2.6 Overige aandoeningen (deel 1)
Kinderziekten (vlekjesziekte) is een gevolg van een besmetting met een virus of bacterie, de
besmettelijke ziekte gaat vaak gepaard met vlekjes.
De virussen of bacteriën zitten in het speeksel van iemand die besmet is, dat wordt in
druppels uitgehoest of geniesd, ze komen het lichaam binnen via de mond of de neus. Het
lichaam vormt bij het eerste contact antistoffen, hierdoor komt een kinderziekte zelden of
nooit een tweede keer bij dezelfde persoon voor. Na de besmetting kan het 1 tot 2 weken
duren voor het kind ziek wordt. Voor er vlekjes te zien zijn, voelen kinderen zich vaak al niet
lekker en hebben ze koorts. Ze kunnen dan wel anderen besmetten.
Vaccinatie
Kinderziekten: waterpokken, rode hond, bof, mazelen, vijfde en zesde ziekte en roodvonk.
14 maanden en 9 jaar: het Rijksvaccinatieprogramma, BMR-vaccin (bof-mazelen-rode hond).
Soms krijgt een volwassene een kinderziekte omdat hij in zijn kinderjaren niet is
gevaccineerd, of omdat het effect van het vaccin na enkele tientallen jaren is afgenomen.
Daarom is het goed te weten hoe een kinderziekte eruit ziet en wat je in zo'n geval kunt
adviseren aan de klant.
Vooral bij de mazelen en roodvonk voelen kinderen zich soms flink ziek -> huisarts.
De bof geen vlekjes, huiduitslag is niet altijd het gevolg van een kinderziekte (allergie).
Waterpokken
Klachten Huiduitslag, flinke jeuk, soms lichte koorts en een licht ziek gevoel.
Kleine rode vlekjes ter grootte van een speldenknop. Op de vlekjes ontstaan met vocht
gevulde blaasjes, deze drogen later in tot korstjes.
De uitslag is aanwezig op de romp, in het gezicht en op de behaarde hoofdhuid, soms ook
in de mond en neus of in de omgeving van de vagina en penis.
Oorzaak Virus dat door hoesten, niezen of vocht in de blaasjes wordt overgedragen.
Na de besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat de vlekjes zichtbaar worden, de
aandoening is besmettelijk vanaf 1 dag voor het uitbreken van de blaasjes totdat deze zijn
ingedroogd.
Na genezing blijft het virus achter in de zenuwen van de huid. Men merkt daar niets van,
het kan gebeuren dat het virus na jaren weer actief wordt en gordelroos veroorzaakt.
Normaal Vrijwel ieder kind krijgt tussen 1 en 8 jaar de waterpokken.
verloop Na een dag of 10 verdwijnen de waterpokken weer, de blaasjes zijn dan ingedroogd tot
korstjes, die er vanzelf afvallen. Een enkele keer kan een littekentje achterblijven, met
name als een kind zich gekrabd heeft.
Complicaties De blaasjes kunnen gaan ontsteken als het kind eraan krabt. Het worden dan wondjes met
pus erin. In zeer zeldzame gevallen kan een hersenontsteking ontstaan. Dit komt eigenlijk
alleen voor bij volwassenen die waterpokken krijgen, door een verminderde afweer.
Waterpokken zijn gevaarlijk voor zwangere vrouwen. In de eerste 16 weken van de
zwangerschap bestaat een verhoogde kans op aangeboren afwijkingen bij de baby als de
moeder in die periode de waterpokken heeft. Vanaf 5 dagen voor tot 2 dagen na de
bevalling kan de baby via de moeder besmet worden en ernstig ziek worden. Daarom
moet een zwangere vrouw de eerste 4 maanden van de zwangerschap en de laatste week
uit de buurt van het waterpokkenvirus blijven.
1
, Rode Hond
Klachten Begint met een verkoudheid, de klieren achter de oren en in de hals kunnen opzwellen.
Beetje koortsig, rode branderige ogen. Na een dag ontstaan rozerode vlekjes in het
gezicht en achter de oren, die jeuken niet. De hele huid kan rood eruitzien, vandaar de
naam. De uitslag verspreidt zich binnen enkele uren over de rest van het lichaam.
Gewrichtspijn in de puberteit (vooral vrouwen en meisjes).
Oorzaak Besmetting met een virus.
Na besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat het kind ziek wordt.
Anderen besmetten: vanaf 10 dagen voordat het vlekjes krijgt tot 7 dagen daarna.
Verloop De vlekjes verdwijnen na enkele dagen, de klieren kunnen nog enkele weken opgezet zijn.
Complicaties Soms ontstaan gewrichtsontstekingen in vingers, polsen en/of knieën.
In de eerste helft van de zwangerschap kan het rodehond-virus de baby beschadigen.
Beschadigingen die bij de baby kunnen ontstaan: hart en oogafwijkingen en doofheid.
