Overzicht/Samenvatting lesstof bestuursprocesrecht K4

Week 1: rechtsbescherming tegen de overheid
Bestuursprocesrecht
Het geheel van regels die de rechtsbescherming tegen de overheid regelen, op het moment
dat er geen besluit wordt genomen.




Aantekeningen:
Een besluit door een bestuursorgaan wordt niet zomaar genomen.
Voorbeeld: een man wil kamers verhuren aan studenten. Aanvraag wordt afgewezen in
verband met een andere verhuurder. De man, hier belanghebbende, kan vervolgens
rechtsbescherming inroepen en een bezwaarprocedure starten. Hij dient een
bezwaarschrift in bij een bestuursorgaan, die het besluit heroverweegt. Als het
bestuursorgaan dit bezwaar ongegrond verklaard, kan de man uiteindelijk nog in beroep bij
de bestuursrechter.

Geschiedenis rechtsbescherming tegen de overheid
 Rechtsbescherming tegen de overheid is altijd sterk verbrokkeld geweest
 Ontwikkeling naar onafhankelijke bestuursrechtspraak
 Benthem-arrest (EHRM 1985)

Aantekeningen:
Vroeger was er per bijzondere wet een andere rechtsbescherming. Kenmerkend was het
Kroonberoep als administratief beroep. Er kwam geen rechter aan de pas. Administratief
beroep is nu slechts als voorprocedure toegestaan.
Benthem-arrest: zie Albers!

Functies en kenmerken van het huidige bestuursprocesrecht
 Individuele rechtsbescherming staat sinds de Awb centraal
 Huidig leidend principe: streven naar finale (definitieve) geschilbeslechting

Aantekeningen:
Twee functies: rechtsbescherming en controlefunctie.
Rechtsbescherming  bescherming van de positie van de burger in relatie tot de
overheid.
Controlefunctie  controle door de bestuursrechter op de rechtmatigheid van het
bestuurshandelen.
Bestuursrechters hebben een schema voor definitieve geschilbeslechting.

Enige centrale beginselen
 Het verdedigingsbeginsel (art. 8:69 lid 1 Awb)
 Aanvullen van rechtsgronden door rechter (art. 8:69 lid 2 Awb)
 Niet-lijdelijkheid van de bestuursrechter, ambtshalve de feiten aanvullen (art. 8:69 lid
3 Awb)
 Vrijbewijsleer

, Aantekeningen:
Verdedigingsbeginsel  beginsel van hoor en wederhoor: de rechter doet uitspraak op
basis van de overlegde stukken waarbij partijen op elkaars stukken moeten reageren.
Niet-lijdelijkheid van de bestuursrechter  de rechter mag feiten aanvullen, maar dit is
niet verplicht. Op papier istie niet lijdelijk, in de praktijk wel.
Vrijbewijsleer  de rechter heeft veel vrijheid bij de bewijsgaring, het verdelen van de
bewijslast en de beoordeling van het bewijs.

Procedure op hoofdlijnen
 Vooronderzoek
o Indiening beroeps- en verweerschrift  bevoegdheid bestuursrechter 
ontvankelijkheid van het beroep  vooronderzoek: verzamelen, selecteren,
structureren en interpreteren van informatie en – indien nodig – aanvullende
informatie (afd. 8.2.2 Awb)
 Onderzoek ter zitting
o Als bestuursrechter dat nodig acht, nodigt hij partijen uit voor een onderzoek
ter zitting (afd. 8.2.5). zitting is openbaar, tenzij (8:62 Awb)

Aantekeningen:
Vooronderzoek  draait vooral om het verzamelen van gegevens en de standpunten
helder krijgen.
Onderzoek ter zitting  alleen wanneer de bestuursrechter dat nodig acht.

Toegang tot de rechter
 Bevoegdheid rechter
o Besluitbegrip en art. 8:1 Awb
 ‘Een belanghebbende kan tegen een besluit beroep instellen bij de
bestuursrechter’. Absolute en relatieve competentie: art. 8:6 en 8:7
Awb.
 Ontvankelijkheid appellant
o Belanghebbende: art. 1:2 Awb (zie aantekeningen P3!)
o Procesbelang: ‘Kan de belanghebbende werkelijk iets bereiken met zijn
beroep?’

