2.4 Huid deel 2
Hoofdhuidklachten
Hoofdroos
Zichtbaar: witte tot lichtgele schilfertjes (dode huidcellen) op de hoofdhuid en in het haar.
Ontstaan: De (hoofd)huid vernieuwt zich continu door aan de onderkant nieuwe cellen te
vormen en de oude bovenste huidcellen af te stoten, normaal gesproken zijn de dode
huidcellen microscopisch kleine schilfertjes. Bij hoofdroos verloopt het vernieuwingsproces
van de huid sneller, waardoor er meer schilfers ontstaan, die vervolgens vaak aan elkaar
kleven. Dan ontstaan schilfers die met het blote oog zichtbaar zijn. Bij mensen met roos
werken de talgklieren in de huid vaak ook harder. Normaal maken de talgklieren net genoeg
talg om de huid soepel te houden en daardoor te beschermen tegen invloeden van buitenaf.
Soms zijn de schilfers vettig en blijven ze aan elkaar plakken. Het komt vooral voor bij
twintigers met een vette huid die veel vet (talg) produceert. Te veel vet op de huid kan ook
jeuk veroorzaken, doordat de afbraakproducten van vetten de huid irriteren.
Baby's hebben soms een aparte vorm van roos: berg. dan zijn vette, gele schilfers.
Meestal verdwijnt roos na enige tijd vanzelf als men ouder wordt, het kan weer terugkomen.
Tips bij hoofdroos zijn:
- Roos wordt vaak erger bij lage temperaturen en een lage luchtvochtigheid. ’s Winters
bij koud weer en met de verwarming aan heeft iemand vaak meer klachten dan in de
zomer. Hoofdroos verbetert juist in de zomer vaak door de gunstige invloed van
zonlicht (UV-B licht). Ga dus regelmatig in de zon, maar voorkom zonverbranding.
- Was het haar regelmatig, liefst dagelijks, met een milde shampoo. Dit om de schilfers
te verwijderen. Masseer de hoofdhuid goed tijdens het wassen. Spoel de shampoo
goed uit, zeepresten die achterblijven kunnen de hoofdhuid irriteren.
Bij baby’s met berg:
- Schilfers verwijderen: het helpt om de plakkaten op de huid zacht te maken met
(babyolie), de schilfers zijn dan beter te verwijderen. Bijvoorbeeld door het
afschrapen met een stukje dun karton, zoals van een speelkaart of grove kam. Het
afschrapen gaat vaak beter als de olie een nacht heeft kunnen inwerken. Wees
voorzichtig dat bij het afschrapen de hoofdhuid van de baby niet wordt beschadigd,
laat desnoods de olie langer inwerken als het verwijderen nog lastig gaat.
Doorverwijzen naar de huisarts
- Bij ernstige jeuk en een rode kapotte hoofdhuid met puisten en pus (ontsteking).
- Schilfers en korsten, vocht of bloed op de huid en tussen de haren zitten (infectie).
- Als er naast schilfering sprake is van haaruitval.
- Als het plekje met de schilfers slechts één of meer kleine plekjes betreft.
- Als er ook plekken zijn met schilfers op de rest van het lichaam (seborroïsch eczeem
of psoriasis)
- Als er alleen of op enkele plekken schilferende plekken in het haar zijn, waarbij de
haren afbreken en de plekken kaal worden (schimmelinfectie)
- Als de hoofdroosklachten ondanks juiste behandeling met antiroos-shampoo
(minimaal 2 x per week, 5 minuten laten intrekken) of shampoo met Seleniumsulfide
langer dan 6 weken blijven bestaan.
1
, Hoofdroos is goed met zelfzorg te behandelen. Een huisarts kan hier niets aan toevoegen.
Als de schilfers in het haar niet goed weggaan met bovenstaande algemene adviezen en
behandeling met een hoofdroosshampoo, kan er mogelijk sprake zijn van seborroïsch,
eczeem of psoriasis -> huisarts.
Schimmeldodende middelen
Werking: schimmeldodend, remmen de verhoogde aanmaak van talg en de schilfervorming.
Seleniumsulfide
Indicatie: Hoofdroos.
