ICC & Faciliteren
Colleges
Hoorcollege 1 Introductie Interculturele competenties & consulting / faciliteren ................................ 2
Hoorcollege 2 Interculturele Communicatie en samenwerking ............................................................. 4
Hoorcollege 3 Methodes voor faciliteren 1............................................................................................. 9
Hoorcollege 4 Methodes voor faciliteren 2........................................................................................... 12
Hoorcollege 5 Methodes voor faciliteren 3........................................................................................... 14
Werkcolleges ......................................................................................................................................... 17
Varner en Beamer
Hoofdstuk 1 Cultuur en communicatie ................................................................................................. 18
Hoofdstuk 2 De rol van taal in interculturele bedrijfscommunicatie .................................................... 20
Hoofdstuk 4 Sociale organisatie ........................................................................................................... 21
Hoofdstuk 5 Boodschappen organiseren naar andere culturen ........................................................... 22
Hoofdstuk 6 Non-verbale taal in interculturele communicatie ............................................................ 25
Hoofdstuk 7 Culturele regels voor het aangaan van relaties ................................................................ 27
Hoofdstuk 8 Informatie, beslissingen en oplossingen .......................................................................... 28
Hoofdstuk 11 De invloed van bedrijfsstructuren en -culturen op interculturele bedrijfscommunicatie
............................................................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 12 Interculturele dynamiek in het internationale bedrijf.................................................... 33
,Hoorcolleges Facilitaire vaardigheden
Hoorcollege 1 Introductie Interculturele competenties & consulting / faciliteren
Uitgangspunt: studenten zijn adviseurs van bedrijven die zich internationaal willen uitbreiden
Faciliteren = het proces vergemakkelijken voor het bedrijf die zich wil uitbreiden met een organisatie
internationaal gezien.
Cultuurshock = je komt ergens met je normen en waarden en moet erg wennen aan de ‘nieuwe’
cultuur. Sensitiviteit = bewustzijn van omgeving
Nederlanders exporteren:
- Bedrijven vinden nieuwe doelgroep/buitenlandse partner
- Communicatie is belangrijk: daarin zie je de business cultuurverschillen! En kun je een brug
slaan tussen de culturen
- Hoe communiceer je? Intern of extern?
- Hoe faciliteer je?
Veranderingen in internationale context:
- Inzicht in hoe cultuur de onderlinge communicatie beïnvloedt
- Interculturele communicatietheorieën die een rol spelen
Veranderingen:
Van communicatiescan → plan & middelen → doel
Hoe veranderingen te faciliteren: rol van de facilitator
Connectie faciliteren en verandercommunicatie
ICC/faciliteren: geeft kennis om competenties, vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor
Intercultural Communication Consulting (interactie):
1. Organisaties helpen transculturele (samensmelten van culturen) organisatiestructuren en
systemen te ontwikkelen
- Cultuur: is het formeel, hiërarchisch?
2. Faciliteren van samenwerking in interculturele teams (en het managen van conflicten)
3. Ontwikkelen van interculturele communicatie strategieën en het faciliteren van
interculturele communicatie
- Hoe communiceren, welke communicatiestijlen zijn er.
Organisaties gaan samenwerken/fuseren
1. Cultural pluralism
Samenwerken, in één gebouw, maar er zijn twee talen in de organisatie (= niet geïntegreerd)
Twee afdelingen, zijn nog volledig zichzelf, eigen taal etc.
Bijvoorbeeld: IC en CO binnen de Hanze
2. Cultural blending
Transformeren/op zoek gaan naar nieuwe cultuur. Ze worden samengesmolten.
Nieuwe cultuur ontstaat.
3. Cultural takeover
Chinees en Amerikaans bedrijf die samenwerken. Amerikanen worden ingezet in Chinese
bedrijf. Ze zijn directer dan past in de Chinese cultuur. Cultuur wordt opzij geschoven,
nieuwe cultuur wordt als normaal gezien.
