Samenvatting Socialezekerheidsrecht Master
Burgerlijk Recht
HC 1 Historische ontwikkeling...........................................................................................................3
Overzicht............................................................................................................................................3
Inleiding..............................................................................................................................................3
Aantallen............................................................................................................................................3
Grondrechtelijke basis........................................................................................................................4
Een werkdefinitie van sociale zekerheid.............................................................................................6
De geschiedenis..................................................................................................................................6
Overheidsverantwoordelijkheid..........................................................................................................9
Publieke vs. private sociale zekerheid.................................................................................................9
Driepijlerstest.....................................................................................................................................9
Veranderingen/ontwikkelingen........................................................................................................10
Commissie Borstlap..........................................................................................................................10
Opdracht..........................................................................................................................................10
Kennisquiz........................................................................................................................................11
HC 2 Personele werkingssfeer.........................................................................................................13
Overzicht..........................................................................................................................................13
Inleiding............................................................................................................................................13
Rechthebbende.................................................................................................................................14
De Participatiewet............................................................................................................................14
Werknemersverzekeringen...............................................................................................................16
Stap 1: werknemer...........................................................................................................................16
Stap 2: gelijkstelling.........................................................................................................................19
Stap 3: uitzonderingen.....................................................................................................................20
Schema stappenplan werknemersverzekering.................................................................................20
De zelfstandige.................................................................................................................................20
De directeur-grootaandeelhouder....................................................................................................22
Stelling..............................................................................................................................................23
Kennisquiz........................................................................................................................................24
WG 1 Kortdurende ziekte................................................................................................................25
Overzicht..........................................................................................................................................25
Loondoorbetalingsverplichting.........................................................................................................26
De Ziektewet (vs. de loondoorbetalingsplicht)..................................................................................27
Stappenplan ZW-uitkering................................................................................................................27
Re-integratie....................................................................................................................................27
Casus 1.............................................................................................................................................29
WG 2 Langdurige ziekte...................................................................................................................31
Overzicht..........................................................................................................................................31
De Wet WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen)...........................................................31
Kennisclip Wet WIA..........................................................................................................................32
Stappenplan WIA-uitkering..............................................................................................................34
Uitkeringsstructuur WIA...................................................................................................................35
Jonggehandicapten..........................................................................................................................37
Casus 2.............................................................................................................................................38
Casus 3.............................................................................................................................................40
WG 3 Hybride stelsel.......................................................................................................................41
Overzicht..........................................................................................................................................41
, Videoclip ERD bij ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid...............................................................41
Systeem publiek vs. privaat..............................................................................................................42
Re-integratie en sancties ERD...........................................................................................................43
Regres..............................................................................................................................................43
Casus 4.............................................................................................................................................44
Casus 5.............................................................................................................................................45
HC 3 Socialezekerheidsrecht in de praktijk......................................................................................46
Overzicht..........................................................................................................................................46
Wet en regelgeving rondom verlenging loondoorbetalingsverplichting...........................................46