Bijwerkingen zelden: huidirritatie, vetter haar, vettere hoofdhuid, haaruitval en (vooral bij
grijs of beschadigt haar) haarverkleuring. Een onprettige geur, dit verdwijnt na 1-2 dagen.
Contra-indicaties: ontstoken, beschadigde huid, kinderen, gepermanent, grijs of wit haar.
Waarschuwingen: Het haar en de huid niet langer in contact laten komen met de suspensie
dan in het doseervoorschrift wordt aangegeven in verband met lokale irritatie.
Metalen voorwerpen kunnen worden aangetast: vóór aanbrengen sieraden afdoen.
Zwangerschap en borstvoeding: Bij borstvoeding alleen in overleg met de arts.
Maximale dagdosering: max 2-3 minuten laten inwerken.
Gebruiksduur: twee keer behandelen: de eerste twee weken twee keer per week, de
volgende twee weken één keer per week, daarna naar behoefte.
Opmerking: De zelfzorggeneesmiddelen bij hoofdroos hebben een hoog risico.
Selsun 2e keus bij hoofdroos vanwege minder fijne geur en meer bijwerkingen.
Het haar eerst wassen met een milde shampoo, spoel die uit, schudden en daarna 5-
10 ml (1-3 theelepels) op het natte haar verdelen. De hoofdhuid en haren goed
inmasseren en 2-3 minuten laten inwerken, daarna uitspoelen. Masseer dan opnieuw
5 tot 10 ml in het haar en laat weer 2 tot 3 minuten inwerken, daarna weer goed
uitspoelen. Spoel na afloop handen, nagels en ook huidplooien goed na.
Behandeling twee keer per week toepassen, eventueel vaker.
Als het effect na enkele weken bevredigend is, kan de klant teruggaan naar eenmaal
per week. Een milde, neutrale shampoo kan op de overige dagen worden gebruikt. De
klant kan andere haarverzorgingsproducten, zoals gel of haarlak, gewoon gebruiken.
Zinkpyrithion of Piroctone olamine (Octopirox)
Indicatie: Hoofdroos
Waarschuwingen: Contact met ogen en slijmvliezen vermijden.
Diverse merken 1e keus bij hoofdroos
shampoo
Met Zinkpyrithion of Piroctone olamine (Octopirox)
Met minimaal 1% werkzame stof.
Bij schilfers op de hoofdhuid ontstaan door hoofdroos. Gebruik een anti-roosshampoo.
Klachten houden aan, wijzen op een schimmelinfectie. Gebruik een schimmeldodend middel.
Bij schilferige plekken op de hoofdhuid, maar In verband met de mogelijkheid van psoriasis
bijvoorbeeld ook op de ellebogen. doorverwijzen naar de huisarts.
2
, Acne
Ongeveer 85% van de mensen tussen 14 en 25 jaar heeft acne.
Last van puistjes, vette huid en mee-eters (comedonen). De puistjes komen vooral voor op
huidgedeelten die van nature wat vetter zijn zoals het gezicht, de rug en de borst.
Acne vulgaris is een veelvoorkomende aandoening bij mensen tussen 15-25 jaar, gaat op de
leeftijd van 20-30 jaar vanzelf over, talgklieren gaan vanzelf minder hard werken.
Acne vulgaris/jeugdpuistjes
Een aandoening van de talgklieren.
Talg/sebum/huidvet/huidsmeer: olieactige stof die de huid beschermt
tegen uitdrogen en de huid soepel houdt. De talg komt via de uitgang
van het haarzakje (de porie) naar buiten op de huid.
De talgklieren maken talg aan en zitten vast aan een haarzakje, er zijn
zo'n 4 tot 5 kliertjes per haarzakje. Talgklieren komen verspreid voor
over het hele lichaam, maar niet op de voetzolen en handpalmen.
Vooral de talgklieren op het hoofd en de rug produceren veel huidvet.
Als de poriën verstopt raken hoopt de talg zich op, dit is zichtbaar als
een wit bultje of mee-eter. Mee-eters komen altijd voor bij acne.
