Psychiatrie
Van diagnose tot behandeling
, DEEL I
Hoofdstuk 1
Psychiatrie en maatschappij
1.1 Gek of ziek?
Beoordeling van of bepaald gedrag normaal is hangt af van:
Kenmerken van de beoordeelde persoon (leeftijd, beroep)
Tijd en plaats van het gedrag
Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdgeest
Abnormaal gedrag betekent nog niet meteen gestoord gedrag. Abnormaal is niet automatisch een
stoornis. En niet elke stoornis heeftbetrekking op een psychiatrische stoornis.
Gestoord gedrag moet 1 bij andere personen als storend zijn vastgesteld en 2 het moet kunnen
worden gezien binnen de psychiatrie. En er moeten meerdere deskundigen dezelfde conclusie
kunnen geven (wetenschappelijke consensus). Psychiatrie is géén ziekte. Bij ziekte kan ook worden
gekeken naar het écht ziek zijn (organistisch), de beleving (psychisch) daarvan of de rol (sociologisch)
van ziek zijn.
1.2 Wetenschap en praktijk
Psychopathalogie = wetenschap of studie van het psychisch lijden.
Psychiatrie = toegepaste wetenschap.
Het medische model is een model met een systematische werkwijze om pathologische verschijnselen
te bestuderen en te wijzigen. Het heeft een aantal stappen:
Diagnose: beschrijving van eigenschappen zonder verklaring.
Verklaring: verkenning van veroorzaakte factoren.
Prognose: voorspelling van de toekomst over hoe de stoornis zou verder lopen zonder in te
grijpen.
Therapie: uitvoering van een interventie om de stoornis te verhelpen.
Preventie: ontwerp en uitvoering van het actieplan om de stoornis te voorkomen.
Soorten preventie:
Primaire preventie: stoornis voorkomen
Secundaire preventie: zo snel en effectief mogelijk handelen om erger te voorkomen
Tertiaire preventie: stoornis is al aanwezig maar je wil de gevolgen zo veel mogelijk beperken
1.3 Werkterreinen
De GGZ (geestelijke gezondheidszorg) geeft hulpverlening aan mensen met psychische problemen.
Binnen de GGZ heb je 3 groepen.
o Intramurale of klinische zorg: opname voor behandeling van een algemeen ziekenhuis of een
psychiatrische kliniek. Kliniek staat open voor veel behandelingsmogelijkheden.
o Extramurale of ambulante zorg: voor cliënten die in hun eigen woonomgeving blijven.
o Tussenvoorzieningen of vormen van semimurale zorg: voor mensen voor wie extramurale
zorg onvoldoende is en voor wie een volledige opname niet noodzakelijk is. Denk aan
dagbehandeling of begeleid wonen.
Onvrijwillige opname kan alleen als er gevaar is voor de patiënt zelf of voor zijn omgeving.
, Hoofdstuk 2
Diagnose
2.1 Classificatie van symptoom tot syndroom
Symptoom: de geneeskunde een teken van ziekte. Het is een uiting, signaal of kenmerk van een
stoornis.
Hoofdsymptoom: verwijzen naar een specifieke stoornis (Anorexia: wens om mager te zijn)
Bijsymptoom: die het beeld van de stoornis volledig maken maar bijkomstig zijn (afwezigheid
van menstruaties)
Diagnose = vaststelling, onderscheiding en omschrijving van stoornissen (symptomen, syndromen,
ziekten). Het is de werkwijze om een diagnose te bereiken.
Middel: classificatiesysteem *DSM IV.
2.2 Indeling volgens DSM-IV
In verschillende boeken staan verschillende omschrijvingen te vinden over schizofrenie. Er was
behoefte aan 2 basisprincipes in het DSM systeem:
o De ordening moet losstaan van mogelijke oorzakelijke verklaringen
o De indeling moet steunen op heldere en ondubbelzinnige criteria, die bruikbaar zijn in de
praktijk en wetenschappelijk onderzoek
Je hebt 5 assen binnen het DSM-IV:
o Klinische syndroom
o Persoonlijkheidsstoornissen
o Lichamelijke aandoeningen
o Psychosociale problemen
o Globaal functioneren
2.2.1 Klinische syndromen
As I van de DSM-IV bevat de classificatie van de meest bekende psychiatrische syndromen, waarvoor
telkens de noodzakelijke kenmerken worden aangegeven. Het steunt op 2 principes: spaarzaamheid
en rangorde.
Spaarzaamheid = men moet zoveel mogelijk zoeken naar één diagnose waarin alle verschijnselen
onder te brengen zijn.
Rangorde: ordenen in hiërarchie van belangrijkheid.
Het DSM systeem geeft geen verklaring.
Organistische stoornissen: vaak door een medisch onderzoek te onderscheiden. Wanneer er geen
duidelijke organistische factoren ten grondslag liggen wordt zo’n stoornis vaak functioneel genoemd.
Psychotische stoornissen: ernstige verstoring in het realiteitsbesef. Ze kunnen niet of moeilijk in staat
te zijn om onderscheid te maken tussen subjectieve beleving en objectieve werkelijkheid.
Psychose:
o Wanen en hallucinaties
o Ernstige verstoring van de logische gedachtegang
o Ernstig ontregeld gedrag
2.2.2 Overige assen
AS II betreft de persoonlijkheidsstoornissen. Persoonlijkheid = voor elk individu kenmerkende
levensstijl of karakteristiek patroon van omgang met de buitenwereld.
Een stoornis in de persoonlijkheid kent een lange ontwikkelingsgeschiedenis.
