Hoofdstuk 1 - Ons eiland in de ruimte:
Hoe en waarom verandert het uiterlijk van het aardoppervlak door de verschuiving
van aardplaten?
Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
Ouderdomsbepaling is tijdsbepaling van oppervlakken. Je kunt op 2 verschillende manier de
ouderdom van de aarde meten :
- Absolute ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in jaren. Dit
kunnen ze bepalen door het radioactieve verval van gesteenten.
- Relatieve ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in tijdperken. Dit
kunnen ze bepalen door bijvoorbeeld de aanwezigheid van fossielen en organismen.
Je kan de ouderdomsbepaling zien op de geologische tijdschaal. Dit is de indeling van de 4,6
miljard jaren omvattende geologische geschiedenis van de aarde.
Hoe is de aardbol opgebouwd?
https://schooltv.nl/video/de-opbouw-van-de-aarde-een-vloeibare-bol-met-een-dun-korstje/playlist/180/#q=opbouw%20van%20de%20aarde
Binnenkern → Vast : Ondanks de hoge temperatuur toch vast door de hoge druk.
Buitenkern → Min of meer vloeibaar : De druk is lager dan in de binnenkern.
Binnenmantel → Vast.
Buitenmantel → Taai-vloeibaar / plastisch.
Aardkorst → Vast.
Er zijn 2 verschillende sferen :
- Lithosfeer → Deze wordt onderverdeeld in de continentale korst (graniet)
en de oceanische korst (basalt).
- Asthenosfeer → Dit is de vloeibare / plastische laag. Daardoor kunnen de platen van
de lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
Wat is het actualiteitsbeginsel?
https://www.youtube.com/watch?v=lkJvf6CXR74
Eerst geloofden mensen in de catastrofetheorie → Doordat wetenschappers geen goede
verklaring konden vinden voor ingrijpende veranderingen aan het aardoppervlak, dachten
mensen dat ze vrij plotseling en op rampzalige wijze tot stand kwamen.
Later geloofden mensen in het actualiteitsbeginsel → Het heden is de sleutel tot het verleden.
Processen herhalen zich gedurende tijd.
, Welke bewijzen zijn er voor het bewegen van de aardplaten?
Alfred Wegener had 3 argumenten waarom hij dacht dat de aardplaten uit elkaar bewogen :
- Overeenkomst van fossielen → In landen met verschillende klimaten kwamen dezelfde
fossielen voor.
- Sporen van gelijktijdige vergletsjering → Hij vond sporen van vroegere ijskappen, maar
in dezelfde periode ontstonden tropische moerassen, dus het kon nooit dat heel
Nederland onder de ijskappen had geleefd.
- Rotsen die op elkaar aansloten.
Alfred Wegener had de theorie dat de continenten eerst 1 supercontinent was geweest
(Pangea) en dat de continenten dreven op iets in de diepe ondergrond wat vloeibaar was,
maar niemand geloofde hem, want niemand wist waar die drijvende kracht vandaan kwam.
Toen Wegener was overleden, kwamen er bewijzen die aantoonden dat zijn theorieën
misschien wel waar konden zijn:
- Door dieptemetingen in de oceaan werd ontdekt dat de oceaanbodem niet vlak is.
- Ze ontdekte dat de aardkorst onder de oceanen vrij jong is, maar ouder wordt hoe
meer je naar het oosten of westen gaat. Dit betekend dus dat de oceanische plaat
vanuit het midden groeit.
Waarom bewegen de platen?
https://schooltv.nl/video/platentektoniek-een-mariengeoloog-legt-uit-hoe-aardlagen-ontstaan-zijn/#q=%22platentektoniek%22
Platentektoniek → Processen waardoor platen
ontstaan, bewegen en ook weer verdwijnen.
In de mantel van de aarde zit stroperige massa
die magma wordt genoemd. Door het
temperatuurverschil tussen de mantel en de
aardkorst is die magma voortdurend in
beweging. Die bewegingen worden
convectiestromen genoemd. Convectiestromen
zorgen ervoor de de aardplaten gaan bewegen.
Welke drie bewegingen maken de platen?
https://schooltv.nl/video/hoe-ontstaan-vulkanen-aardplaten-bewegen-uit-elkaar/#q=divergent
https://www.youtube.com/watch?v=Qia1QxicoPo
https://www.youtube.com/watch?v=IKccoh__eds
https://www.youtube.com/watch?v=imcVfniRc8g
Divergent → Uit elkaar drijven van 2 oceanische platen.
De gevolgen hiervan zijn :
- De aardkorst ontstaat als het ware. Magma komt naar boven en stroomt als lava naar
twee zijden weg. Zo ontstaan onderzeese gebergteketens (mid-oceanische ruggen).
- Er ontstaan schildvulkanen.
- Schildvulkanen zijn effusief.