Zwarte mee-eters: dit zijn talgklieren die niet volledig zijn afgesloten,
maar slechts gedeeltelijk. De zwarte kleur is geen vuil dat in de talgklier zit, maar een
ophoping van de huidkleurstof melanine.
De afgesloten talgklier kan door bacteriën geïnfecteerd raken, vooral bacteriën die groeien
op vetachtige stoffen. In de afgesloten talgklieren voelt de bacterie zich prima thuis,
waardoor deze extra gaat groeien. Hierdoor kan de klier gaan ontsteken, met een rood
puistje als gevolg. De talgklier gaat hierdoor zwellen en kan gaan barsten. Het gevolg is een
rood puistje met een geel kopje door het opgehoopte talg en pus. Hoe groter het puistje,
hoe meer kans op littekentjes als het puistje is opengebarsten.
Acne conglobata: acne is zo ernstig dat er huidontstekingen ontstaan en grotere abcessen
door het samenvloeien van meerdere ontstoken talgklieren, vooral voor bij mannen. Deze
vorm van acne kan ook lang na de puberteit nog doorgaan en geeft vaak ontsierende
littekens. Hiervoor zijn geen zelfzorgmiddelen beschikbaar.
Ook mensen ouder dan 25 jaar kunnen acne krijgen. Er kan dan sprake zijn van een
ontspoorde afweer of andere onderliggende ziekten. Soms heeft iemand naast acne ook
koorts en gewrichtsklachten.
Ook bij kinderen jonger dan 14 jaar komt acne voor, zelfs bij baby's. Bij jonge kinderen is dit
meestal het gevolg van hormoonwisselingen. Bij baby's is het tijdelijk, het verdwijnt vanzelf.
Acne op andere plaatsen
Op oksel en liezen: deze vorm geeft pijnlijke abcessen die steeds terugkeren en veel
littekenvorming geven. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 25 jaar en meer bij
vrouwen dan bij mannen -> huisarts.
Acne rosacea: is de huid rood met pukkeltjes zonder mee-eters. Vaak zijn er verwijde
bloedvaatjes in de huid. De aandoening komt vooral bij mensen boven de 30 jaar voor en de
oorzaak is onbekend -> huisarts
3
Hoofdhuidklachten
Hoofdroos
Zichtbaar: witte tot lichtgele schilfertjes (dode huidcellen) op de hoofdhuid en in het haar.
Ontstaan: De (hoofd)huid vernieuwt zich continu door aan de onderkant nieuwe cellen te
vormen en de oude bovenste huidcellen af te stoten, normaal gesproken zijn de dode
huidcellen microscopisch kleine schilfertjes. Bij hoofdroos verloopt het vernieuwingsproces
van de huid sneller, waardoor er meer schilfers ontstaan, die vervolgens vaak aan elkaar
kleven. Dan ontstaan schilfers die met het blote oog zichtbaar zijn. Bij mensen met roos
werken de talgklieren in de huid vaak ook harder. Normaal maken de talgklieren net genoeg
talg om de huid soepel te houden en daardoor te beschermen tegen invloeden van buitenaf.
Soms zijn de schilfers vettig en blijven ze aan elkaar plakken. Het komt vooral voor bij
twintigers met een vette huid die veel vet (talg) produceert. Te veel vet op de huid kan ook
jeuk veroorzaken, doordat de afbraakproducten van vetten de huid irriteren.
Baby's hebben soms een aparte vorm van roos: berg. dan zijn vette, gele schilfers.
Meestal verdwijnt roos na enige tijd vanzelf als men ouder wordt, het kan weer terugkomen.
Tips bij hoofdroos zijn:
- Roos wordt vaak erger bij lage temperaturen en een lage luchtvochtigheid. ’s Winters
bij koud weer en met de verwarming aan heeft iemand vaak meer klachten dan in de
zomer. Hoofdroos verbetert juist in de zomer vaak door de gunstige invloed van
zonlicht (UV-B licht). Ga dus regelmatig in de zon, maar voorkom zonverbranding.
- Was het haar regelmatig, liefst dagelijks, met een milde shampoo. Dit om de schilfers
te verwijderen. Masseer de hoofdhuid goed tijdens het wassen. Spoel de shampoo
goed uit, zeepresten die achterblijven kunnen de hoofdhuid irriteren.
