FG hoorcolleges 1 t/m 5
HC1
Er zijn vier taken/domeinen in opvoeding van baby’s:
- Verzorgende opvoeding (in fysieke behoeften voorzien (luier verschonen))
- Sociale opvoeding (interpersoonlijke gedrag bevorderen en begeleiden)
- Didactische opvoeding (stimulatie om de wereld te leren begrijpen).
- Materiele opvoeding (fysieke uitdaging en begeleiding)
Kerntaak voor ouders: sensitiviteit.
- Sensitiviteit: het vermogen van ouders om signalen van het kind waar te nemen, juist
te interpreteren en er correct op te reageren (3 elementen dus – meer dan alleen
lief/zacht zijn).
Circle of security: parent attending to the child’s
needs:
- Veilige basis: waarvanuit kinderen
kunnen ontwikkelen en hun omgeving
kunnen exploreren.
- Veilige haven: waar kinderen naar terug
kunnen keren en zich veilig kunnen
voelen.
Onderzoek: is sensitiviteit voorspellend voor hoe kinderen in een vreemde situatie reageren.
- Sensitiviteit meten: ouders en kinderen samen laten spelen. Kijken naar hoe sensitief
ouders zijn.
o Beperking onderzoek: Zo wordt het kind niet voldoende aangemoedigd om te
exploreren. Deze methode is dus een beetje te makkelijk (daagt beiden niet
goed uit). Hierdoor komen alle mogelijke situaties niet naar de oppervlakte en
is het moeilijker om te bepalen of de moeder echt sensitief is.
o Voordeel: kind is lekker aan het spelen, wordt niet onnodig gestrest gemaakt.
o Beter had geweest: ouders de situatie laten verlaten. Of kinderen uit een
wam badje halen (dat is heel stressvol voor kinderen). Kijken hoe kinderen en
ouders daarop reageren. Prikjes zijn ook geschikt. Dit zijn situaties die toch
moeten gebeuren, dus ethisch verantwoord.
Waarom is sensitiviteit zo belangrijk (voor de ontwikkeling van kinderen)?
- Omdat dit de gehechtheid van het kind voorspelt (heeft te maken met hoe je je
gedraagt tegenover anderen).
o Een veilige hechting zorgt ervoor dat je je als kind zekerder voelt in andere
sociale situaties. Door de relatie die je met je primaire verzorgers aangaat,
krijg je een beeld van de wereld en wat je van andere mensen kan
verwachten (als ik iets uitstraal/doe zal er zo op gereageerd worden).
Eerste tekenen van gehechtheid:
, - Vanaf 8 maanden ontstaat er een ‘angst’ voor vreemden – dit is een teken dat het
kind zich goed aan het hechten is. Functie daarvan: vergroot de overlevingskansen
van het kind.
o Deze angst komt voort uit de mogelijkheid een nieuw kind komt.
Hoe zien de verschillen in gehechtheid tussen kinderen eruit?
- Dan reageren kinderen anders op hun ouders en op vreemden.
The strange situation procedure (7 stappen, maar samenvatting hiervan):
- De ouder en het kind zitten samen in een kamer.
- Daar komt een vreemde bij.
- De ouder laat het kind achter met de vreemde.
- Dan is er de hereniging, de ouder komt terug.
Om kinderen van elkaar te kunnen onderscheiden in gehechtheid (kijken we naar 3 dingen):
- Hoe reageert het kind als de ouder in de kamer is.
o Veilig gehecht: Het kind gaat verkennen
- Hoe reageert het kind als de ouder de kamer verlaat.
o Veilig gehecht: Protest als moeder weggaat
o Onveilig gehecht: Het kind reageert niet op de verlating.
- Hoe reageert het kind als moeder of vader terugkomt.
o Veilig gehecht: Het kind laat zich troosten
o Onveilig gehecht: Het kind reageert niet op terugkomen van moeder.
