Hoofdstuk 1: Het begrip opvoeding.
De 4 dimensies:
- Ondersteuning bieden.
- Instructie geven.
- Controle uitoefenen.
- Grenzen stellen.
Deze 4 zijn aan elkaar verbonden, samen zorgen ze voor een goede opvoeding en
ontwikkeling van het kind. Geschreven door Rispens, Hermanss en Meeus (1996). Hun
onderzoek betrof het opvoedgedrag van ouders en kinderen die in Nederland zijn
geboren.
Ondersteuning bieden.
Ondersteuning wordt omschreven als het opvoedgedrag van de ouder dat liefde en zorg
voor het kind uitdrukt en dat zich richt op zijn fysieke en emotionele welzijn, waardoor
het zich begrepen en geaccepteerd voelt.
Belangrijk voor ondersteuning bieden:
o Emotionele betrokkenheid: warmte en affectie.
Dit is heel belangrijk voor het welzijn van het kind.
o Responsiviteit: adequaat reageren op de signalen van je kind.
o Sensitiviteit: met warmte en gevoel reageren op de signalen van je kind.
Responsiviteit en sensitiviteit gaan samen.
o Belonen. Je hebt materiële beloningen, bv geld of cadeaus, en emotionele
beloningen, bv een knuffel of kus.
Een beloning heeft als doel dat het kind de goede handeling vaker zal laten zien.
Emotionele ondersteuning is beter, want als je te veel spullen koopt kan het kind
hieraan gewend raken en verwend worden.
o Straffen. Wordt gebruikt om ongewenst gedrag af te leren. Er mag niet gestraft
worden uit frustratie van de ouder.
Straffen vereist consequent gedrag van de ouder.
Het is verstandig om de straf te bespreken met het kind, zodat het weet waarom
hij straf had.
o Negeren. Negeren helpt waarneer het kind regelmatig hetzelfde ongewenste gedrag
vertoont.
Instructie geven.
Instructie geven houdt in duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en
welk gedrag verwacht wordt. Het kind leert hierdoor strategieën te ontwikkelen om zijn
eigen problemen op te lossen en verantwoordelijkheid te dragen voor zijn beslissingen.
Als de ouder op tijd en goed inspeelt op het kind zal dat de zelfstandigheid en
zelfredzaamheid bevorderen. Een verkeerde instructie kan averechts werken.
Als kinderen overladen worden met instructies kan het volgende gebeuren:
- Het kind zal geen initiatieven durven nemen.
- Het kind zal te veel bezig zijn met wat de ouders denkt over zijn beslissing, waardoor
het niet durft te handelen.
Samenvatting van Demi K.
,Controle uitoefenen.
Twee verschillende soorten controle:
- Autoritaire controle.
- Autoritatieve controle.
Autoritaire controle.
Het opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op het kind om correct gedrag te
vertonen. Macht en gezag van de ouder spelen een centrale rol. De eigenbehoefte van het
kind zijn niet belangrijk, ze moeten onvoorwaardelijk de ouders gehoorzamen. Er zijn
strikte regels en hierdoor worden de bewegingsvrijheid en autonomie van het kind
ondermijnd.
Ouders hechten veel waarde aan rust, regelmaat en gehoorzaamheid. Ze overleggen niet
met het kind, het kind is dus niet gelijk aan de ouders. Dit heeft een negatieve invloed op
de ontwikkeling van het kind. Het kind zal zijn eigen wensen niet kunnen zeggen.
Autoritatieve controle.
Gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en eisen worden
gesteld aan zijn zelfstandigheid. De ouder hecht waarde aan openheid. Het kind wordt
aangemoedigd en ondersteunend om eigen handelingen te ondernemen. Met deze
controle kan de ouder en straffen en belonen. De ouder houdt rekening met het kind zijn
behoefte.
Autoritatieve controle heeft een positief effect op het kind. Bij ongewenst gedrag geeft
de ouder een verklaring voor zijn afkeuring, bij goed gedrag spreekt de ouder zijn
waardering uit naar het kind. Inductie: het gedrag van de ouder is erop gericht om het
kind zover te krijgen dat het vrijwillig toekomt aan zijn wensen.
Grenzen stellen.
Grenzen stellen heeft te maken met de wijze waarop de ouder het kind bestraft of
beloont om gewenst gedrag aan te leren. Pavlov en Skinner gaan ervan uit dat elk gedrag
is aangeleerd en dus ook weer kan worden afgeleerd. Het stellen van grenzen vereist
consequent gedrag. Ook moet de ouder respect hebben voor de autonomie van het kind
en biedt hem de gelegenheid om zich op eigen wijze te ontwikkelen.
Het kind voelt zich serieus genomen en voelt de liefde en betrokkenheid als er duidelijke
grenzen zijn. Het kind leert omgaan met normen en waarden en verantwoordelijkheid te
dragen. Het kind leert zijn grenzen aan te geven aan anderen.
