Hoofdstuk 1 Wereld: globalisering - paragraaf 1 t/m 10
Havo 5 buiteNLand
1.1 Globalisering: one world?
Globalisering: het begrip
Bij globalisering (of mondialisering) worden er veel gebieden en samenlevingen
met elkaar verbonden. Dit proces heeft invloed op de inrichting en de functie van
gebieden -> aardrijkskunde.
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door transport- en informatietechnologie.
Transporttechnologie gaat het om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken. Informatie- of
communicatietechnologie is de technologie die nodig is om uitwisseling van
informatie mogelijk te maken. Sinds 1980 zijn er 3 ontwikkelingen belangrijke
ontwikkelingen geweest;
1. Reis- en vervoerstijden zijn sneller geworden.
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden, de capaciteit van
schepen en vliegtuigen is toegenomen, ook de komst van de containers ->
iedereen gebruikt hetzelfde formaat containers.
3. De infrastructuur is verbeterd -> wegen, havens, vliegvelden en
telecommunicatie.
Tijd-ruimtecompressie
Globalisering was er al in de 16e eeuw -> ontdekkingsreizen en daarna de
kolonisatie. Multinationale ondernemingen (mno of multinational) zijn oorzaken dat
de globalisering zo snel gaat. MNO’s vormen een soort mondiaal netwerk doordat ze
vestigingen over de hele wereld hebben. De relatieve afstand neemt tussen
gebieden af, wanneer er tijd en ruimte als het ware in elkaar worden gedrukt, is er
sprake van tijd-ruimtecompressie. De wereld wordt als het ware kleiner -> global
village, nieuwtjes uitwisselen en roddelen is overgenomen door de sociale media. De
vernieuwingen op transport- en communicatie gebied volgen elkaar steeds sneller
op, waardoor het voor arme landen moeilijk is om bij te blijven, omdat dit in de best
ontwikkelde regio’s steeds sneller gaat.
1.2 Economische globalisering: oorzaken
Multinational: ‘Think global, act local’
De vrijemarkteconomie is het leidende economische systeem geworden, dat komt
omdat steeds meer landen zijn toegetreden tot de WTO (Wereldhandelsorganisatie).
Het vrijer worden van de wereldhandel is daardoor enorm toegenomen, gevolg is
dat;
, - De productie en uitwisseling van goederen en diensten een internationaler
karakter krijgt.
- Gebieden economisch steeds hechter verbonden raken, een gunstige ligging
is daarvoor wel een belangrijke voorwaarde.
De WTO is een organisatie die toeziet op naleving van afspraken over de handel
tussen landen. MNO’s in landen waar de economie slechter gaat vragen zich af of ze
nog wel goed zitten in dat land. Ze laten zich hierboven leiden door zaken als de
arbeidsmarkt, loon- en kennisniveau, bereikbaarheid, belastingvoordelen en politieke
stabiliteit van een land.
Grenzen vervagen
De WTO probeert de vrijhandel zo veel mogelijk te stimuleren. Landen schrappen
hierbij allerlei handelsbeperkingen, zoals tariefmuren (hoge importtarieven -> eigen
productie beschermen) en importquota (beperkt hoeveelheid van een product). In
een economische crisis voeren landen protectionistische maatregelen in, om de
eigen economie af te schermen tegen buitenlandse concurrentie.
De productieketen wordt uitgerekt
Vroeger werd een product helemaal gemaakt in een bedrijf of binnen een regio, nu
kiezen MNO’s voor diverse onderdelen van hun onderneming locaties in de wereld
waar zij de meeste winst kunnen behalen. Delen van het productieproces waar er
intensief arbeid voor nodig is worden verplaatst naar lagelonenlanden. De
productieketen (de reis die een product aflegt van grondstof naar consument) wordt
steeds meer opgedeeld en verspreid over een hoop gebieden.
1.3 Economische globalisering: gevolgen
De triade bedreigd?
De internationale goederen- en kapitaalstromen, verloopt dit vooral tussen 3
kerngebieden in de wereld; Noord-Amerika, de EU en Japan. Dit wordt ook wel de
triade genoemd. Hun mondiaal netwerk (verbinding tussen gebieden en landen op
economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein) wordt bedreigd door een aantal
landen in de semi-periferie, omdat hun invloed toeneemt. Er is dan sprake van een
global shift, dat is het verschuiven van het economisch zwaartepunt.
De ruimtelijke gevolgen van globalisering
Geografische gevolgen van de snelle globalisering:
-Er is een nieuwe internationale arbeidsverdeling ontstaan. De maakindustrie is
verplaatst van de centrumlanden naar de semi periferie en de periferie landen.
-De locatie van bedrijven wordt steeds sneller aangepast aan de gewijzigde
regionale of lokale situatie. Bedrijven hoppen van landen waar de lonen en
belastingen stijgen, naar gebieden die nog goedkoper zijn.
-Economische globalisering leidt vaak tot grotere sociale en regionale ongelijkheid.