Van diagnose tot behandeling
, DEEL I
Hoofdstuk 1
Psychiatrie en maatschappij
1.1 Gek of ziek?
Beoordeling van of bepaald gedrag normaal is hangt af van:
Kenmerken van de beoordeelde persoon (leeftijd, beroep)
Tijd en plaats van het gedrag
Waarden en normen van de heersende cultuur en tijdgeest
Abnormaal gedrag betekent nog niet meteen gestoord gedrag. Abnormaal is niet automatisch een
stoornis. En niet elke stoornis heeftbetrekking op een psychiatrische stoornis.
Gestoord gedrag moet 1 bij andere personen als storend zijn vastgesteld en 2 het moet kunnen
worden gezien binnen de psychiatrie. En er moeten meerdere deskundigen dezelfde conclusie
kunnen geven (wetenschappelijke consensus). Psychiatrie is géén ziekte. Bij ziekte kan ook worden
gekeken naar het écht ziek zijn (organistisch), de beleving (psychisch) daarvan of de rol (sociologisch)
van ziek zijn.
1.2 Wetenschap en praktijk
Psychopathalogie = wetenschap of studie van het psychisch lijden.
Psychiatrie = toegepaste wetenschap.
Het medische model is een model met een systematische werkwijze om pathologische verschijnselen
te bestuderen en te wijzigen. Het heeft een aantal stappen:
Diagnose: beschrijving van eigenschappen zonder verklaring.
Verklaring: verkenning van veroorzaakte factoren.
Prognose: voorspelling van de toekomst over hoe de stoornis zou verder lopen zonder in te
grijpen.
Therapie: uitvoering van een interventie om de stoornis te verhelpen.
Preventie: ontwerp en uitvoering van het actieplan om de stoornis te voorkomen.
Soorten preventie:
Primaire preventie: stoornis voorkomen
Secundaire preventie: zo snel en effectief mogelijk handelen om erger te voorkomen
Tertiaire preventie: stoornis is al aanwezig maar je wil de gevolgen zo veel mogelijk beperken
1.3 Werkterreinen
De GGZ (geestelijke gezondheidszorg) geeft hulpverlening aan mensen met psychische problemen.
Binnen de GGZ heb je 3 groepen.
o Intramurale of klinische zorg: opname voor behandeling van een algemeen ziekenhuis of een
psychiatrische kliniek. Kliniek staat open voor veel behandelingsmogelijkheden.
o Extramurale of ambulante zorg: voor cliënten die in hun eigen woonomgeving blijven.
o Tussenvoorzieningen of vormen van semimurale zorg: voor mensen voor wie extramurale
zorg onvoldoende is en voor wie een volledige opname niet noodzakelijk is. Denk aan
dagbehandeling of begeleid wonen.
Onvrijwillige opname kan alleen als er gevaar is voor de patiënt zelf of voor zijn omgeving.
, Hoofdstuk 2
Diagnose
2.1 Classificatie van symptoom tot syndroom
Symptoom: de geneeskunde een teken van ziekte. Het is een uiting, signaal of kenmerk van een
stoornis.
Hoofdsymptoom: verwijzen naar een specifieke stoornis (Anorexia: wens om mager te zijn)
Bijsymptoom: die het beeld van de stoornis volledig maken maar bijkomstig zijn (afwezigheid
van menstruaties)
Diagnose = vaststelling, onderscheiding en omschrijving van stoornissen (symptomen, syndromen,
ziekten). Het is de werkwijze om een diagnose te bereiken.
Middel: classificatiesysteem *DSM IV.
2.2 Indeling volgens DSM-IV
In verschillende boeken staan verschillende omschrijvingen te vinden over schizofrenie. Er was
behoefte aan 2 basisprincipes in het DSM systeem:
o De ordening moet losstaan van mogelijke oorzakelijke verklaringen
o De indeling moet steunen op heldere en ondubbelzinnige criteria, die bruikbaar zijn in de
praktijk en wetenschappelijk onderzoek
Je hebt 5 assen binnen het DSM-IV:
o Klinische syndroom
o Persoonlijkheidsstoornissen
o Lichamelijke aandoeningen
o Psychosociale problemen
o Globaal functioneren
2.2.1 Klinische syndromen
As I van de DSM-IV bevat de classificatie van de meest bekende psychiatrische syndromen, waarvoor
telkens de noodzakelijke kenmerken worden aangegeven. Het steunt op 2 principes: spaarzaamheid
en rangorde.
Spaarzaamheid = men moet zoveel mogelijk zoeken naar één diagnose waarin alle verschijnselen
onder te brengen zijn.
Rangorde: ordenen in hiërarchie van belangrijkheid.
Het DSM systeem geeft geen verklaring.
Organistische stoornissen: vaak door een medisch onderzoek te onderscheiden. Wanneer er geen
duidelijke organistische factoren ten grondslag liggen wordt zo’n stoornis vaak functioneel genoemd.
Psychotische stoornissen: ernstige verstoring in het realiteitsbesef. Ze kunnen niet of moeilijk in staat
te zijn om onderscheid te maken tussen subjectieve beleving en objectieve werkelijkheid.
Psychose:
o Wanen en hallucinaties
o Ernstige verstoring van de logische gedachtegang
o Ernstig ontregeld gedrag
2.2.2 Overige assen
AS II betreft de persoonlijkheidsstoornissen. Persoonlijkheid = voor elk individu kenmerkende
levensstijl of karakteristiek patroon van omgang met de buitenwereld.
Een stoornis in de persoonlijkheid kent een lange ontwikkelingsgeschiedenis.