Op basis van deze strange situation test kan er gesteld worden dat kinderen in 4
verschillende categorieën ingedeeld kunnen worden:
- Veilig (65%)
o Ouder: sensitief, responsief, consistent.
o Kind: exploratief, verdriet bij weggaan van ouder, troost bij terugkeer ouder.
- Onveilig – ambivalent (10%)
o Ouder: inconsistent, soms sensitief, soms afstandelijk.
o Kind: weinig exploratief, overstuur bij weggaan ouder, combinatie van angst,
onzekerheid en boos bij terugkeer.
- Onveilig - vermijdend (20%)
o Ouder: afstandelijk, weinig betrokken.
o Kind: weinig exploratief, emotioneel afstandelijk bij weggaan en terugkeer.
- Onveilig – gedesorganiseerd (5%) – meest zorgelijk.
o Ouder: extreem inconsistent, beangstigend, intrusief of passief.
o Kind: zeer passief of juist erg boos (geen coping stijl ontwikkeld, om daarmee
om te gaan).
Hoe vormt gehechtheid ontwikkeling?
- De sensitiviteit van je primaire verzorgers beïnvloedt jouw interne werkmodel
(ontwikkeling)
Interne werkmodel: gedachten en overtuigingen gebaseerd op eerdere ervaringen. Over
jezelf, anderen en de relatie tussen jezelf en anderen. Beïnvloeden je verwachtingen, acties
en reacties in sociale situaties.
, Wederkerigheid (‘serve and return’ – belangrijk onderdeel van sensitiviteit): eerste vorm van
communicatie die baby’s hebben. Je doet alsof je een gesprek hebt, het kind kopieert jou
(brabbelen/wijzen bvb). Ruimte nemen en ruimte geven (in reacties)
- Dit leidt tot sensitiviteit, interne werkmodellen.
Interne werkmodellen die voortkomen uit de 4 categorieën sensitiviteit:
- Veilig gehecht: geloof en vertrouwen in dat je in behoeften zal worden voorzien.
- Onveilig ambivalent: er niet van uit kunnen gaan dat in je behoeften zal worden
voorzien.
- Onveilig vermijdend: (onbewust) geloof dat niet in je behoeften zal worden voorzien.
- Onveilig gedesorganiseerd: verward en zonder strategie over of in je behoeften zal
worden voorzien.
Gehechtheidsstijl over tijd:
- Relatief stabiel (70-80% verandert niet).
- Stabiliteit doorgaans versterkt door vrienden- en partnerkeuze.
o Grote kans dat je vrienden/partner met dezelfde gehechtheidsstijl aantrekt,
maar is niet altijd zo.
- Classificatie kan veranderen door vrienden- en partnerkeuze.
Intergenerationele transmissie van gehechtheid:
- Jij zal als ouder zijnde de opvoeding van je eigen ouders overnemen/projecteren op
jouw eigen kinderen.
o Door goede begeleiding kan deze overdrage, indien schadelijk, voorkomen
worden. Echter zijn dit vrij stabiele hardnekkige processen die moeilijk door te
breken zijn.
Ontwikkelingsfasen:
- Babytijd: hierbij is sensitiviteit eigenlijk alles wat kinderen nodig en is ook alles wat
ouders hoeven te doen.
- Peuter- en kindertijd: Hier zijn behalve sensitiviteit en warmte ook grenzen en
controle nodig.
- Adolescentie: hier moeten ouders, behalve warmte en sensitiviteit tonen, leren
omgaan met de opkomende zelfstandigheid van kinderen en het leren loslaten van
hun kind (gedragscontrole: autonomie geven, vertrouwen geven, maar tegelijkertijd:
weten wat je kind uitspookt).
Typologie van Baumrind: opvoedingsgedrag
Kenmerken warmte:
- Affectie (uitingen van liefde).
- Waardering (vriendelijkheid, acceptatie, steun).
- Positieve emotie ((glim)lachen, humor).