4. Cultural resistance
, Er is een heleboel weerstand/conflict tegen een andere cultuur
ICC en organisatieverandering
Cultuur speelt een belangrijke rol bij de organisatorische inrichting van een bedrijf
↓
Organisatorische veranderingen behoeven een culturele verandering van de organisatie; een
dynamische transactionele cultuur
- Interculturele communicatie/samenwerking in de organisatie
- Interculturele samenwerking tussen bedrijven
↓
IC consultant/Facilitator: Belangrijke helper bij het proces
van interculturele organisatorische verandering
Hoe ga je om met de interculturele omgeving? En wat wil
je bereiken? Doelen worden beïnvloedt door
verschillende factoren en hoe communiceren we?
De complexe context van ICC consulting
Het verschil tussen interculturele communicatie & interculturele business communicatie is meer dan
alleen kijken naar de business context:
Interculturele business communicatie =
1. de zakelijke strategie, doelen
2. de geïntegreerde communicatiestrategie
3. de interculturele strategie
➔ Een 'nieuwe organisatie’ door synergie van (sub-)culturen, communicatie en business.
• Elke verandering in zakelijke context een nieuwe ontwikkeling van
business/interculturele/transculturele communicatie
Het samengaan van (sub)culturen – cultuurlevels:
- Nationale cultuur
- Business cultuur
- Organisatiecultuur & beroepscultuur
Complexe en dynamische relatie
Interculturele communicatieadviseurs en opdrachtgevers worden gevormd
door 4 lagen
Kwaliteit advies hangt af van:
• Bewustzijn/zelfbewustzijn van de context
• Ervaringen
• Tijd, energie steken in relevante factoren
Professionele rollen van de ICC consultant
• Intercultureel adviseren: bewustzijn culturele verschillen + faciliteren cultuurgebonden
ontwikkeling = organisaties helpen functioneren (of veranderen) in interculturele omgeving
• De rol van de Interculturele Consultant is het helpen van organisatie bij het ontwikkelen van
Interculturele Strategieën door:
1. de ontwikkeling van transculturele organisatie structuren en systemen
2. het faciliteren van samenwerking in interculturele teams
3. het ontwikkelen van interculturele communicatie strategieën
, Hoorcollege 2 Interculturele Communicatie en samenwerking
IC communicatiemodel
- Alleen berichten kunnen verzonden en
ontvangen worden; betekenissen
kunnen niet worden overgebracht
Collectivistische culturen: Japan, Azië –
hoogcontext
Individualistisch – lage context
Verbale communicatie – HOE opstellen van berichten → Tentamen!
Een directe opzet heeft de voorkeur in resultaat-georiënteerde, directe lage contextculturen.
1. Vermijd dualiteit, spits toe op helderheid en de kern; eenduidig zijn
2. Direct zijn in inhoud en benadering
3. Begin met de hoofdboodschap; het belangrijkste eerst noemen
4. Lineaire en chronologische volgorde
5. Achtergrond boodschap komt na de hoofdboodschap
Wordt gezien door hoge context, indirecte, relatie-georiënteerde cultuur als:
1. Onvriendelijk
2. Beledigend, bijvoorbeeld bij een verzoek
3. Bot en niet attent
Een indirecte opzet heeft de voorkeur in relatie-georiënteerde, indirecte, hoogcontextculturen
1. Zoek dualiteit, licht de achtergrond toe en vermijdt gezichtsverlies
2. Indirectheid in inhoud en benadering
3. Hoofd boodschap na de context/achtergrond
4. Circulaire, aan elkaar gelinkte boodschappen, niet logisch voor de directe-opzet-lezer
Wordt gezien door lage context, directe, resultaat-georiënteerde cultuur als:
1. Onsamenhangend en dubbel/weifelend
2. Onduidelijk in het doel
3. Ziet er onprofessioneel uit (persoon en professioneel door elkaar)
Verbale communicatie – het opstellen van overtuigende berichten
• De Westerse logica in overtuiging: ‘European reasoning’; feiten
• De Oost-Aziatische logica in overtuiging: Chinese filosofen
- Verandering is constant
- Context is bepalend; cultuur (hoe je iets zegt) Westerse logica
- Alles is verbonden
- Onzekerheid is normaal
- Dialectisme; alles kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden
- Balans in contradicties
- Yin-yang
• De Arabische logica in overtuiging: gedateerde Islamitische manieren
- De presentatie geeft de echte betekenis
- Dialoog is de context van de overtuiging Oost-Aziatische logica
Colleges