Hoe vaak en waarom? Cijfers...........................................................................................................48
Hoe toetst het UWV? Poortwachterstoets.......................................................................................48
Voorkomen loonsanctie....................................................................................................................48
Smoesjes, of een deugdelijke grond?................................................................................................49
Wetsvoorstel oordeel bedrijfsarts leidend bij RIV-toets....................................................................51
Stelling..............................................................................................................................................51
WG 4+5 Werkloosheid.....................................................................................................................52
Overzicht..........................................................................................................................................52
Stappenplan WW-uitkering..............................................................................................................53
Geldend maken recht op WW-uitkering...........................................................................................54
Formule............................................................................................................................................56
Inkomstenverrekening......................................................................................................................56
Casus 6.............................................................................................................................................56
Casus 7 (vervolg Casus 6).................................................................................................................59
WG 6 Bijstand en grondrechten.......................................................................................................62
Overzicht..........................................................................................................................................62
Bestaansminimumregelingen...........................................................................................................62
De Participatiewet............................................................................................................................62
Stappenplan recht op bijstand..........................................................................................................63
Algemene en bijzondere bijstand.....................................................................................................63
Middelentoets..................................................................................................................................64
Bijstandsvormen...............................................................................................................................65
Bijzondere groepen..........................................................................................................................65
Verplichtingen en sancties................................................................................................................66
Uitvoering en financiering................................................................................................................68
Gemeentelijke re-integratievoorzieningen.......................................................................................68
Banenregime voor arbeidsbeperkten...............................................................................................69
Casus 8.............................................................................................................................................69
Casus 9.............................................................................................................................................71
HC 4 Europese coördinatie van het socialezekerheidsrecht.............................................................71
Overzicht..........................................................................................................................................71
Problemen door grensoverschrijdende verplaatsing oplossing ........................................................72
Coördinatie.......................................................................................................................................72
Vaststelling van de toepasselijke wetgeving....................................................................................73
Opdracht..........................................................................................................................................73
Bestrijding fraude bij grensoverschrijdende detachering.................................................................75
Coördinatie uitkering bij ziekte.........................................................................................................76
Kennisquiz........................................................................................................................................82
2
,HC 1 Historische ontwikkeling
Overzicht
- Klosse & Vonk: Hoofdstuk 1
- Hoorcollege 1
- Kennisquiz
Inleiding
Sociale zekerheid is een veelzijdig begrip. Het is een stelsel dat is bedoeld
om inkomen en/of verzorging te garanderen voor natuurlijke personen die
tijdelijk of blijvend, niet (langer) in staat worden geacht om zelf in
(voldoende) inkomen en/of verzorging te voorzien.
Het socialezekerheidsrecht is bovendien hot en actueel.
- De Lidl-boodschappenaffaire.
- De Kinderopvangtoeslagaffaire.
- Tweede Kamerverkiezingen.
Aantallen
In Nederland hebben we een beroepsbevolking van 9-9,5 miljoen.
Werkloosheid in aantallen:
3
, - December 2017 395.000 personen (4,4% van de
beroepsbevolking).
- December 2019 302.000 personen (3,2% van de
beroepsbevolking).
- December 2020 368.000 personen (3,9% van de
beroepsbevolking).
Niet alle werklozen ontvangen een WW-uitkering. Het UWV registreerde
afgelopen december (2020) 286.000 lopende WW-uitkeringen. In
vergelijking met een jaar daarvoor (2019) zijn de WW-uitkeringen met
28% toegenomen. In alle leeftijdsklassen was t.o.v. vorig jaar een toename
van het aantal uitkeringen zichtbaar, maar zeker bij de jongeren (een
toename van 114%). Dit is mede te verklaren door COVID-19.
Ziekte in aantallen:
- December 2019 818.800 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
verstrekt.
- November 2020 815.700 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
verstrekt.
Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen: WIA, WAO, Wajong en WAZ.
Bijstand in aantallen:
- September 2018 436.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
- September 2019 416.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
- September 2020 360.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
Grondrechtelijke basis
Sociale zekerheid heeft te maken met bestaanszekerheid (= de zekerheid
dat men de beschikking heeft over de middelen om zijn levensonderhoud
en levenspatroon te waarborgen volgens de geldende normen van
welvaart en welzijn).
Aan alle socialezekerheidsregelingen ligt solidariteit (= bewustzijn van
saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen) ten
grondslag.
- Horizontale solidariteit als leden van een groep de risico’s
onderling verdelen.
- Verticale solidariteit eenzijdige steun van de rijken t.o.v. de
armen.
Als er geen sociaal vangnet is komt men op straat te staan en moet men
het zelf uitzoeken: men wordt rechtstreeks in zijn bestaan geraakt.
Daarom zijn er ook grondrechten en is de sociale zekerheid op Europees
niveau geregeld:
- Art. 20 lid 2 en 3 Gw.
- Art. 12 ESH.
- ILO-verdragen.
