SPOORVERVOER
2. ALGEMENE SITUATIE VAN SPOORVERVOER
2.1 SPOORVERVOER WERELDWIJD
Hoe is spoorvervoer in de wereld georganiseerd?
Wereldwijd gereden miljoenen ton kilometer:
37% in Azië
28% in Rusland
MAAR 6% in Europa
Spoorvervoer is een grote speler van de
modal split (verdeling van prestaties over
spoor, weg, binnenvaart en andere modi).
Modal split = hoeveel % van het
hinterlandvervoer gebeurt er via het spoor?
Wereldwijde lengte van spoorlijnen:
29% in Azië
11% in Rusland
32% in Europa
Spoorvervoer is bij ons klein, maar niet in de andere delen van de wereld.
Goederenvervoer = privaatondernemingen Personenvervoer = staatsmonopolie
2.1.1 VERENIGDE STATEN
Sterke groei maar na iets later weer inkrimping
Spoorwegen in handen van privéondernemingen
Trein verloor terrein aan weg- en luchtvervoer
Lobbywerk (beïnvloeden) en gebrek aan politieke belangstelling
o Vandaar absolute dal met enorme crisis in 1970!
1ste verandering = oprichting Amtrak 1971
o = Amerikaanse sporen = baat het spoorwegnetwerk voor een deel uit
(spoorwegmaatschappijen en reizigersvervoer over bestaande goederenlijnen)
Merendeel van spoorvervoer = door private spoorwegondernemingen die vergoeding betalen voor
toegang tot spoornet)
VS: gevolgen deregulering1 Staggers Rail Act (regering Carter 1980)
o Dereguleren van luchtvaart, spoorvervoer, vrachtvervoer
1
Deregulering = alle overbodige wetgevingen heeft men proberen te schrappen
1
, o Gevolgen = minder overheidsinmenging in tarieven/service + spoorsector klaar voor groei
Rationalisatie spoorwegen na spoorcrisis jaren ’70
o Vermindering sporen aantal wagons
o Daling aantal WN
o Verdrievoudiging productiviteit (input versus output)
o Daling tarieven
Verdere groei is mogelijk als: nodige investeringen gebeuren om capaciteit van bestaande net te vergroten
Spoorfusies: van 52 naar 9 spoorwegmaatschappijen
Vanaf jaren 80/90 zijn er grote veranderingen gekomen in het spoorvervoer.
Westkust
o fusie Burlington Northern en Santa Fe Pacific Corp. tot BNSF
o fusie Union Pacific en Southern Pacific tot UP
Oostkust
o Conrail2 door samenvoeging Pennsylvania Central met enkele andere maatschappijen door
Amerikaanse overheid
o opsplitsen Conrail ts CSX en Norfolk Southern
Intermodalisme (intermodaal transport):
Landbridges coast-to-coast (Landbridge = spoorlijn die 2 kusten met elkaar verbindt
o Voordeel = diesellijnen
Doubled stacked containertransport ( in 2 containerlagen)
Meer spoorvervoer?
= beter gebruik landoppervlakte = minder vervuiling, congestie, energieverbruik = verbetering veiligheid
FUSIEGOLF (90’S): STAGGERS RAIL ACT
De lijnen zijn dedicated er is slechts 1 spoorwegonderneming die de sporen uitbaat
Voordelen = eigen rijtijden (proces in handen, alles zelf doen bv. onderhouden) + 1 aanspreekpunt
LANDBRIDGES (EAST COAST – WEST COAST)
Panamakanaal = duur
Nicaraguakanaal = is er nog niet
Rondvaren = duurt lang
Verbindingen gebruiken in Amerika (van schip op spoor of weg)
DEDICATED GOEDERENLIJNEN
Deze treinen zijn veel langer, zwaarder, … zorgt voor grotere winsten
CONCLUSIE
2
= fusie en nationalisering van 6 failliete spoorwegondernemingen in 1 nieuwe onderneming
2
, Densiteit verdrievoudigde op spoornet!
Investeringen zijn dus nodig om capaciteit te vergroten.
Zo niet, congestie van het net en prijsstijgingen
Beleid wil geen verdere stijging van het wegvervoer.
