Dit is een samenvatting van H7 en H8 van de geschiedenismethode Memo (met ISBN-nummer 978 94 020 5661 7).
De samenvatting is duidelijk én bevat alle bijbehorende kenmerkende aspecten en begrippen.
7.1
Het Franse parlement en de Staten-Generaal waren vooral machtig doordat het besluiten van de
koning juridisch mocht toetsen en eventueel verwerpen. In de plaats van de negenjarige Lodewijk
XIV regeerde zijn moeder, Anna van Oostenrijk, die zich weer liet adviseren door kardinaal Jules
Mazarin. Er was geldnood en dus probeerde zijn moeder hoge functies te verkopen. Dit leidde tot
een opstand van 1648 tot 1653. Lodewijk kreeg hierdoor een hekel aan het parlement.
Begin 17e eeuw streefden Franse koningen naar uitbreiding van hun macht en versterking van het
centraal gezag. Vanaf 1614 riepen zij geen vergaderingen van de Staten-Generaal meer bijeen, een
politiek die zij volhielden tot 1789.
De macht van de adel werd ingeperkt door het ambtenarenapparaat uit te breiden en door belasting
rechtstreekts te heffen.
Na de dood van Mazarin zette Lodewijk XIV in 1661 de centralisatie verder door. Hij legde het
parlement steeds vaker zijn eigen wil op. We noemen dit verschijnsel absolutisme:
Politiek: De koning neemt alle beslissingen en er is censuur.
Militair: Een professioneel leger met rangen gebasseerd op geschiktheid i.p.v. afkomst.
Economie: Mercantilisme
Eigen economie vergroten door de export te vergroten en de import te beperken.
Religie: Eenvormigheid
Edict van Nantes wordt in 1685 teruggeroepen en protestanten worden vervolgd.
Volgens de leer van droit divin was de koning de plaatsvervangen van God.
Centralisatie Rusland:
Van 1613 tot 1917 absolute monarchie (familie Romanovs).
Lokaal zelfbestuur afgeschaft, naar zich toetrekken van militaire en adminestratieve taken.
Russisch-orthodoxe kerk wordt instrument van de staat.
Leger wordt een georganiseerd gedrild apparaat.
Tsaar Peter de Grote (regeertijd: 1682 tot 1725) speelde de grootste rol in de veranderingen.
Centralisatie Pruisen (een van de staten in het Duitse Rijk van na de Dertigjarige Oorlog (1618-1648)):
Basis van de groei ligt bij vorst Frederik Willem (regeertijd: 1640 tot 1688).
Leger wordt een efficiënt geheel, waarbij verdienste boven afkomst gaat.
Ook bij ambtenarij gaat verdienste boven afkomst.
Frederik Willem I versterkte de centralisatie (regeertijd: 1713 tot 1740).
Leger werd het sterkste van Europa.
Belastingstelsel wordt vernieuwd, waardoor leger en ambtenarij goed worden betaald.
Geloofsvrijheid
Centralisatie Republiek der Nederlanden:
De stadhouders in de Republiek probeerden hun macht uit te breiden. De Oranjes en zeker Willem III
lukte dat even van 1672 tot 1702. Toch lukte het hen niet koning te worden.
Centralisatie Engeland, Ierland en Schotland:
Parlement met lage adel en burgerij breidde in de 17 e eeuw uit -> Hoge adel voelde zich bedreigd ->
Burgeroorlog (1642-1649) -> Koning Karel I vermoord -> 25 jaar later probeerde Koning Jacobus II een
centraal geleide katholieke staat te maken van Engeland, Ierland en Schotland -> Het parlement
roept de hulp in van stadhouder Willem III -> Hij wordt koning en erkent de rechten van het
parlement (Glorieus Revolution).
KA 27
Het streven van vorsten naar absolute macht
7.2
, Geschiedenis samenvatting
In de Nederlandse Republiek zag je veel van de burgerlijke cultuur: in de politiek, in de kunst en in
gewoonten en gebruiken zag je dat niet een koning regeert, maar burgers een centrale rol spelen.
Belangrijke zaken burgelijke cultuur:
Het burgerschap was een wettelijke status: als je het had, dan was je gelijk aan anderen en
kon je deelnemen aan het bestuur van de stad. Die gelijkwaardigheid in de praktijk beperkt:
In feite waren de bestuursfuncties weggelegd voor de leden van een aantal machtige
regentenfamilies.
De burgers geloofden dat zij alleen vrij en gelijk konden zijn, als er geen oorlogszuchtige en
onderdrukkende koningen in de buurt waren.
Schilders schilderden scènes uit de Bijbel, historische gebeurtenissen, landschappen,
stillevens en portretten van belangrijke mensen voor de stad.
De Republiek was aantrekkelijk omdat het welvarend was en omdat er tolerantie was:
vrijheid van godsdienst en vrije drukpers. Kunst en cultuur kregen een grote impuls doordat
migranten kennis en geld meenamen.
In Frankrijk domineerde de hofcultuur: de koning leefde op een paleis op het platteland, waar hij
edelen dwong een deel van het jaar te wonen.
Belangrijke zaken hofcultuur:
Edelen moeten kennis hebben van literatuur, theater en muziek.
Edelen moeten in de laatste mode verschijnen en over goede manieren beschikken.
Ballet: edelen moeten kunnen dansen en Lodwijk VIX laat elk jaar als ‘’zonnekoning’’ in een
balletvoorstelling zien dat hij de absolute macht heeft.
De Katholieke kerk, koning en de adel zijn de opdrachtgevers voor de kunst.
KA 24
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de
Nederlandse Republiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MerelLijzenga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
