Interpersoonlijke stijlen
Wat betekent interpersoonlijke stijlen?
● Een model om methodisch, systematisch en objectief - aan de hand van
waarneembaar gedrag - de sociale behoeften van anderen te kunnen herkennen.
● Doel:
○ Actief en constructief op die behoeften in te kunnen spelen.
Objectief en systematisch observeren van gedrag
● Bij zorgvuldige observatie is gedrag in verschillende gedragsstijlen;
○ Wordt gevormd door een groep van individuen die een vergelijkbaar
gedragspatroon laten zien, ondanks hun individuele verschillen.
■ Mensen met dezelfde gedragsstijl hebben dezelfde sociale behoeftes;
● Dezelfde prioriteiten en motivaties hebben in hun relaties en
interactie met andere mensen.
○ Vormen de kern van de theorie van Interpersoonlijk
Stijlen.
Vroeger gedrag is de beste voorspeller van toekomstig gedrag
● Het objectief en systematisch waarnemen en voorspellen van gedrag kan helpen om
beter in te spelen op soms onuitgesproken prioriteiten van andere mensen, als we
van de theorie uit gaan de vroeger gedrag de beste voorspeller is van toekomstig
gedrag.
Er zijn goede of slechte gedragsstijlen
● Het gedrag in iedere stijl kent sterktes en zwaktes.
○ Het geheim van betere relaties zit in het onderkennen van die sterktes en
zwaktes en het leren afstemmen van eigen gedrag op de sociale prioriteiten
van andere mensen.
● Interpersoonlijke stijlen kan op geen enkele wijze een beeld geven van iemands
binnenkant.
○ Niets meer of minder dan een objectieve en systematische beschrijving van
iemands waarneembaar gedrag, dat kan helpen om beter in te spelen op de
prioriteiten van iemand in sociale acties.
Basisprincipes van Interpersoonlijke stijlen
1. Interpersoonlijke stijlen betreft uitsluitend waarneembaar gedrag.
2. Onze gedragspatronen zijn onbewust aangeleerd, en zijn min of meer
permanent.
3. Gedrag kent 2 belangrijke te onderscheiden onderdelen:
1. De verbale boodschap
2. De non-verbale boodschap
4. Een goed onderdeel over mensen is gebaseerd op - zo objectief mogelijke -
waarnemingen van gedrag.
5. De 2 best waarneembare dimensies van gedrag zijn Sociale Dominantie en
Sociale Openheid
,Basisprincipe 1
● Interpersoonlijke Stijlen betreft uitstluitend waarneenmbaar gedrag.
○ Interpersoonlijk Stijlen is geen psychologische analyse of karaktertest.
● Behandelt uitsluitend de buitenste van getoonde 3 lagen.
○ Waarneembaar gedrag.
■ Andere 2 vormen de kern van onze persoonlijkheid.
Basisprincipe 2
● Onze gedragspatronen zijn onbewust aangeleerd, en zijn min of meer permanent.
○ We handelen doorgaans uit gewoonte
■ Gewoonten worden aangeleerd en beïnvloed door onze omgeving.
■ Geconditioneerde reflexen kun je zien als door ervaringen
voorgeprogrammeerde reacties op gebeurtenissen en ervaringen.
● Comfortzone.
○ We kunnen onze gewoonten niet zomaar veranderen
■ Wel kunnen we leren flexibel met andere stijlen om te gaan, en beter
in te spelen op de primaire sociale behoeften van andere mensen.
Basisprincipe 3
● Gedrag kent 2 belangrijke te onderscheiden onderdelen:
, 1. De verbale boodschap
● Elementen: woordkeus en zinsbouw.
○ Manier waarop we onze woorden kiezen en rangschikken.
2. De non-verbale boodschap
● Elementen: het gebruik van onze stem en onze lichaamstaal.
● Verbale en non-verbale boodschap samen geven belangrijke indicaties over
iemands sociale dominantie (assertiviteit) en over iemands sociale openheid.
○ Geven duidelijk beeld van iemands sociale prioriteiten.
Basisprincipe 4
● Een goed oordeel over mensen is gebaseerd op - zo objectief mogelijke -
waarnemingen van gedrag.
○ Maar we oordelen van nature snel
■ Onze eerste indruk is vaak op uiterlijk en gedrag en is vaak subjectief.
○ We oordelen doorgaans vanuit onze reflexen
■ Het oordeel over de andere persoon zal overwegend positief zijn
indien het gedrag van de andere persoon overeenstemt met onze
eigen normen, waarden en verwachtingen.
● Met Interpersoonlijke stijlen beogen we dat mensen minder
impulsief leren reageren op het gedrag van andere mensen,
en bewuster leren zoeken naar een positieve aspect van
gedrag dat ‘anders’ is.
Een subjectief oordeel kan een ernstige belemmering voor vruchtbare en doeltreffende
communicatie zijn.
7 suggesties voor zo objectief mogelijk oordelen
1. Feiten, geen emoties
2. Kijk en luister beter
3. Vermijd stereotypen
4. Ververs uw oordeel
5. Projecteer niet
6. Neem de tijd
7. Blijf observeren
Basisprincipe 5
● De 2 beste waarneembare dimensies van gedrag zijn Sociale Dominantie en Sociale
Openheid
1. Sociale Dominantie (Assertiviteit)
● Mate waarin we actief proberen het denken en handelen van andere
mensen te beïnvloeden.
2. Sociale Openheid (Extraversie)
● Mate waarin we vrijwillig onze gedachten en gevoelens met andere
mensen delen.
, ● Derde dimensie die vaak minder bewust wordt waargenomen;
3. Sociale Flexibiliteit
● Mate waarin we in staat of bereid zijn om ons actief aan te passen aan
de comfortzone van een gesprekspartner.
