Samenvatting voeding en spijsvertering

Voeding en spijsvertering

Tractus digestivus

Speerpunten preventie goede voeding :
- overgewicht
- hart- en vaatziekten
- diabetes mellitus
- kanker

Organisch : moet je binnen krijgen via dierlijk voedsel
Anorganisch : komt vrij voor in de natuur
Organisch
- organisch
- energierijk
- C-H verbindingen
- Gemaakt door levende organismen
- Bijv. Vetten, koolhydraten, vitaminen en ATP

Anorganisch
- klein
- energiearm
- geen C-H verbindingen
- komt voor in levend dood en levenloos materiaal
- bijv. Water, zuurstof en CO2

Voedingsstoffen :
- koolhydraten organisch
- lipiden (vetten) organisch
- proteïnen (eiwitten) organisch
- vitamines organisch
- mineralen anorganisch
- water anorganisch

Koolhydraten
- lange suikerketens
Enkel suikermolecuul = monosacchariden
Twee suikermoleculen = disachariden
Veel suikermoleculen = polysachariden
Vertering :
- enzymen knippen lange ketens > losse suikermoleculen
- deze monosachariden worden opgenomen in het bloed
de vertering van koolhydraten begint in de mondholte door amylase.
De vertering van koolhydraten stopt in de maag doordat amylase niet werkt bij
een lage pH

Lipiden/vetten
- triglyceriden ( glycerol + 3 vetzuren )
- fosfolipiden ( glycerol + 2 vetzuren + fosfaatgroep + niet-vet groep )

, - steroïden ( vetten met 4 ringen )
vertering :
- enzymen knippen keten in los glycerol en vetzuren
- vetzuren en glycerol via lymfe in het bloed ( via lymfe vanwege de
structuur )
- steroïden worden direct opgenomen ( geen vertering nodig )

Eiwitten
- aan elkaar geplakte aminozuren
- aminozuren hergebruiken voor eigen eiwitten
vertering :
- enzymen knippen keten in lossen aminozuren
- aminozuren worden opgenomen in het bloed
vertering start in de maag door pepsine

Vitamines
- water oplosbaar : B en C complex
- vet oplosbaar: A,D,E en K
vertering :
- niet nodig, ze zijn al klein genoeg
- opgenomen in het bloed

mineralen
- zouten
- spoorelementen
vertering :
- niet nodig ze zijn al klein genoeg
- opgenomen in het bloed

water
- 75 % van ons lichaam
vertering :
- niet nodig, is al klein genoeg
- opgenomen in het bloed


Tractus digestivus fysiologie
functie :
- voedsel verteren zodat voedingsstoffen in het bloed kunnen worden
opgenomen
bestaat uit :
- spijsverteringskanaal
- spijsverteringsklieren

spijsverteringskanaal bestaat uit :
- mondholte
- keelholte
- slokdarm
- maag

, - dunne darm
- dikke darm
- endeldarm

Spijsverteringsklieren zijn :
- maag
- lever
- galblaas
- alvleesklier
- 12-vingerige darm

Mondholte
- aanmaak van speeksel
- kauwen = mechanische verkleining van voedsel en vermenging met
speeksel
- begin vertering koolhydraten > door amylase in speeksel
- begin van slikken
- smaak
- spraak

speekselklieren :
- ductus van oor speekselklier
- ducti van ondertongspeekselklier
- oorspeekselklier
- uitgang ductus van onderkaakspeekselkier
- ondertongspeekselklier
- onderkaakspeekselklier

Speeksel
- bestaat voor 99,4% uit water
- slijmstoffen die wrijving verminderd waardoor het makkelijker wordt op
te slikken
- bevat enzymen
- antistoffen
- zouten , buffers, afvalstoffen
- 1- 1,5 liter speeksel per dag

Gebit
1. melkgebit > 20 tanden ( 6 – 24 maanden )
2. blijvend gebit > 32 tanden ( 6 – 21 jaar )

oesophagus / slokdarm
- loopt van pharynx naar de maag door het diafragma
- bestaat uit een buis met een bovenste en een onderste sfincter = sluitspier
- vervoert voedsel naar de maag door peristaltiek
- geen vertering van voedsel
functie van de slokdarm = verplaatsen van het voedsel, verder geen functie

peristaltiek van de slokdarm :