Bof
Klachten Begint met koorts, de oorspeekselklier kan ontstoken raken, veroorzaakt een dikke,
pijnlijke wang en pijn bij het kauwen en slikken (wordt ook wel ‘dikoor’ genoemd), soms
zijn beide wangen opgezet. Niet alle kinderen die besmet zijn krijgen koorts en een dikke
wang, ongeveer één op de drie kinderen merkt niets.
Oorzaak Na besmetting met het bofvirus.
Na besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat de wang dik wordt en koorts ontstaat.
Anderen besmetten: vanaf 5 dagen voordat het zelf ziek wordt tot 9 dagen erna.
Normaal Het duurt ongeveer een week voordat de wang weer dunner wordt en de pijn en de
verloop koorts afneemt. Na nog een week is het kind weer helemaal beter.
Complicaties Er bestaat een kans (1 à 2 op de 100) dat het kind een hersenvliesontsteking krijgt.
Dan is ziekenhuisopname nodig, door de hersenvliesontsteking kan doofheid ontstaan.
Als een volwassene de bof krijgt, is er een kans op ontsteking van de zaadballen of van de
eierstokken, dit geeft pijnklachten in de onderbuik.
Mazelen
Klachten Begint met verkoudheid, hoesten, rode ogen, hoge koorts, in de mond ontstaan witte
vlekjes met een rode rand, een paar dagen later krijgt het kind rode vlekjes, eerst achter
de oren en in het gezicht, daarna breidt het zich uit over het hele lichaam.
De vlekjes vloeien samen en kunnen erg jeuken, tenslotte trekken de vlekjes weer weg.
Oorzaak Besmetting met een virus.
Na besmetting duurt het 10 dagen voordat het kind ziek wordt.
Anderen besmetten: vanaf 2 dagen voordat het zelf ziek wordt tot 4 dagen nadat de
vlekjes verschijnen.
Normaal De ziekteverschijnselen zijn meestal na 7 tot 10 dagen over.
verloop Soms kan het hoesten nog een week lang doorgaan.
Complicaties Bij sommige kinderen verloopt mazelen ernstig. Het kan ernstige longontsteking,
hersenvliesontsteking, oorontsteking veroorzaken, waarna soms blijvende doofheid kan
ontstaan (komt vooral voor bij kinderen jonger dan 5 jaar)
Daarom moet voor iemand met mazelen altijd de huisarts worden geraadpleegd.
2
Kinderziekten (vlekjesziekte) is een gevolg van een besmetting met een virus of bacterie, de
besmettelijke ziekte gaat vaak gepaard met vlekjes.
De virussen of bacteriën zitten in het speeksel van iemand die besmet is, dat wordt in
druppels uitgehoest of geniesd, ze komen het lichaam binnen via de mond of de neus. Het
lichaam vormt bij het eerste contact antistoffen, hierdoor komt een kinderziekte zelden of
nooit een tweede keer bij dezelfde persoon voor. Na de besmetting kan het 1 tot 2 weken
duren voor het kind ziek wordt. Voor er vlekjes te zien zijn, voelen kinderen zich vaak al niet
lekker en hebben ze koorts. Ze kunnen dan wel anderen besmetten.
Vaccinatie
Kinderziekten: waterpokken, rode hond, bof, mazelen, vijfde en zesde ziekte en roodvonk.
14 maanden en 9 jaar: het Rijksvaccinatieprogramma, BMR-vaccin (bof-mazelen-rode hond).
Soms krijgt een volwassene een kinderziekte omdat hij in zijn kinderjaren niet is
gevaccineerd, of omdat het effect van het vaccin na enkele tientallen jaren is afgenomen.
Daarom is het goed te weten hoe een kinderziekte eruit ziet en wat je in zo'n geval kunt
adviseren aan de klant.
Vooral bij de mazelen en roodvonk voelen kinderen zich soms flink ziek -> huisarts.
De bof geen vlekjes, huiduitslag is niet altijd het gevolg van een kinderziekte (allergie).
Waterpokken
Klachten Huiduitslag, flinke jeuk, soms lichte koorts en een licht ziek gevoel.
Kleine rode vlekjes ter grootte van een speldenknop. Op de vlekjes ontstaan met vocht
gevulde blaasjes, deze drogen later in tot korstjes.
De uitslag is aanwezig op de romp, in het gezicht en op de behaarde hoofdhuid, soms ook
in de mond en neus of in de omgeving van de vagina en penis.
Oorzaak Virus dat door hoesten, niezen of vocht in de blaasjes wordt overgedragen.
Na de besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat de vlekjes zichtbaar worden, de
aandoening is besmettelijk vanaf 1 dag voor het uitbreken van de blaasjes totdat deze zijn
ingedroogd.
Na genezing blijft het virus achter in de zenuwen van de huid. Men merkt daar niets van,
het kan gebeuren dat het virus na jaren weer actief wordt en gordelroos veroorzaakt.