4
Burgerlijk Recht
HC 1 Historische ontwikkeling...........................................................................................................3
Overzicht............................................................................................................................................3
Inleiding..............................................................................................................................................3
Aantallen............................................................................................................................................3
Grondrechtelijke basis........................................................................................................................4
Een werkdefinitie van sociale zekerheid.............................................................................................6
De geschiedenis..................................................................................................................................6
Overheidsverantwoordelijkheid..........................................................................................................9
Publieke vs. private sociale zekerheid.................................................................................................9
Driepijlerstest.....................................................................................................................................9
Veranderingen/ontwikkelingen........................................................................................................10
Commissie Borstlap..........................................................................................................................10
Opdracht..........................................................................................................................................10
Kennisquiz........................................................................................................................................11
HC 2 Personele werkingssfeer.........................................................................................................13
Overzicht..........................................................................................................................................13
Inleiding............................................................................................................................................13
Rechthebbende.................................................................................................................................14
De Participatiewet............................................................................................................................14
Werknemersverzekeringen...............................................................................................................16
Stap 1: werknemer...........................................................................................................................16
Stap 2: gelijkstelling.........................................................................................................................19
Stap 3: uitzonderingen.....................................................................................................................20
Schema stappenplan werknemersverzekering.................................................................................20
De zelfstandige.................................................................................................................................20
De directeur-grootaandeelhouder....................................................................................................22
Stelling..............................................................................................................................................23
Kennisquiz........................................................................................................................................24
WG 1 Kortdurende ziekte................................................................................................................25
Overzicht..........................................................................................................................................25
Loondoorbetalingsverplichting.........................................................................................................26
De Ziektewet (vs. de loondoorbetalingsplicht)..................................................................................27
Stappenplan ZW-uitkering................................................................................................................27
Re-integratie....................................................................................................................................27
Casus 1.............................................................................................................................................29
WG 2 Langdurige ziekte...................................................................................................................31
Overzicht..........................................................................................................................................31
De Wet WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen)...........................................................31
Kennisclip Wet WIA..........................................................................................................................32
Stappenplan WIA-uitkering..............................................................................................................34
Uitkeringsstructuur WIA...................................................................................................................35
Jonggehandicapten..........................................................................................................................37
Casus 2.............................................................................................................................................38
Casus 3.............................................................................................................................................40
WG 3 Hybride stelsel.......................................................................................................................41
Overzicht..........................................................................................................................................41
, Videoclip ERD bij ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid...............................................................41
Systeem publiek vs. privaat..............................................................................................................42
Re-integratie en sancties ERD...........................................................................................................43
Regres..............................................................................................................................................43
Casus 4.............................................................................................................................................44
Casus 5.............................................................................................................................................45
HC 3 Socialezekerheidsrecht in de praktijk......................................................................................46
Overzicht..........................................................................................................................................46
Wet en regelgeving rondom verlenging loondoorbetalingsverplichting...........................................46