2.1.2 CANADA
Ongeveer zelfde ontwikkeling als USA (ook groei)
Canadian National Railroad werd geprivatiseerd
o Canadian National (CN, in overheidshanden) + Canadian Pacific (CP, in privéhanden)
Sinds privatisering: CN sterker dan CP wat winstgevendheid en productiviteit betreft
NAFTA (North American Free Trade Agreement) = sterke ontwikkeling van spoor in V.S., Canada en Mexico
Canadese spoorwegen doorkruisen het continent van oost naar west
2.1.3 RUSLAND
Na ijzeren gordijn nationalisatie van activiteiten in RZD (Russische spoorwegonderneming)
o Nationalisatie = onder zeggenschap van de staat
Opheffing ijzeren gordijn daling bbp en daling spoortransport (door daling van lonen, …)
Wagons zowel in publieke als private handen (rail wagon operators 3)
o Functies:
Bezitten rollend materieel
Leveren rechtstreeks transportdiensten aan klanten
Verzorgen laden en uitladen van wagons + verdere behandeling goederen
o MAAR het vervoer blijft in handen van RZD
Bepaalde activiteiten RZD werden al geprivatiseerd (overheid privé): bv. wagenherstel
Doel was competitiviteit creëren
o Waarom? Om eigendom van wagons meer in handen van privébedrijven te laten komen
Ook hier liberalisering in het vooruitzicht!
o Liberalisering = opheffen van beperkingen door de overheid
TRANS-SIBERISCHE SPOORLIJN
Rusland heeft 1 lange spoorlijn verbindt Moskou met Vladivostok
Treinen in Rusland zijn zeer stipt!
Te vroeg? Dan zal deze trein ergens op voorhand wachten. Tijd om te vertrekken? Hij vertrekt, wacht niet
Doorloopt 8 uurzones (tussen Europa en Azië (China))
TUNNEL ONDER BERINGSTRAAT
Er zou een tunnel gegraven kunnen worden onder de Beringstraat (100 km).
Dit om intercontinentaal te kunnen rijden.
Wat als dit stukje er komt? Je kan van London naar Calais zo naar New York via deze extra tunnel.
3
≠ spoorwegondernemingen ≠ AS voor vervoerde goederen of passagiers ≠ bezitten geen locomotieven
3
, 2.1.4 CHINA
Door economische expansie nood aan extra transportcapaciteit. (konden niet voldoen aan vraag)
Omwille van capaciteitsgrenzen van maritiem transport nood aan alternatieven.
2006-2010: 160 mld USD aan investeringen in spoorwegnet
2020: Totale investering van 216 mld USD. Netwerk van 121.000 km (waarvan 29.000 km
hogesnelheidsnet)
2050: 274.000 km spoorlijn
Nood aan herstructurering bij China Railway Corp?
= Voorlopig nog lange wachttijden, inefficiëntie en moeilijke procedures.
‘Belt and Road Initiative’ wil handel via spoor en zee faciliteren, maar ook participaties in
buitenlandse bedrijven (Pirelli) en havens (Cosco en Piraeus)
BRI = spoor, luchtvaart, kopen van havens, …
China wil op allerlei manieren connecties met de wereld
Hoe doen ze dat? Kazachstan wil een nieuw station (China zal deze sporen aanleggen), de haven van
Athene, Piraeus (is in handen van China), …
Kenmerken Chinese spoorvervoer
Ingewikkelde procedures + lange wachttijden + inefficiëntie
Doel
Procedures vereenvoudigen + klanten krijgen betere service
ANTWERPEN – CHONGGING
= nieuwe zijderoute = landbridge tussen Europa en China
Antwerpen (Combined Terminal Antwerp = Combinant) – Chongqing
o Operator = Hupac (voorziet de terminal in Antwerpen)
Welke goederen? Petrochemische producten
Route? Van Antwerpen via Duitsland, Polen, Oekraïne, Rusland en Mongolië tot in China
Potentieel: 200.000 TEU/jaar over de lijn/ capaciteit van 1,65 miljoen TEU in Chongqing
HOGESNELHEIDSNET CHINA
…
ACTUA
Eerste zijderoutetrein Antwerpen
Alibaba van China naar Luik
Volvo zet auto’s op trein van Gent naar China
TRANS-EURASIA-LOGISTICS
# spoorverbindingen tussen China en Duitsland
TEL = DB (Deutsche Bahn), Kombi verkehr, trans container, Pio
TRANSPHARMA EXPRESS
4
2. ALGEMENE SITUATIE VAN SPOORVERVOER
2.1 SPOORVERVOER WERELDWIJD
Hoe is spoorvervoer in de wereld georganiseerd?