Normaal Vrijwel ieder kind krijgt tussen 1 en 8 jaar de waterpokken.
verloop Na een dag of 10 verdwijnen de waterpokken weer, de blaasjes zijn dan ingedroogd tot
korstjes, die er vanzelf afvallen. Een enkele keer kan een littekentje achterblijven, met
name als een kind zich gekrabd heeft.
Complicaties De blaasjes kunnen gaan ontsteken als het kind eraan krabt. Het worden dan wondjes met
pus erin. In zeer zeldzame gevallen kan een hersenontsteking ontstaan. Dit komt eigenlijk
alleen voor bij volwassenen die waterpokken krijgen, door een verminderde afweer.
Waterpokken zijn gevaarlijk voor zwangere vrouwen. In de eerste 16 weken van de
zwangerschap bestaat een verhoogde kans op aangeboren afwijkingen bij de baby als de
moeder in die periode de waterpokken heeft. Vanaf 5 dagen voor tot 2 dagen na de
bevalling kan de baby via de moeder besmet worden en ernstig ziek worden. Daarom
moet een zwangere vrouw de eerste 4 maanden van de zwangerschap en de laatste week
uit de buurt van het waterpokkenvirus blijven.
1
, Rode Hond
Klachten Begint met een verkoudheid, de klieren achter de oren en in de hals kunnen opzwellen.
Beetje koortsig, rode branderige ogen. Na een dag ontstaan rozerode vlekjes in het
gezicht en achter de oren, die jeuken niet. De hele huid kan rood eruitzien, vandaar de
naam. De uitslag verspreidt zich binnen enkele uren over de rest van het lichaam.
Gewrichtspijn in de puberteit (vooral vrouwen en meisjes).
Oorzaak Besmetting met een virus.
Na besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat het kind ziek wordt.
Anderen besmetten: vanaf 10 dagen voordat het vlekjes krijgt tot 7 dagen daarna.
Verloop De vlekjes verdwijnen na enkele dagen, de klieren kunnen nog enkele weken opgezet zijn.
Complicaties Soms ontstaan gewrichtsontstekingen in vingers, polsen en/of knieën.
In de eerste helft van de zwangerschap kan het rodehond-virus de baby beschadigen.
Beschadigingen die bij de baby kunnen ontstaan: hart en oogafwijkingen en doofheid.
Bof
Klachten Begint met koorts, de oorspeekselklier kan ontstoken raken, veroorzaakt een dikke,
pijnlijke wang en pijn bij het kauwen en slikken (wordt ook wel ‘dikoor’ genoemd), soms
zijn beide wangen opgezet. Niet alle kinderen die besmet zijn krijgen koorts en een dikke
wang, ongeveer één op de drie kinderen merkt niets.
Oorzaak Na besmetting met het bofvirus.
Na besmetting duurt het 14 tot 21 dagen voordat de wang dik wordt en koorts ontstaat.
Anderen besmetten: vanaf 5 dagen voordat het zelf ziek wordt tot 9 dagen erna.
Normaal Het duurt ongeveer een week voordat de wang weer dunner wordt en de pijn en de
verloop koorts afneemt. Na nog een week is het kind weer helemaal beter.
Complicaties Er bestaat een kans (1 à 2 op de 100) dat het kind een hersenvliesontsteking krijgt.
Dan is ziekenhuisopname nodig, door de hersenvliesontsteking kan doofheid ontstaan.
Als een volwassene de bof krijgt, is er een kans op ontsteking van de zaadballen of van de
eierstokken, dit geeft pijnklachten in de onderbuik.
Mazelen
Klachten Begint met verkoudheid, hoesten, rode ogen, hoge koorts, in de mond ontstaan witte
vlekjes met een rode rand, een paar dagen later krijgt het kind rode vlekjes, eerst achter
de oren en in het gezicht, daarna breidt het zich uit over het hele lichaam.
De vlekjes vloeien samen en kunnen erg jeuken, tenslotte trekken de vlekjes weer weg.
Oorzaak Besmetting met een virus.
Na besmetting duurt het 10 dagen voordat het kind ziek wordt.
Anderen besmetten: vanaf 2 dagen voordat het zelf ziek wordt tot 4 dagen nadat de
vlekjes verschijnen.
Normaal De ziekteverschijnselen zijn meestal na 7 tot 10 dagen over.
verloop Soms kan het hoesten nog een week lang doorgaan.
Complicaties Bij sommige kinderen verloopt mazelen ernstig. Het kan ernstige longontsteking,
hersenvliesontsteking, oorontsteking veroorzaken, waarna soms blijvende doofheid kan
ontstaan (komt vooral voor bij kinderen jonger dan 5 jaar)
Daarom moet voor iemand met mazelen altijd de huisarts worden geraadpleegd.
2
