dysfagie
Initieel Enkel vaste stoffen Vloeistof + vaste stoffen
Impactie Bij grote bolus
Pijn Enkel bij impactie Aanvallen ’s nachts
Progressie Geen / traag indien goedaardig Chronisch, fluctuerend
Snel indien kwaadaardig
Odynofagie:
• Pijn in aansluiting met de slikact
• Duidt meestal op ontstekingsletsels: viraal, bacterieel, schimmel, reflux oesofagitis,…
Impactiepijn:
• Doffe, krampende retrosternale pijn
• Door hevige slokdarmcontracties proximaal van een bolus die geïmpacteerd zit in een
organische vernauwing
Pyrosis en regurgitatie:
• Pyrosis = zuurbranden. Branderig gevoel dat opstijgt achter sternum
• Regurgitatie: wanneer het zuur tot in de mond komt.
Thoracale pijn: retrosternale krampende pijn (non-cardiac chest pain NCCP)
• Meestal spontaan
• Zonder verband met doorslikken van voedsel
Globusgevoel: het gevoel dat er iets in de keel zit (brok in de keel).
• Er is geen duidelijk verband met slikken
• Klachten verdwijnen meestal bij het eten
• Ongekende oorzaak, stress?
• Dit is slecht begrepen, veel mensen hebben dit.
Secundaire symptomen: vermagering, keellast, hoest, anemie.
1
, 2. Technische onderzoeken
Dysfagie en odynofagie zijn ALARMTEKENS!! → esofagogastroscopie nodig!
Endoscopie en biopsie
= flexibele video-endoscoop
Wat is mogelijk?
• Oppervlakkige ontstekingsletsels van mucosa
(reflux oesofagitis)
• Biopsies nemen
• Therapie:
o Ligaturen voor slokdarmvarices
o Adrenaline injecteren
o Coagulatie van bloedende letsels
o Clips bij bloedingen
o Slokdarmdilataties
o Prothese plaatsen
o Vreemde lichamen verwijderen
Echoendoscopie = belangrijkste onderzoek bij vermoeden maligne letsels!
• Odynofagie
• Dysfagie
• Oudere leeftijd
• Vermageren
• Bloedingen
= alarmtekens!
Manometrisch onderzoek
= meten van intraluminale drukken in de slokdarm → slokdarmmotoriek evalueren
• In rust
• Na deglutitie
Wat evalueren we?
• De GE sfincter bij rust, relaxatie, contractie en evt TLESR (transient lower esophageal
sphincter relaxations)
• De FE sfincter bij rust, relaxatie, contractie
• De contracties van slokdarmlichaam
o Peristaltisch
o Niet-peristaltisch
o Repetitieve contracties
o Spontane contracties
Drukken w simultaan gemeten op vss niveaus → essentieel onderzoek bij motorische stoornissen!
Normale manometrie: afbeelding
Doordat we nu >40 kanalen hebben, hebben
we een hoge resolutie ( vroeger: 4
kanalen)
2