Wereldwijd gereden miljoenen ton kilometer:
37% in Azië
28% in Rusland
MAAR 6% in Europa
Spoorvervoer is een grote speler van de
modal split (verdeling van prestaties over
spoor, weg, binnenvaart en andere modi).
Modal split = hoeveel % van het
hinterlandvervoer gebeurt er via het spoor?
Wereldwijde lengte van spoorlijnen:
29% in Azië
11% in Rusland
32% in Europa
Spoorvervoer is bij ons klein, maar niet in de andere delen van de wereld.
Goederenvervoer = privaatondernemingen Personenvervoer = staatsmonopolie
2.1.1 VERENIGDE STATEN
Sterke groei maar na iets later weer inkrimping
Spoorwegen in handen van privéondernemingen
Trein verloor terrein aan weg- en luchtvervoer
Lobbywerk (beïnvloeden) en gebrek aan politieke belangstelling
o Vandaar absolute dal met enorme crisis in 1970!
1ste verandering = oprichting Amtrak 1971
o = Amerikaanse sporen = baat het spoorwegnetwerk voor een deel uit
(spoorwegmaatschappijen en reizigersvervoer over bestaande goederenlijnen)
Merendeel van spoorvervoer = door private spoorwegondernemingen die vergoeding betalen voor
toegang tot spoornet)
VS: gevolgen deregulering1 Staggers Rail Act (regering Carter 1980)
o Dereguleren van luchtvaart, spoorvervoer, vrachtvervoer
1
Deregulering = alle overbodige wetgevingen heeft men proberen te schrappen
1
, o Gevolgen = minder overheidsinmenging in tarieven/service + spoorsector klaar voor groei
Rationalisatie spoorwegen na spoorcrisis jaren ’70
o Vermindering sporen aantal wagons
o Daling aantal WN
o Verdrievoudiging productiviteit (input versus output)
o Daling tarieven
Verdere groei is mogelijk als: nodige investeringen gebeuren om capaciteit van bestaande net te vergroten
Spoorfusies: van 52 naar 9 spoorwegmaatschappijen
Vanaf jaren 80/90 zijn er grote veranderingen gekomen in het spoorvervoer.
Westkust
o fusie Burlington Northern en Santa Fe Pacific Corp. tot BNSF
o fusie Union Pacific en Southern Pacific tot UP
Oostkust
o Conrail2 door samenvoeging Pennsylvania Central met enkele andere maatschappijen door
Amerikaanse overheid
o opsplitsen Conrail ts CSX en Norfolk Southern
Intermodalisme (intermodaal transport):
Landbridges coast-to-coast (Landbridge = spoorlijn die 2 kusten met elkaar verbindt
o Voordeel = diesellijnen
Doubled stacked containertransport ( in 2 containerlagen)
Meer spoorvervoer?
= beter gebruik landoppervlakte = minder vervuiling, congestie, energieverbruik = verbetering veiligheid
FUSIEGOLF (90’S): STAGGERS RAIL ACT
De lijnen zijn dedicated er is slechts 1 spoorwegonderneming die de sporen uitbaat
Voordelen = eigen rijtijden (proces in handen, alles zelf doen bv. onderhouden) + 1 aanspreekpunt
LANDBRIDGES (EAST COAST – WEST COAST)
Panamakanaal = duur
Nicaraguakanaal = is er nog niet
Rondvaren = duurt lang
Verbindingen gebruiken in Amerika (van schip op spoor of weg)
DEDICATED GOEDERENLIJNEN
Deze treinen zijn veel langer, zwaarder, … zorgt voor grotere winsten
CONCLUSIE
2
= fusie en nationalisering van 6 failliete spoorwegondernemingen in 1 nieuwe onderneming
2
, Densiteit verdrievoudigde op spoornet!
Investeringen zijn dus nodig om capaciteit te vergroten.
Zo niet, congestie van het net en prijsstijgingen
Beleid wil geen verdere stijging van het wegvervoer.
