Hoorcollege aantekeningen burgerlijk recht 1

Burgerlijk recht I HC
Personen- en Familierecht

I. Algemene Inleiding
 Personen- en Familierecht in het privaatrecht
o Van het wiegje tot het graf
 Boek 1 Burgerlijk Wetboek

II. Ontwikkelingen in de maatschappij
 Meer relatievormen en zorgrelaties
 Seriële monogamie en patchworkfamilies
 Meer echtscheidingen
 Meer vermogen
 Nieuwe voorplantingstechnieken
 Internationale samenleving

Ontwikkelingen in de Wetgeving
 Afschaffen dominante positie man
 Verbetering rechtspositie vrouw en kind
 Afschaffing schuldbeginsel bij scheiding
o Vroeger moest ofwel de man ofwel de vrouw toegeven vreemd te zijn gegaan
anders kon er niet gescheiden worden
 Vaak was dit de man, degene die schuld bekende had namelijk geen recht
meer op alimentatie
 Invoeren seksneutraliteit relatievormen en ouderschap
 Bescherming op maat kwetsbaren meerderjarigen
 Nieuwe transgenderwetgeving
 Meer internationale (vooral Europese) invloeden;
o Recht op respect for family life
 Art. 8 jo. 14 EVRM
 Marckx vs. België

III. Identiteit
 DNA
 Burgerservicenummer
 Uiterlijk
 Voor- en achternaam
o Art. 1:4 e.v. BW
 Handtekening

Rechtsbevoegdheid
 Persoon; natuurlijke of rechtspersoon
 Art. 1:1 lid 1; allen die zich in Nederland bevinden zijn vrij en bevoegd tot het genot van
de burgerlijke rechten
 Toekenning rechtsbevoegdheid;
o Begin; geboorte, oprichting rechtspersoon
o Einde; dood, ophouden te bestaan
 Handelingsbevoegdheid
 Handelingsbekwaamheid
o Je kan niet zelfstandig handelingen verrichten, je hebt bijvoorbeeld toestemming
nodig van je ouder of curator
o Art. 1:234 BW; minderjarige is handelingsbekwaam mits hij handelt met
toestemming van wettelijke vertegenwoordiger

,  Lid 3; toestemming wordt verondersteld te zijn gegeven
 Art. 1:235; handlichting
 Voor een aantal handelingen kan een kind naar de kantonrechter
om voor bepaalde handelingen geen toestemming meer nodig
hebben van hun ouders
 Denk aan een kind met een eigen bedrijfje
o Art. 1:381 BW; onder curatele gestelde is handelingsonbekwaam

IV. Afstammingsrecht
 Familierechtelijke betrekkingen;
o Art. 1:197 BW
 Bloedverwantschap door geboorte;
o Art. 1:3 lid 1 BW:
 Geboorte
 Gerechtelijke vaststelling ouderschap
 Adoptie
 Aanverwantschap;
o Art 1:3 lid 2 BW; door huwelijk of geregistreerd partnerschap

Afstammingsrecht; Moeder
 Art. 1:198 BW;
o Geboorte
o Huwelijk / geregistreerd partnerschap
o Erkenning
o Gerechtelijke vaststelling ouderschap
o Adoptie
 Draagmoederschap;
o Types;
 Laag technologisch
 Draagmoeder ook de biologische moeder, die afstand wil doen
 Hoogtechnologisch
 Moeder ook niet in biologisch opzicht de moeder
o Vraagstukken;
 Inhoud contract
 Commercieel vs. altruïstisch
 Familierechtelijke betrekkingen
 Internationale zaken

Afstammingsrecht; Vader
 Art. 1:199 BW;
o Huwelijk / geregistreerd partnerschap
o Erkenning
o Gerechtelijke vaststelling vaderschap
o Adoptie
 Art. 1:207
o Gerechtelijke vaststelling vaderschap
o Man moet de verwekker zijn van het kind
o Kan ook na overlijden van de verwekker
o Terugwerkende kracht
o Geen termijn
 Verwekker, donor en biologische vader;
o Donor;