Er zijn twee typen controle (lees artikel):
- Kenmerken gedragscontrole
HC1
Er zijn vier taken/domeinen in opvoeding van baby’s:
- Verzorgende opvoeding (in fysieke behoeften voorzien (luier verschonen))
- Sociale opvoeding (interpersoonlijke gedrag bevorderen en begeleiden)
- Didactische opvoeding (stimulatie om de wereld te leren begrijpen).
- Materiele opvoeding (fysieke uitdaging en begeleiding)
Kerntaak voor ouders: sensitiviteit.
- Sensitiviteit: het vermogen van ouders om signalen van het kind waar te nemen, juist
te interpreteren en er correct op te reageren (3 elementen dus – meer dan alleen
lief/zacht zijn).
Circle of security: parent attending to the child’s
needs:
- Veilige basis: waarvanuit kinderen
kunnen ontwikkelen en hun omgeving
kunnen exploreren.
- Veilige haven: waar kinderen naar terug
kunnen keren en zich veilig kunnen
voelen.
Onderzoek: is sensitiviteit voorspellend voor hoe kinderen in een vreemde situatie reageren.
- Sensitiviteit meten: ouders en kinderen samen laten spelen. Kijken naar hoe sensitief
ouders zijn.
o Beperking onderzoek: Zo wordt het kind niet voldoende aangemoedigd om te
exploreren. Deze methode is dus een beetje te makkelijk (daagt beiden niet
goed uit). Hierdoor komen alle mogelijke situaties niet naar de oppervlakte en
is het moeilijker om te bepalen of de moeder echt sensitief is.
o Voordeel: kind is lekker aan het spelen, wordt niet onnodig gestrest gemaakt.
o Beter had geweest: ouders de situatie laten verlaten. Of kinderen uit een
wam badje halen (dat is heel stressvol voor kinderen). Kijken hoe kinderen en
ouders daarop reageren. Prikjes zijn ook geschikt. Dit zijn situaties die toch
moeten gebeuren, dus ethisch verantwoord.
Waarom is sensitiviteit zo belangrijk (voor de ontwikkeling van kinderen)?
- Omdat dit de gehechtheid van het kind voorspelt (heeft te maken met hoe je je
gedraagt tegenover anderen).
o Een veilige hechting zorgt ervoor dat je je als kind zekerder voelt in andere
sociale situaties. Door de relatie die je met je primaire verzorgers aangaat,
krijg je een beeld van de wereld en wat je van andere mensen kan
verwachten (als ik iets uitstraal/doe zal er zo op gereageerd worden).
Eerste tekenen van gehechtheid:
, - Vanaf 8 maanden ontstaat er een ‘angst’ voor vreemden – dit is een teken dat het
kind zich goed aan het hechten is. Functie daarvan: vergroot de overlevingskansen
van het kind.
o Deze angst komt voort uit de mogelijkheid een nieuw kind komt.
Hoe zien de verschillen in gehechtheid tussen kinderen eruit?
- Dan reageren kinderen anders op hun ouders en op vreemden.
The strange situation procedure (7 stappen, maar samenvatting hiervan):
- De ouder en het kind zitten samen in een kamer.
- Daar komt een vreemde bij.
- De ouder laat het kind achter met de vreemde.
- Dan is er de hereniging, de ouder komt terug.
Om kinderen van elkaar te kunnen onderscheiden in gehechtheid (kijken we naar 3 dingen):
- Hoe reageert het kind als de ouder in de kamer is.
o Veilig gehecht: Het kind gaat verkennen
- Hoe reageert het kind als de ouder de kamer verlaat.
o Veilig gehecht: Protest als moeder weggaat
o Onveilig gehecht: Het kind reageert niet op de verlating.
- Hoe reageert het kind als moeder of vader terugkomt.
o Veilig gehecht: Het kind laat zich troosten
o Onveilig gehecht: Het kind reageert niet op terugkomen van moeder.