2.1.2 CANADA
Ongeveer zelfde ontwikkeling als USA (ook groei)
Canadian National Railroad werd geprivatiseerd
o Canadian National (CN, in overheidshanden) + Canadian Pacific (CP, in privéhanden)
Sinds privatisering: CN sterker dan CP wat winstgevendheid en productiviteit betreft
NAFTA (North American Free Trade Agreement) = sterke ontwikkeling van spoor in V.S., Canada en Mexico
Canadese spoorwegen doorkruisen het continent van oost naar west
2.1.3 RUSLAND
Na ijzeren gordijn nationalisatie van activiteiten in RZD (Russische spoorwegonderneming)
o Nationalisatie = onder zeggenschap van de staat
Opheffing ijzeren gordijn daling bbp en daling spoortransport (door daling van lonen, …)
Wagons zowel in publieke als private handen (rail wagon operators 3)
o Functies:
Bezitten rollend materieel
Leveren rechtstreeks transportdiensten aan klanten
Verzorgen laden en uitladen van wagons + verdere behandeling goederen
o MAAR het vervoer blijft in handen van RZD
Bepaalde activiteiten RZD werden al geprivatiseerd (overheid privé): bv. wagenherstel
Doel was competitiviteit creëren
o Waarom? Om eigendom van wagons meer in handen van privébedrijven te laten komen
Ook hier liberalisering in het vooruitzicht!
o Liberalisering = opheffen van beperkingen door de overheid
TRANS-SIBERISCHE SPOORLIJN
Rusland heeft 1 lange spoorlijn verbindt Moskou met Vladivostok
Treinen in Rusland zijn zeer stipt!
Te vroeg? Dan zal deze trein ergens op voorhand wachten. Tijd om te vertrekken? Hij vertrekt, wacht niet
Doorloopt 8 uurzones (tussen Europa en Azië (China))
TUNNEL ONDER BERINGSTRAAT
Er zou een tunnel gegraven kunnen worden onder de Beringstraat (100 km).
Dit om intercontinentaal te kunnen rijden.
Wat als dit stukje er komt? Je kan van London naar Calais zo naar New York via deze extra tunnel.
3
≠ spoorwegondernemingen ≠ AS voor vervoerde goederen of passagiers ≠ bezitten geen locomotieven
3
, 2.1.4 CHINA
Door economische expansie nood aan extra transportcapaciteit. (konden niet voldoen aan vraag)
Omwille van capaciteitsgrenzen van maritiem transport nood aan alternatieven.
2006-2010: 160 mld USD aan investeringen in spoorwegnet
2020: Totale investering van 216 mld USD. Netwerk van 121.000 km (waarvan 29.000 km
hogesnelheidsnet)
2050: 274.000 km spoorlijn
Nood aan herstructurering bij China Railway Corp?
= Voorlopig nog lange wachttijden, inefficiëntie en moeilijke procedures.
‘Belt and Road Initiative’ wil handel via spoor en zee faciliteren, maar ook participaties in
buitenlandse bedrijven (Pirelli) en havens (Cosco en Piraeus)
BRI = spoor, luchtvaart, kopen van havens, …
China wil op allerlei manieren connecties met de wereld
Hoe doen ze dat? Kazachstan wil een nieuw station (China zal deze sporen aanleggen), de haven van
Athene, Piraeus (is in handen van China), …
Kenmerken Chinese spoorvervoer
Ingewikkelde procedures + lange wachttijden + inefficiëntie
Doel
Procedures vereenvoudigen + klanten krijgen betere service
ANTWERPEN – CHONGGING
= nieuwe zijderoute = landbridge tussen Europa en China
Antwerpen (Combined Terminal Antwerp = Combinant) – Chongqing
o Operator = Hupac (voorziet de terminal in Antwerpen)
Welke goederen? Petrochemische producten
Route? Van Antwerpen via Duitsland, Polen, Oekraïne, Rusland en Mongolië tot in China
Potentieel: 200.000 TEU/jaar over de lijn/ capaciteit van 1,65 miljoen TEU in Chongqing
HOGESNELHEIDSNET CHINA
…
ACTUA
Eerste zijderoutetrein Antwerpen
Alibaba van China naar Luik
Volvo zet auto’s op trein van Gent naar China
TRANS-EURASIA-LOGISTICS
# spoorverbindingen tussen China en Duitsland
TEL = DB (Deutsche Bahn), Kombi verkehr, trans container, Pio
TRANSPHARMA EXPRESS
4