Aantekeningen:
Bevoegdheid rechter  een appellabel besluit is een besluit dat niet is uitgezonderd in de
wet. Let op: er kan dus wel een besluit zijn en je kan wel belanghebbende zijn, maar deze
moet niet uitgezonderd zijn in art. 8:3, 8:4 en 8:5 Awb.
Als je tijdens het beroep besluit om te verhuizen, dan zal de bestuursrechter jou niet-
ontvankelijk verklaren. Je hebt dan toch niks meer aan de vergunning.

Voorlopige voorziening
 Voorlopige rechtsbescherming
o In lopende procedure kan bestuursrechter, op verzoek: een voorlopige
voorziening treffen;
o Voorlopig oordeel ten aanzien van het bestreden besluit;
o Ook mogelijk tijdens voorprocedure;
o Doel: voorkomen onherroepelijke gevolgen door uitvoering van het besluit;
o Art. 8:81/ art. 6:16 Awb
 ‘Kortsluiting’
o Als voorzieningenrechter meent dat de zaak voldoende duidelijk is, dan kan hij
onmiddellijk uitspraak doen in de hoofdzaak/bodemprocedure;
o Levert dus geen definitieve uitspraak op;
o Art. 8:86 Awb

, Aantekeningen:
Voorlopige voorziening is er omdat bezwaar en beroep tegen een besluit niet schorst.
Connexiteitsvereiste  er is een procedure en een voorlopige voorziening aangevraagd
(connectie). Daarnaast moet er voor een voorlopige voorziening onverwijlde spoed zijn.
Bij kortsluiting doet de rechter ook uitspraak over de voorlopige voorziening (alleen
wanneer een zaak is bij de rechter en de zaak niet te ingewikkeld is).


Week 2: Toetsing en het vaststellen van de omvang van het
geding
Bevoegdheid rechter
Besluitbegrip en art. 8:1 Awb:
‘Een belanghebbende kan tegen een besluit beroep instellen bij de bestuursrechter’.

Aantekeningen:
Art. 8:1 Awb is een belangrijk artikel!!!! Wees bewust van deze begrippen!
De beoordeling van het beroep  de grondslag voor de toetsing door de rechter is
gegeven in art. 8:69 Awb. De onderdelen van het besluit waartegen een beroep zich niet
richt, moeten buiten beschouwing worden gelaten. De rechter mag zelf ook geen gronden
erbij betrekken die niet zijn aangevoerd.

Beroepsschrift en overleggen van stukken (art. 8:69 lid 1 Awb)
 Eiser (appellante) bepaalt omvang van het geding
 Beperkt tot de beroepsgronden in beroepsschrift en overlegde stukken (verbod van
ultra petita)
 De indiener van het beroepsschrift mag niet in een slechtere positie worden gebracht
dan zonder het instellen van beroep mogelijk zou zijn geweest (verbod van reformatio
in peius)

Aantekeningen:
Door middel van het beroepsschrift en de beroepsgronden bepaalt de appellante de
omvang van het geding.
Verbod van ultra petita: rechter mag niet buiten de beroepsgronden treden.
Verbod van reformatio in peius: de bestuursrechter mag de indiener niet in een slechtere
positie brengen dan wanneer hij geen beroep zou hebben ingesteld.

Voorbeeld: mevrouw B kreeg een vergunning maar was het niet eens met bepaalde
voorwaarden, ging in beroep bij de bestuursrechter. De rechter mag dan ook alleen maar
kijken naar de rechtmatigheid van de opgenomen gronden die mevrouw B heeft
aangevoerd.


Voorbeeld omvang van het geding
 Mevrouw B. maakt bezwaar tegen het besluit van de gemeente M. om haar een
subsidie voor het aanpassen van haar woning te verlenen, onder de voorwaarde dat
de subsidie vóór 31 oktober van dat jaar wordt gebruikt. Mevrouw B. maakt bezwaar
tegen deze voorwaarde. Haar bezwaar wordt afgewezen.

In het beroepschrift is aangegeven dat mevrouw B. het niet eens is met de
voorwaarde en waarom. Hiermee is de omvang van het geding afgebakend. De
rechter zal niet uit zichzelf beoordelen of de subsidie terecht is toegekend, maar zal
zich alleen buigen over de vraag of het opnemen van de voorwaarde rechtmatig is.

Aanvulling van rechtsgronden (art. 8:69 lid 2 Awb)