Hoorcollege 1 Introductie Interculturele competenties & consulting / faciliteren ................................ 2
Hoorcollege 2 Interculturele Communicatie en samenwerking ............................................................. 4
Hoorcollege 3 Methodes voor faciliteren 1............................................................................................. 9
Hoorcollege 4 Methodes voor faciliteren 2........................................................................................... 12
Hoorcollege 5 Methodes voor faciliteren 3........................................................................................... 14
Werkcolleges ......................................................................................................................................... 17
Varner en Beamer
Hoofdstuk 1 Cultuur en communicatie ................................................................................................. 18
Hoofdstuk 2 De rol van taal in interculturele bedrijfscommunicatie .................................................... 20
Hoofdstuk 4 Sociale organisatie ........................................................................................................... 21
Hoofdstuk 5 Boodschappen organiseren naar andere culturen ........................................................... 22
Hoofdstuk 6 Non-verbale taal in interculturele communicatie ............................................................ 25
Hoofdstuk 7 Culturele regels voor het aangaan van relaties ................................................................ 27
Hoofdstuk 8 Informatie, beslissingen en oplossingen .......................................................................... 28
Hoofdstuk 11 De invloed van bedrijfsstructuren en -culturen op interculturele bedrijfscommunicatie
............................................................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 12 Interculturele dynamiek in het internationale bedrijf.................................................... 33
,Hoorcolleges Facilitaire vaardigheden
Hoorcollege 1 Introductie Interculturele competenties & consulting / faciliteren
Uitgangspunt: studenten zijn adviseurs van bedrijven die zich internationaal willen uitbreiden
Faciliteren = het proces vergemakkelijken voor het bedrijf die zich wil uitbreiden met een organisatie
internationaal gezien.
Cultuurshock = je komt ergens met je normen en waarden en moet erg wennen aan de ‘nieuwe’
cultuur. Sensitiviteit = bewustzijn van omgeving
Nederlanders exporteren:
- Bedrijven vinden nieuwe doelgroep/buitenlandse partner
- Communicatie is belangrijk: daarin zie je de business cultuurverschillen! En kun je een brug
slaan tussen de culturen
- Hoe communiceer je? Intern of extern?
- Hoe faciliteer je?
Veranderingen in internationale context:
- Inzicht in hoe cultuur de onderlinge communicatie beïnvloedt
- Interculturele communicatietheorieën die een rol spelen
Veranderingen:
Van communicatiescan → plan & middelen → doel
Hoe veranderingen te faciliteren: rol van de facilitator
Connectie faciliteren en verandercommunicatie
ICC/faciliteren: geeft kennis om competenties, vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor
Intercultural Communication Consulting (interactie):
1. Organisaties helpen transculturele (samensmelten van culturen) organisatiestructuren en
systemen te ontwikkelen
- Cultuur: is het formeel, hiërarchisch?
2. Faciliteren van samenwerking in interculturele teams (en het managen van conflicten)
3. Ontwikkelen van interculturele communicatie strategieën en het faciliteren van
interculturele communicatie
- Hoe communiceren, welke communicatiestijlen zijn er.
Organisaties gaan samenwerken/fuseren
1. Cultural pluralism
Samenwerken, in één gebouw, maar er zijn twee talen in de organisatie (= niet geïntegreerd)
Twee afdelingen, zijn nog volledig zichzelf, eigen taal etc.
Bijvoorbeeld: IC en CO binnen de Hanze
2. Cultural blending
Transformeren/op zoek gaan naar nieuwe cultuur. Ze worden samengesmolten.
Nieuwe cultuur ontstaat.
3. Cultural takeover
Chinees en Amerikaans bedrijf die samenwerken. Amerikanen worden ingezet in Chinese
bedrijf. Ze zijn directer dan past in de Chinese cultuur. Cultuur wordt opzij geschoven,
nieuwe cultuur wordt als normaal gezien.