Havo 5 buiteNLand
1.1 Globalisering: one world?
Globalisering: het begrip
Bij globalisering (of mondialisering) worden er veel gebieden en samenlevingen
met elkaar verbonden. Dit proces heeft invloed op de inrichting en de functie van
gebieden -> aardrijkskunde.
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door transport- en informatietechnologie.
Transporttechnologie gaat het om alle technologie die nodig is om het vervoer van
grondstoffen, goederen en mensen mogelijk te maken. Informatie- of
communicatietechnologie is de technologie die nodig is om uitwisseling van
informatie mogelijk te maken. Sinds 1980 zijn er 3 ontwikkelingen belangrijke
ontwikkelingen geweest;
1. Reis- en vervoerstijden zijn sneller geworden.
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden, de capaciteit van
schepen en vliegtuigen is toegenomen, ook de komst van de containers ->
iedereen gebruikt hetzelfde formaat containers.
3. De infrastructuur is verbeterd -> wegen, havens, vliegvelden en
telecommunicatie.
Tijd-ruimtecompressie
Globalisering was er al in de 16e eeuw -> ontdekkingsreizen en daarna de
kolonisatie. Multinationale ondernemingen (mno of multinational) zijn oorzaken dat
de globalisering zo snel gaat. MNO’s vormen een soort mondiaal netwerk doordat ze
vestigingen over de hele wereld hebben. De relatieve afstand neemt tussen
gebieden af, wanneer er tijd en ruimte als het ware in elkaar worden gedrukt, is er
sprake van tijd-ruimtecompressie. De wereld wordt als het ware kleiner -> global
village, nieuwtjes uitwisselen en roddelen is overgenomen door de sociale media. De
vernieuwingen op transport- en communicatie gebied volgen elkaar steeds sneller
op, waardoor het voor arme landen moeilijk is om bij te blijven, omdat dit in de best
ontwikkelde regio’s steeds sneller gaat.
1.2 Economische globalisering: oorzaken
Multinational: ‘Think global, act local’
De vrijemarkteconomie is het leidende economische systeem geworden, dat komt
omdat steeds meer landen zijn toegetreden tot de WTO (Wereldhandelsorganisatie).
Het vrijer worden van de wereldhandel is daardoor enorm toegenomen, gevolg is
dat;
, - De productie en uitwisseling van goederen en diensten een internationaler
karakter krijgt.
- Gebieden economisch steeds hechter verbonden raken, een gunstige ligging
is daarvoor wel een belangrijke voorwaarde.
De WTO is een organisatie die toeziet op naleving van afspraken over de handel
tussen landen. MNO’s in landen waar de economie slechter gaat vragen zich af of ze
nog wel goed zitten in dat land. Ze laten zich hierboven leiden door zaken als de
arbeidsmarkt, loon- en kennisniveau, bereikbaarheid, belastingvoordelen en politieke
stabiliteit van een land.
Grenzen vervagen
De WTO probeert de vrijhandel zo veel mogelijk te stimuleren. Landen schrappen
hierbij allerlei handelsbeperkingen, zoals tariefmuren (hoge importtarieven -> eigen
productie beschermen) en importquota (beperkt hoeveelheid van een product). In
een economische crisis voeren landen protectionistische maatregelen in, om de
eigen economie af te schermen tegen buitenlandse concurrentie.
De productieketen wordt uitgerekt
Vroeger werd een product helemaal gemaakt in een bedrijf of binnen een regio, nu
kiezen MNO’s voor diverse onderdelen van hun onderneming locaties in de wereld
waar zij de meeste winst kunnen behalen. Delen van het productieproces waar er
intensief arbeid voor nodig is worden verplaatst naar lagelonenlanden. De
productieketen (de reis die een product aflegt van grondstof naar consument) wordt
steeds meer opgedeeld en verspreid over een hoop gebieden.
1.3 Economische globalisering: gevolgen
De triade bedreigd?
De internationale goederen- en kapitaalstromen, verloopt dit vooral tussen 3
kerngebieden in de wereld; Noord-Amerika, de EU en Japan. Dit wordt ook wel de
triade genoemd. Hun mondiaal netwerk (verbinding tussen gebieden en landen op
economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein) wordt bedreigd door een aantal
landen in de semi-periferie, omdat hun invloed toeneemt. Er is dan sprake van een
global shift, dat is het verschuiven van het economisch zwaartepunt.
De ruimtelijke gevolgen van globalisering
Geografische gevolgen van de snelle globalisering:
-Er is een nieuwe internationale arbeidsverdeling ontstaan. De maakindustrie is
verplaatst van de centrumlanden naar de semi periferie en de periferie landen.
-De locatie van bedrijven wordt steeds sneller aangepast aan de gewijzigde
regionale of lokale situatie. Bedrijven hoppen van landen waar de lonen en
belastingen stijgen, naar gebieden die nog goedkoper zijn.
-Economische globalisering leidt vaak tot grotere sociale en regionale ongelijkheid.