Hoe vaak en waarom? Cijfers...........................................................................................................48
Hoe toetst het UWV? Poortwachterstoets.......................................................................................48
Voorkomen loonsanctie....................................................................................................................48
Smoesjes, of een deugdelijke grond?................................................................................................49
Wetsvoorstel oordeel bedrijfsarts leidend bij RIV-toets....................................................................51
Stelling..............................................................................................................................................51
WG 4+5 Werkloosheid.....................................................................................................................52
Overzicht..........................................................................................................................................52
Stappenplan WW-uitkering..............................................................................................................53
Geldend maken recht op WW-uitkering...........................................................................................54
Formule............................................................................................................................................56
Inkomstenverrekening......................................................................................................................56
Casus 6.............................................................................................................................................56
Casus 7 (vervolg Casus 6).................................................................................................................59
WG 6 Bijstand en grondrechten.......................................................................................................62
Overzicht..........................................................................................................................................62
Bestaansminimumregelingen...........................................................................................................62
De Participatiewet............................................................................................................................62
Stappenplan recht op bijstand..........................................................................................................63
Algemene en bijzondere bijstand.....................................................................................................63
Middelentoets..................................................................................................................................64
Bijstandsvormen...............................................................................................................................65
Bijzondere groepen..........................................................................................................................65
Verplichtingen en sancties................................................................................................................66
Uitvoering en financiering................................................................................................................68
Gemeentelijke re-integratievoorzieningen.......................................................................................68
Banenregime voor arbeidsbeperkten...............................................................................................69
Casus 8.............................................................................................................................................69
Casus 9.............................................................................................................................................71
HC 4 Europese coördinatie van het socialezekerheidsrecht.............................................................71
Overzicht..........................................................................................................................................71
Problemen door grensoverschrijdende verplaatsing oplossing ........................................................72
Coördinatie.......................................................................................................................................72
Vaststelling van de toepasselijke wetgeving....................................................................................73
Opdracht..........................................................................................................................................73
Bestrijding fraude bij grensoverschrijdende detachering.................................................................75
Coördinatie uitkering bij ziekte.........................................................................................................76
Kennisquiz........................................................................................................................................82
2
,HC 1 Historische ontwikkeling
Overzicht
- Klosse & Vonk: Hoofdstuk 1
- Hoorcollege 1
- Kennisquiz
Inleiding
Sociale zekerheid is een veelzijdig begrip. Het is een stelsel dat is bedoeld
om inkomen en/of verzorging te garanderen voor natuurlijke personen die
tijdelijk of blijvend, niet (langer) in staat worden geacht om zelf in
(voldoende) inkomen en/of verzorging te voorzien.
Het socialezekerheidsrecht is bovendien hot en actueel.
- De Lidl-boodschappenaffaire.
- De Kinderopvangtoeslagaffaire.
- Tweede Kamerverkiezingen.
Aantallen
In Nederland hebben we een beroepsbevolking van 9-9,5 miljoen.
Werkloosheid in aantallen:
3
, - December 2017 395.000 personen (4,4% van de
beroepsbevolking).
- December 2019 302.000 personen (3,2% van de
beroepsbevolking).
- December 2020 368.000 personen (3,9% van de
beroepsbevolking).
Niet alle werklozen ontvangen een WW-uitkering. Het UWV registreerde
afgelopen december (2020) 286.000 lopende WW-uitkeringen. In
vergelijking met een jaar daarvoor (2019) zijn de WW-uitkeringen met
28% toegenomen. In alle leeftijdsklassen was t.o.v. vorig jaar een toename
van het aantal uitkeringen zichtbaar, maar zeker bij de jongeren (een
toename van 114%). Dit is mede te verklaren door COVID-19.
Ziekte in aantallen:
- December 2019 818.800 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
verstrekt.
- November 2020 815.700 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
verstrekt.
Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen: WIA, WAO, Wajong en WAZ.
Bijstand in aantallen:
- September 2018 436.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
- September 2019 416.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
- September 2020 360.000 bijstandsuitkeringen tot AOW-leeftijd.
Grondrechtelijke basis
Sociale zekerheid heeft te maken met bestaanszekerheid (= de zekerheid
dat men de beschikking heeft over de middelen om zijn levensonderhoud
en levenspatroon te waarborgen volgens de geldende normen van
welvaart en welzijn).
Aan alle socialezekerheidsregelingen ligt solidariteit (= bewustzijn van
saamhorigheid en bereidheid om de consequenties daarvan te dragen) ten
grondslag.
- Horizontale solidariteit als leden van een groep de risico’s
onderling verdelen.
- Verticale solidariteit eenzijdige steun van de rijken t.o.v. de
armen.
Als er geen sociaal vangnet is komt men op straat te staan en moet men
het zelf uitzoeken: men wordt rechtstreeks in zijn bestaan geraakt.
Daarom zijn er ook grondrechten en is de sociale zekerheid op Europees
niveau geregeld:
- Art. 20 lid 2 en 3 Gw.
- Art. 12 ESH.
- ILO-verdragen.
4