De drie Z’s.
Kuipers bedacht drie opvoedingsdoelen:
1. Zelfstandigheid. Het kind is in staat om zelf keuzes te maken.
2. Zelfredzaamheid. Het kind is in staat zelf keuzes te maken en deze te
verantwoorden. Dit is voor een goede rol in de samenleving later.
3. Zelfvertrouwen. Het kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst en is in staat
om problemen op te lossen.
Samenvatting van Demi K.
, De ouder probeert dit te bereiken door het kind te stimuleren zelf oplossen te vinden
voor zijn vragen of problemen.
De drie opvoedingsdoelen versterken elkaar. Het kind leert strategieën te bedenken om
zich in moeilijke situaties te redden. Het kind zal uitdagingen aangaan door z’n
zelfvertrouwen.
Intentioneel opvoedgedrag: de ouder is erop gericht om bewust of onbewust
doelstellingen te bereiken bij het kind.
Opvoeden als een circulair proces.
Bij de opvoeding is er sprake van actie en reactie tussen het kind en de ouder. Als het
opvoedend handelen van de ouder gericht is op een positieve benadering van het kind,
voorkomt dit dat beide partijen in een neerwaartse spiraal terechtkomen.
Opvoeden heeft nooit een constant karakter: wat bij de een werkt, kan bij de ander niet
meer werken. Dit heeft te maken met de uniciteit van de mens: ieder mens is anders en
heeft andere karaktereigenschappen.
Volgens het circulaire proces geeft de ouder naar aanleiding van de 4 dimensies een
prikkel en het kind reageert daarop. Daardoor is er altijd een voortdurende
wisselwerking.
2. 3.
De ouder biedt het Het kind kan rekenen op
het kind ondersteuning, onvoorwaardelijke liefde
instructie, controle en van de ouders.
stelt grenzen.
Circulair proces
1. 4.
De ouder is Het kind leert zelfstandigheid,
verantwoordelijk voor zelfredzaamheid en
de opvoeding. zelfvertrouwen.
Materiële en emotionele opvoeding.
Opvoeden heeft een fysieke en een psychische kant: het bestaat uit materiële en
emotionele handelingen van de ouder richting het kind. Materiële handelingen zijn:
lichamelijke handelingen, voeding, huisvestiging, kleding, enz. Emotionele handelingen
zijn: uitingen van liefde, genegenheid, aandacht, sensitief en responsief reageren op de
signalen van het kind.
Samenvatting van Demi K.
De 4 dimensies:
- Ondersteuning bieden.
- Instructie geven.
- Controle uitoefenen.
- Grenzen stellen.
Deze 4 zijn aan elkaar verbonden, samen zorgen ze voor een goede opvoeding en
ontwikkeling van het kind. Geschreven door Rispens, Hermanss en Meeus (1996). Hun
onderzoek betrof het opvoedgedrag van ouders en kinderen die in Nederland zijn
geboren.
Ondersteuning bieden.
Ondersteuning wordt omschreven als het opvoedgedrag van de ouder dat liefde en zorg
voor het kind uitdrukt en dat zich richt op zijn fysieke en emotionele welzijn, waardoor
het zich begrepen en geaccepteerd voelt.
Belangrijk voor ondersteuning bieden:
o Emotionele betrokkenheid: warmte en affectie.
Dit is heel belangrijk voor het welzijn van het kind.
o Responsiviteit: adequaat reageren op de signalen van je kind.
o Sensitiviteit: met warmte en gevoel reageren op de signalen van je kind.
Responsiviteit en sensitiviteit gaan samen.
o Belonen. Je hebt materiële beloningen, bv geld of cadeaus, en emotionele
beloningen, bv een knuffel of kus.
Een beloning heeft als doel dat het kind de goede handeling vaker zal laten zien.
Emotionele ondersteuning is beter, want als je te veel spullen koopt kan het kind
hieraan gewend raken en verwend worden.
o Straffen. Wordt gebruikt om ongewenst gedrag af te leren. Er mag niet gestraft
worden uit frustratie van de ouder.
Straffen vereist consequent gedrag van de ouder.
Het is verstandig om de straf te bespreken met het kind, zodat het weet waarom
hij straf had.
o Negeren. Negeren helpt waarneer het kind regelmatig hetzelfde ongewenste gedrag
vertoont.
Instructie geven.
Instructie geven houdt in duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling van iets is en
welk gedrag verwacht wordt. Het kind leert hierdoor strategieën te ontwikkelen om zijn
eigen problemen op te lossen en verantwoordelijkheid te dragen voor zijn beslissingen.
Als de ouder op tijd en goed inspeelt op het kind zal dat de zelfstandigheid en
zelfredzaamheid bevorderen. Een verkeerde instructie kan averechts werken.
Als kinderen overladen worden met instructies kan het volgende gebeuren:
- Het kind zal geen initiatieven durven nemen.