Hoe en waarom verandert het uiterlijk van het aardoppervlak door de verschuiving
van aardplaten?
Hoe wordt de ouderdom van de aarde gemeten?
Ouderdomsbepaling is tijdsbepaling van oppervlakken. Je kunt op 2 verschillende manier de
ouderdom van de aarde meten :
- Absolute ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in jaren. Dit
kunnen ze bepalen door het radioactieve verval van gesteenten.
- Relatieve ouderdomsbepaling → Ouderdom van aardlagen uitgedrukt in tijdperken. Dit
kunnen ze bepalen door bijvoorbeeld de aanwezigheid van fossielen en organismen.
Je kan de ouderdomsbepaling zien op de geologische tijdschaal. Dit is de indeling van de 4,6
miljard jaren omvattende geologische geschiedenis van de aarde.
Hoe is de aardbol opgebouwd?
https://schooltv.nl/video/de-opbouw-van-de-aarde-een-vloeibare-bol-met-een-dun-korstje/playlist/180/#q=opbouw%20van%20de%20aarde
Binnenkern → Vast : Ondanks de hoge temperatuur toch vast door de hoge druk.
Buitenkern → Min of meer vloeibaar : De druk is lager dan in de binnenkern.
Binnenmantel → Vast.
Buitenmantel → Taai-vloeibaar / plastisch.
Aardkorst → Vast.
Er zijn 2 verschillende sferen :
- Lithosfeer → Deze wordt onderverdeeld in de continentale korst (graniet)
en de oceanische korst (basalt).
- Asthenosfeer → Dit is de vloeibare / plastische laag. Daardoor kunnen de platen van
de lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
Wat is het actualiteitsbeginsel?
https://www.youtube.com/watch?v=lkJvf6CXR74
Eerst geloofden mensen in de catastrofetheorie → Doordat wetenschappers geen goede
verklaring konden vinden voor ingrijpende veranderingen aan het aardoppervlak, dachten
mensen dat ze vrij plotseling en op rampzalige wijze tot stand kwamen.
Later geloofden mensen in het actualiteitsbeginsel → Het heden is de sleutel tot het verleden.
Processen herhalen zich gedurende tijd.
, Welke bewijzen zijn er voor het bewegen van de aardplaten?
Alfred Wegener had 3 argumenten waarom hij dacht dat de aardplaten uit elkaar bewogen :
- Overeenkomst van fossielen → In landen met verschillende klimaten kwamen dezelfde
fossielen voor.
- Sporen van gelijktijdige vergletsjering → Hij vond sporen van vroegere ijskappen, maar
in dezelfde periode ontstonden tropische moerassen, dus het kon nooit dat heel
Nederland onder de ijskappen had geleefd.
- Rotsen die op elkaar aansloten.
Alfred Wegener had de theorie dat de continenten eerst 1 supercontinent was geweest
(Pangea) en dat de continenten dreven op iets in de diepe ondergrond wat vloeibaar was,
maar niemand geloofde hem, want niemand wist waar die drijvende kracht vandaan kwam.
Toen Wegener was overleden, kwamen er bewijzen die aantoonden dat zijn theorieën
misschien wel waar konden zijn:
- Door dieptemetingen in de oceaan werd ontdekt dat de oceaanbodem niet vlak is.
- Ze ontdekte dat de aardkorst onder de oceanen vrij jong is, maar ouder wordt hoe
meer je naar het oosten of westen gaat. Dit betekend dus dat de oceanische plaat
vanuit het midden groeit.
Waarom bewegen de platen?
https://schooltv.nl/video/platentektoniek-een-mariengeoloog-legt-uit-hoe-aardlagen-ontstaan-zijn/#q=%22platentektoniek%22
Platentektoniek → Processen waardoor platen
ontstaan, bewegen en ook weer verdwijnen.
In de mantel van de aarde zit stroperige massa
die magma wordt genoemd. Door het
temperatuurverschil tussen de mantel en de
aardkorst is die magma voortdurend in
beweging. Die bewegingen worden
convectiestromen genoemd. Convectiestromen
zorgen ervoor de de aardplaten gaan bewegen.
Welke drie bewegingen maken de platen?
https://schooltv.nl/video/hoe-ontstaan-vulkanen-aardplaten-bewegen-uit-elkaar/#q=divergent
https://www.youtube.com/watch?v=Qia1QxicoPo
https://www.youtube.com/watch?v=IKccoh__eds
https://www.youtube.com/watch?v=imcVfniRc8g
Divergent → Uit elkaar drijven van 2 oceanische platen.
De gevolgen hiervan zijn :
- De aardkorst ontstaat als het ware. Magma komt naar boven en stroomt als lava naar
twee zijden weg. Zo ontstaan onderzeese gebergteketens (mid-oceanische ruggen).
- Er ontstaan schildvulkanen.
- Schildvulkanen zijn effusief.