Op basis van deze strange situation test kan er gesteld worden dat kinderen in 4
verschillende categorieën ingedeeld kunnen worden:
- Veilig (65%)
o Ouder: sensitief, responsief, consistent.
o Kind: exploratief, verdriet bij weggaan van ouder, troost bij terugkeer ouder.
- Onveilig – ambivalent (10%)
o Ouder: inconsistent, soms sensitief, soms afstandelijk.
o Kind: weinig exploratief, overstuur bij weggaan ouder, combinatie van angst,
onzekerheid en boos bij terugkeer.
- Onveilig - vermijdend (20%)
o Ouder: afstandelijk, weinig betrokken.
o Kind: weinig exploratief, emotioneel afstandelijk bij weggaan en terugkeer.
- Onveilig – gedesorganiseerd (5%) – meest zorgelijk.
o Ouder: extreem inconsistent, beangstigend, intrusief of passief.
o Kind: zeer passief of juist erg boos (geen coping stijl ontwikkeld, om daarmee
om te gaan).
Hoe vormt gehechtheid ontwikkeling?
- De sensitiviteit van je primaire verzorgers beïnvloedt jouw interne werkmodel
(ontwikkeling)
Interne werkmodel: gedachten en overtuigingen gebaseerd op eerdere ervaringen. Over
jezelf, anderen en de relatie tussen jezelf en anderen. Beïnvloeden je verwachtingen, acties
en reacties in sociale situaties.
, Wederkerigheid (‘serve and return’ – belangrijk onderdeel van sensitiviteit): eerste vorm van
communicatie die baby’s hebben. Je doet alsof je een gesprek hebt, het kind kopieert jou
(brabbelen/wijzen bvb). Ruimte nemen en ruimte geven (in reacties)
- Dit leidt tot sensitiviteit, interne werkmodellen.
Interne werkmodellen die voortkomen uit de 4 categorieën sensitiviteit:
- Veilig gehecht: geloof en vertrouwen in dat je in behoeften zal worden voorzien.
- Onveilig ambivalent: er niet van uit kunnen gaan dat in je behoeften zal worden
voorzien.
- Onveilig vermijdend: (onbewust) geloof dat niet in je behoeften zal worden voorzien.
- Onveilig gedesorganiseerd: verward en zonder strategie over of in je behoeften zal
worden voorzien.
Gehechtheidsstijl over tijd:
- Relatief stabiel (70-80% verandert niet).
- Stabiliteit doorgaans versterkt door vrienden- en partnerkeuze.
o Grote kans dat je vrienden/partner met dezelfde gehechtheidsstijl aantrekt,
maar is niet altijd zo.
- Classificatie kan veranderen door vrienden- en partnerkeuze.
Intergenerationele transmissie van gehechtheid:
- Jij zal als ouder zijnde de opvoeding van je eigen ouders overnemen/projecteren op
jouw eigen kinderen.
o Door goede begeleiding kan deze overdrage, indien schadelijk, voorkomen
worden. Echter zijn dit vrij stabiele hardnekkige processen die moeilijk door te
breken zijn.
Ontwikkelingsfasen:
- Babytijd: hierbij is sensitiviteit eigenlijk alles wat kinderen nodig en is ook alles wat
ouders hoeven te doen.
- Peuter- en kindertijd: Hier zijn behalve sensitiviteit en warmte ook grenzen en
controle nodig.
- Adolescentie: hier moeten ouders, behalve warmte en sensitiviteit tonen, leren
omgaan met de opkomende zelfstandigheid van kinderen en het leren loslaten van
hun kind (gedragscontrole: autonomie geven, vertrouwen geven, maar tegelijkertijd:
weten wat je kind uitspookt).
Typologie van Baumrind: opvoedingsgedrag
Kenmerken warmte:
- Affectie (uitingen van liefde).
- Waardering (vriendelijkheid, acceptatie, steun).
- Positieve emotie ((glim)lachen, humor).
Er zijn twee typen controle (lees artikel):
- Kenmerken gedragscontrole