Bij baby’s met berg:
- Schilfers verwijderen: het helpt om de plakkaten op de huid zacht te maken met
(babyolie), de schilfers zijn dan beter te verwijderen. Bijvoorbeeld door het
afschrapen met een stukje dun karton, zoals van een speelkaart of grove kam. Het
afschrapen gaat vaak beter als de olie een nacht heeft kunnen inwerken. Wees
voorzichtig dat bij het afschrapen de hoofdhuid van de baby niet wordt beschadigd,
laat desnoods de olie langer inwerken als het verwijderen nog lastig gaat.
Doorverwijzen naar de huisarts
- Bij ernstige jeuk en een rode kapotte hoofdhuid met puisten en pus (ontsteking).
- Schilfers en korsten, vocht of bloed op de huid en tussen de haren zitten (infectie).
- Als er naast schilfering sprake is van haaruitval.
- Als het plekje met de schilfers slechts één of meer kleine plekjes betreft.
- Als er ook plekken zijn met schilfers op de rest van het lichaam (seborroïsch eczeem
of psoriasis)
- Als er alleen of op enkele plekken schilferende plekken in het haar zijn, waarbij de
haren afbreken en de plekken kaal worden (schimmelinfectie)
- Als de hoofdroosklachten ondanks juiste behandeling met antiroos-shampoo
(minimaal 2 x per week, 5 minuten laten intrekken) of shampoo met Seleniumsulfide
langer dan 6 weken blijven bestaan.
1
, Hoofdroos is goed met zelfzorg te behandelen. Een huisarts kan hier niets aan toevoegen.
Als de schilfers in het haar niet goed weggaan met bovenstaande algemene adviezen en
behandeling met een hoofdroosshampoo, kan er mogelijk sprake zijn van seborroïsch,
eczeem of psoriasis -> huisarts.
Schimmeldodende middelen
Werking: schimmeldodend, remmen de verhoogde aanmaak van talg en de schilfervorming.
Seleniumsulfide
Indicatie: Hoofdroos.
Bijwerkingen zelden: huidirritatie, vetter haar, vettere hoofdhuid, haaruitval en (vooral bij
grijs of beschadigt haar) haarverkleuring. Een onprettige geur, dit verdwijnt na 1-2 dagen.
Contra-indicaties: ontstoken, beschadigde huid, kinderen, gepermanent, grijs of wit haar.
Waarschuwingen: Het haar en de huid niet langer in contact laten komen met de suspensie
dan in het doseervoorschrift wordt aangegeven in verband met lokale irritatie.
Metalen voorwerpen kunnen worden aangetast: vóór aanbrengen sieraden afdoen.
Zwangerschap en borstvoeding: Bij borstvoeding alleen in overleg met de arts.
Maximale dagdosering: max 2-3 minuten laten inwerken.
Gebruiksduur: twee keer behandelen: de eerste twee weken twee keer per week, de
volgende twee weken één keer per week, daarna naar behoefte.
Opmerking: De zelfzorggeneesmiddelen bij hoofdroos hebben een hoog risico.
Selsun 2e keus bij hoofdroos vanwege minder fijne geur en meer bijwerkingen.
Het haar eerst wassen met een milde shampoo, spoel die uit, schudden en daarna 5-
10 ml (1-3 theelepels) op het natte haar verdelen. De hoofdhuid en haren goed
inmasseren en 2-3 minuten laten inwerken, daarna uitspoelen. Masseer dan opnieuw
5 tot 10 ml in het haar en laat weer 2 tot 3 minuten inwerken, daarna weer goed
uitspoelen. Spoel na afloop handen, nagels en ook huidplooien goed na.
Behandeling twee keer per week toepassen, eventueel vaker.
Als het effect na enkele weken bevredigend is, kan de klant teruggaan naar eenmaal
per week. Een milde, neutrale shampoo kan op de overige dagen worden gebruikt. De
klant kan andere haarverzorgingsproducten, zoals gel of haarlak, gewoon gebruiken.
Zinkpyrithion of Piroctone olamine (Octopirox)
Indicatie: Hoofdroos
Waarschuwingen: Contact met ogen en slijmvliezen vermijden.