- Het kind zal te veel bezig zijn met wat de ouders denkt over zijn beslissing, waardoor
het niet durft te handelen.
Samenvatting van Demi K.
,Controle uitoefenen.
Twee verschillende soorten controle:
- Autoritaire controle.
- Autoritatieve controle.
Autoritaire controle.
Het opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op het kind om correct gedrag te
vertonen. Macht en gezag van de ouder spelen een centrale rol. De eigenbehoefte van het
kind zijn niet belangrijk, ze moeten onvoorwaardelijk de ouders gehoorzamen. Er zijn
strikte regels en hierdoor worden de bewegingsvrijheid en autonomie van het kind
ondermijnd.
Ouders hechten veel waarde aan rust, regelmaat en gehoorzaamheid. Ze overleggen niet
met het kind, het kind is dus niet gelijk aan de ouders. Dit heeft een negatieve invloed op
de ontwikkeling van het kind. Het kind zal zijn eigen wensen niet kunnen zeggen.
Autoritatieve controle.
Gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en eisen worden
gesteld aan zijn zelfstandigheid. De ouder hecht waarde aan openheid. Het kind wordt
aangemoedigd en ondersteunend om eigen handelingen te ondernemen. Met deze
controle kan de ouder en straffen en belonen. De ouder houdt rekening met het kind zijn
behoefte.
Autoritatieve controle heeft een positief effect op het kind. Bij ongewenst gedrag geeft
de ouder een verklaring voor zijn afkeuring, bij goed gedrag spreekt de ouder zijn
waardering uit naar het kind. Inductie: het gedrag van de ouder is erop gericht om het
kind zover te krijgen dat het vrijwillig toekomt aan zijn wensen.
Grenzen stellen.
Grenzen stellen heeft te maken met de wijze waarop de ouder het kind bestraft of
beloont om gewenst gedrag aan te leren. Pavlov en Skinner gaan ervan uit dat elk gedrag
is aangeleerd en dus ook weer kan worden afgeleerd. Het stellen van grenzen vereist
consequent gedrag. Ook moet de ouder respect hebben voor de autonomie van het kind
en biedt hem de gelegenheid om zich op eigen wijze te ontwikkelen.
Het kind voelt zich serieus genomen en voelt de liefde en betrokkenheid als er duidelijke
grenzen zijn. Het kind leert omgaan met normen en waarden en verantwoordelijkheid te
dragen. Het kind leert zijn grenzen aan te geven aan anderen.
De drie Z’s.
Kuipers bedacht drie opvoedingsdoelen:
1. Zelfstandigheid. Het kind is in staat om zelf keuzes te maken.
2. Zelfredzaamheid. Het kind is in staat zelf keuzes te maken en deze te
verantwoorden. Dit is voor een goede rol in de samenleving later.
3. Zelfvertrouwen. Het kind kan een bijdrage leveren aan de toekomst en is in staat
om problemen op te lossen.
Samenvatting van Demi K.
, De ouder probeert dit te bereiken door het kind te stimuleren zelf oplossen te vinden
voor zijn vragen of problemen.
De drie opvoedingsdoelen versterken elkaar. Het kind leert strategieën te bedenken om
zich in moeilijke situaties te redden. Het kind zal uitdagingen aangaan door z’n
zelfvertrouwen.
Intentioneel opvoedgedrag: de ouder is erop gericht om bewust of onbewust
doelstellingen te bereiken bij het kind.
Opvoeden als een circulair proces.
Bij de opvoeding is er sprake van actie en reactie tussen het kind en de ouder. Als het
opvoedend handelen van de ouder gericht is op een positieve benadering van het kind,
voorkomt dit dat beide partijen in een neerwaartse spiraal terechtkomen.
Opvoeden heeft nooit een constant karakter: wat bij de een werkt, kan bij de ander niet
meer werken. Dit heeft te maken met de uniciteit van de mens: ieder mens is anders en
heeft andere karaktereigenschappen.
Volgens het circulaire proces geeft de ouder naar aanleiding van de 4 dimensies een
prikkel en het kind reageert daarop. Daardoor is er altijd een voortdurende
wisselwerking.
2. 3.
De ouder biedt het Het kind kan rekenen op
het kind ondersteuning, onvoorwaardelijke liefde
instructie, controle en van de ouders.
stelt grenzen.
Circulair proces
1. 4.
De ouder is Het kind leert zelfstandigheid,
verantwoordelijk voor zelfredzaamheid en
de opvoeding. zelfvertrouwen.
Materiële en emotionele opvoeding.
Opvoeden heeft een fysieke en een psychische kant: het bestaat uit materiële en
emotionele handelingen van de ouder richting het kind. Materiële handelingen zijn:
lichamelijke handelingen, voeding, huisvestiging, kleding, enz. Emotionele handelingen
zijn: uitingen van liefde, genegenheid, aandacht, sensitief en responsief reageren op de
signalen van het kind.
Samenvatting van Demi K.