,  Persoon die als levensgezel van de moeder heeft ingestemd met een daad
die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad
o Donor en Verwekker zijn beiden biologische vader
o Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting

Gevolgen familierechtelijke betrekkingen
 Naamrecht
 Gezagsrecht;
o Art. 1:245 e.v. BW
o Gezag;
 Ouderlijk gezag
 Door ouders gezamenlijk of één ouder
 Door een ouder met een ander
 Plicht en recht het kind te verzorgen en op te voeden
 Voogdij
 Door voogden gezamenlijk of één voogd
 Zorgen dat het kind overeenkomstig diens vermogen wordt
verzorgd en opgevoed
 Bij twee voogden; plicht en recht kind te verzorgen en op te
voeden
 Denk aan ooms en tantes die het ouderschap overnemen
o Gezag na scheiding;
 Gecontinueerde gezamenlijke en gelijkwaardige verantwoordelijkheid;
 Plicht ouder om ontwikkelingen banden met andere ouder te
bevorderen
 Recht kind op gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide
ouders
 Ouderschapsplan
 Bij uitzondering kan het gezag bij één van de ouders komt te liggen
o Plicht kind;
 Art. 1:249; rekening houden met de aan de ouder toekomende
bevoegdheden
 Omgangsrecht
 Levensonderhoud
 Erfrecht
 Nationaliteit

VI. Huwelijk
 Vereisten;
o Leeftijd
 Wet tegengaan huwelijksdwang
o Geestvermogens
o Monogamie
o Geen nauwe bloedverwantschap
 Burgerlijke staat;
o Ongehuwd en niet geregistreerd partnerschap
o Gehuwd
o Geregistreerd partnerschap
 Art. 1:80b; Huwelijksvermogensrecht van overeenkomstige toepassing
 Scheiden buiten de rechter om
 Gemeenschap van goederen;
o Sinds 01/01/2018;
 Geen voorhuwelijkse vermogens meer

,  Geen erfenissen en schenkingen
o Beperkte gemeenschap van goederen;
 Door boedelmenging
 Uitzonderingen;
 Verknocht goederen en schulden
o Ontbinding huwelijksgemeenschap gvg;
 Art. 1:99 BW;
 Door overlijden
 Door verzoek tot echtscheiding
 Verzoek tot scheiding van tafel en bed
 Verzoek een beschikking die de gemeenschap opheft
 Opheffing bij latere huwelijkse voorwaarden
 Huwelijkse voorwaarden;
o Notariële akte
 Ongehuwd samenwonen;
o Bewuste gezamenlijke keuze?
o Samenlevingsovereenkomst;
 Gemeenschap van goederen
 Verrekening
 Woonrecht
 Erfrecht
 Alimentatie

VII. Echtscheiding
 Echtscheidingsconvenant;
o Kinderen
 Gezag en omgang, ouderschapsplan, alimentatie
o Partneralimentatie
o Verdeling huwelijksgemeenschap / uitvoeren verrekenbeding
o Pensioenverevening
 Echtscheidingsrisico’ s:
o Verschillende culturele achtergrond
o Op jonge leeftijd trouwen
o Elkaar korter dan 1 jaar kennen
o Verschillende opvattingen over taken binnen het huwelijk
o Disharmonisch huwelijk ouders
o Hoge romantische verwachtingen
o Geestelijke gezondheid
o Geen goedkeuring van ouders / vrienden

VIII. Bescherming meerderjarigen
 Wettelijke beschermingsmaatregelen;
o Curatele
o Meerderjarigenbewind
 Gaat niet om de persoon maar om de goederen van iemand
o Mentorschap
 Internationaal verdrag voor personen met een handicap
o Bescherming op maat
 Levenstestament;
o Volmacht aan wie het bewind wordt ingesteld
 Kinderen die bijv. bij dementie optreden
o Opgesteld bij de notaris