4. Cultural resistance
, Er is een heleboel weerstand/conflict tegen een andere cultuur
ICC en organisatieverandering
Cultuur speelt een belangrijke rol bij de organisatorische inrichting van een bedrijf
↓
Organisatorische veranderingen behoeven een culturele verandering van de organisatie; een
dynamische transactionele cultuur
- Interculturele communicatie/samenwerking in de organisatie
- Interculturele samenwerking tussen bedrijven
↓
IC consultant/Facilitator: Belangrijke helper bij het proces
van interculturele organisatorische verandering
Hoe ga je om met de interculturele omgeving? En wat wil
je bereiken? Doelen worden beïnvloedt door
verschillende factoren en hoe communiceren we?
De complexe context van ICC consulting
Het verschil tussen interculturele communicatie & interculturele business communicatie is meer dan
alleen kijken naar de business context:
Interculturele business communicatie =
1. de zakelijke strategie, doelen
2. de geïntegreerde communicatiestrategie
3. de interculturele strategie
➔ Een 'nieuwe organisatie’ door synergie van (sub-)culturen, communicatie en business.
• Elke verandering in zakelijke context een nieuwe ontwikkeling van
business/interculturele/transculturele communicatie
Het samengaan van (sub)culturen – cultuurlevels:
- Nationale cultuur
- Business cultuur
- Organisatiecultuur & beroepscultuur
Complexe en dynamische relatie
Interculturele communicatieadviseurs en opdrachtgevers worden gevormd
door 4 lagen
Kwaliteit advies hangt af van:
• Bewustzijn/zelfbewustzijn van de context
• Ervaringen
• Tijd, energie steken in relevante factoren
Professionele rollen van de ICC consultant
• Intercultureel adviseren: bewustzijn culturele verschillen + faciliteren cultuurgebonden
ontwikkeling = organisaties helpen functioneren (of veranderen) in interculturele omgeving
• De rol van de Interculturele Consultant is het helpen van organisatie bij het ontwikkelen van
Interculturele Strategieën door:
1. de ontwikkeling van transculturele organisatie structuren en systemen
2. het faciliteren van samenwerking in interculturele teams
3. het ontwikkelen van interculturele communicatie strategieën
, Hoorcollege 2 Interculturele Communicatie en samenwerking
IC communicatiemodel
- Alleen berichten kunnen verzonden en
ontvangen worden; betekenissen
kunnen niet worden overgebracht
Collectivistische culturen: Japan, Azië –
hoogcontext
Individualistisch – lage context
Verbale communicatie – HOE opstellen van berichten → Tentamen!
Een directe opzet heeft de voorkeur in resultaat-georiënteerde, directe lage contextculturen.
1. Vermijd dualiteit, spits toe op helderheid en de kern; eenduidig zijn
2. Direct zijn in inhoud en benadering
3. Begin met de hoofdboodschap; het belangrijkste eerst noemen
4. Lineaire en chronologische volgorde
5. Achtergrond boodschap komt na de hoofdboodschap
Wordt gezien door hoge context, indirecte, relatie-georiënteerde cultuur als:
1. Onvriendelijk
2. Beledigend, bijvoorbeeld bij een verzoek
3. Bot en niet attent
Een indirecte opzet heeft de voorkeur in relatie-georiënteerde, indirecte, hoogcontextculturen
1. Zoek dualiteit, licht de achtergrond toe en vermijdt gezichtsverlies
2. Indirectheid in inhoud en benadering
3. Hoofd boodschap na de context/achtergrond
4. Circulaire, aan elkaar gelinkte boodschappen, niet logisch voor de directe-opzet-lezer
Wordt gezien door lage context, directe, resultaat-georiënteerde cultuur als:
1. Onsamenhangend en dubbel/weifelend
2. Onduidelijk in het doel
3. Ziet er onprofessioneel uit (persoon en professioneel door elkaar)
Verbale communicatie – het opstellen van overtuigende berichten
• De Westerse logica in overtuiging: ‘European reasoning’; feiten
• De Oost-Aziatische logica in overtuiging: Chinese filosofen
- Verandering is constant
- Context is bepalend; cultuur (hoe je iets zegt) Westerse logica
- Alles is verbonden
- Onzekerheid is normaal
- Dialectisme; alles kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden
- Balans in contradicties
- Yin-yang
• De Arabische logica in overtuiging: gedateerde Islamitische manieren
- De presentatie geeft de echte betekenis
- Dialoog is de context van de overtuiging Oost-Aziatische logica