Diverse merken 1e keus bij hoofdroos
shampoo
Met Zinkpyrithion of Piroctone olamine (Octopirox)
Met minimaal 1% werkzame stof.
Bij schilfers op de hoofdhuid ontstaan door hoofdroos. Gebruik een anti-roosshampoo.
Klachten houden aan, wijzen op een schimmelinfectie. Gebruik een schimmeldodend middel.
Bij schilferige plekken op de hoofdhuid, maar In verband met de mogelijkheid van psoriasis
bijvoorbeeld ook op de ellebogen. doorverwijzen naar de huisarts.
2
, Acne
Ongeveer 85% van de mensen tussen 14 en 25 jaar heeft acne.
Last van puistjes, vette huid en mee-eters (comedonen). De puistjes komen vooral voor op
huidgedeelten die van nature wat vetter zijn zoals het gezicht, de rug en de borst.
Acne vulgaris is een veelvoorkomende aandoening bij mensen tussen 15-25 jaar, gaat op de
leeftijd van 20-30 jaar vanzelf over, talgklieren gaan vanzelf minder hard werken.
Acne vulgaris/jeugdpuistjes
Een aandoening van de talgklieren.
Talg/sebum/huidvet/huidsmeer: olieactige stof die de huid beschermt
tegen uitdrogen en de huid soepel houdt. De talg komt via de uitgang
van het haarzakje (de porie) naar buiten op de huid.
De talgklieren maken talg aan en zitten vast aan een haarzakje, er zijn
zo'n 4 tot 5 kliertjes per haarzakje. Talgklieren komen verspreid voor
over het hele lichaam, maar niet op de voetzolen en handpalmen.
Vooral de talgklieren op het hoofd en de rug produceren veel huidvet.
Als de poriën verstopt raken hoopt de talg zich op, dit is zichtbaar als
een wit bultje of mee-eter. Mee-eters komen altijd voor bij acne.
Zwarte mee-eters: dit zijn talgklieren die niet volledig zijn afgesloten,
maar slechts gedeeltelijk. De zwarte kleur is geen vuil dat in de talgklier zit, maar een
ophoping van de huidkleurstof melanine.
De afgesloten talgklier kan door bacteriën geïnfecteerd raken, vooral bacteriën die groeien
op vetachtige stoffen. In de afgesloten talgklieren voelt de bacterie zich prima thuis,
waardoor deze extra gaat groeien. Hierdoor kan de klier gaan ontsteken, met een rood
puistje als gevolg. De talgklier gaat hierdoor zwellen en kan gaan barsten. Het gevolg is een
rood puistje met een geel kopje door het opgehoopte talg en pus. Hoe groter het puistje,
hoe meer kans op littekentjes als het puistje is opengebarsten.
Acne conglobata: acne is zo ernstig dat er huidontstekingen ontstaan en grotere abcessen
door het samenvloeien van meerdere ontstoken talgklieren, vooral voor bij mannen. Deze
vorm van acne kan ook lang na de puberteit nog doorgaan en geeft vaak ontsierende
littekens. Hiervoor zijn geen zelfzorgmiddelen beschikbaar.
Ook mensen ouder dan 25 jaar kunnen acne krijgen. Er kan dan sprake zijn van een
ontspoorde afweer of andere onderliggende ziekten. Soms heeft iemand naast acne ook
koorts en gewrichtsklachten.
Ook bij kinderen jonger dan 14 jaar komt acne voor, zelfs bij baby's. Bij jonge kinderen is dit
meestal het gevolg van hormoonwisselingen. Bij baby's is het tijdelijk, het verdwijnt vanzelf.
Acne op andere plaatsen
Op oksel en liezen: deze vorm geeft pijnlijke abcessen die steeds terugkeren en veel
littekenvorming geven. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 25 jaar en meer bij
vrouwen dan bij mannen -> huisarts.
Acne rosacea: is de huid rood met pukkeltjes zonder mee-eters. Vaak zijn er verwijde
bloedvaatjes in de huid. De aandoening komt vooral bij mensen boven de 30 jaar voor en de
oorzaak is onbekend -> huisarts
3