Wat is sociale dominantie
● De mate waarin een persoon wordt waargenomen als iemand die actief probeert het
denken en handelen van andere mensen te beïnvloeden.
Schaal voor Sociale Dominantie
● Geeft aan in hoeverre iemand dominant of juist niet dominant is.
● Elk van is 25%.
Wat is Sociale Openheid
● De mate waarin mensen worden waargenomen informatie en emoties actief en
vrijwillig met andere mensen te delen.
De schaal voor sociale openheid
● Geeft geen oordeel over of iemand gevoelens of emoties heeft of niet.
○ Gaat slechts over uiterlijke waarneembaarheid van gevoelens en emoties.
■ Verschil ligt slechts in mate waarin iemand die gevoelens vrijwillig en
actief aan andere toont of uit.
Wat betekent interpersoonlijke stijlen?
● Een model om methodisch, systematisch en objectief - aan de hand van
waarneembaar gedrag - de sociale behoeften van anderen te kunnen herkennen.
● Doel:
○ Actief en constructief op die behoeften in te kunnen spelen.
Objectief en systematisch observeren van gedrag
● Bij zorgvuldige observatie is gedrag in verschillende gedragsstijlen;
○ Wordt gevormd door een groep van individuen die een vergelijkbaar
gedragspatroon laten zien, ondanks hun individuele verschillen.
■ Mensen met dezelfde gedragsstijl hebben dezelfde sociale behoeftes;
● Dezelfde prioriteiten en motivaties hebben in hun relaties en
interactie met andere mensen.
○ Vormen de kern van de theorie van Interpersoonlijk
Stijlen.
Vroeger gedrag is de beste voorspeller van toekomstig gedrag
● Het objectief en systematisch waarnemen en voorspellen van gedrag kan helpen om
beter in te spelen op soms onuitgesproken prioriteiten van andere mensen, als we
van de theorie uit gaan de vroeger gedrag de beste voorspeller is van toekomstig
gedrag.
Er zijn goede of slechte gedragsstijlen
● Het gedrag in iedere stijl kent sterktes en zwaktes.
○ Het geheim van betere relaties zit in het onderkennen van die sterktes en
zwaktes en het leren afstemmen van eigen gedrag op de sociale prioriteiten
van andere mensen.
● Interpersoonlijke stijlen kan op geen enkele wijze een beeld geven van iemands
binnenkant.
○ Niets meer of minder dan een objectieve en systematische beschrijving van
iemands waarneembaar gedrag, dat kan helpen om beter in te spelen op de
prioriteiten van iemand in sociale acties.
Basisprincipes van Interpersoonlijke stijlen
1. Interpersoonlijke stijlen betreft uitsluitend waarneembaar gedrag.
2. Onze gedragspatronen zijn onbewust aangeleerd, en zijn min of meer
permanent.
3. Gedrag kent 2 belangrijke te onderscheiden onderdelen:
1. De verbale boodschap
2. De non-verbale boodschap
4. Een goed onderdeel over mensen is gebaseerd op - zo objectief mogelijke -
waarnemingen van gedrag.
5. De 2 best waarneembare dimensies van gedrag zijn Sociale Dominantie en
Sociale Openheid
,Basisprincipe 1
● Interpersoonlijke Stijlen betreft uitstluitend waarneenmbaar gedrag.
○ Interpersoonlijk Stijlen is geen psychologische analyse of karaktertest.
● Behandelt uitsluitend de buitenste van getoonde 3 lagen.
○ Waarneembaar gedrag.
■ Andere 2 vormen de kern van onze persoonlijkheid.
Basisprincipe 2
● Onze gedragspatronen zijn onbewust aangeleerd, en zijn min of meer permanent.
○ We handelen doorgaans uit gewoonte
■ Gewoonten worden aangeleerd en beïnvloed door onze omgeving.
■ Geconditioneerde reflexen kun je zien als door ervaringen
voorgeprogrammeerde reacties op gebeurtenissen en ervaringen.
● Comfortzone.
○ We kunnen onze gewoonten niet zomaar veranderen
■ Wel kunnen we leren flexibel met andere stijlen om te gaan, en beter
in te spelen op de primaire sociale behoeften van andere mensen.
Basisprincipe 3
● Gedrag kent 2 belangrijke te onderscheiden onderdelen:
, 1. De verbale boodschap
● Elementen: woordkeus en zinsbouw.
○ Manier waarop we onze woorden kiezen en rangschikken.
2. De non-verbale boodschap
● Elementen: het gebruik van onze stem en onze lichaamstaal.
● Verbale en non-verbale boodschap samen geven belangrijke indicaties over
iemands sociale dominantie (assertiviteit) en over iemands sociale openheid.
○ Geven duidelijk beeld van iemands sociale prioriteiten.
Basisprincipe 4
● Een goed oordeel over mensen is gebaseerd op - zo objectief mogelijke -
waarnemingen van gedrag.
○ Maar we oordelen van nature snel
■ Onze eerste indruk is vaak op uiterlijk en gedrag en is vaak subjectief.
○ We oordelen doorgaans vanuit onze reflexen
■ Het oordeel over de andere persoon zal overwegend positief zijn
indien het gedrag van de andere persoon overeenstemt met onze
eigen normen, waarden en verwachtingen.
● Met Interpersoonlijke stijlen beogen we dat mensen minder
impulsief leren reageren op het gedrag van andere mensen,
en bewuster leren zoeken naar een positieve aspect van
gedrag dat ‘anders’ is.
Een subjectief oordeel kan een ernstige belemmering voor vruchtbare en doeltreffende
communicatie zijn.
7 suggesties voor zo objectief mogelijk oordelen
1. Feiten, geen emoties
2. Kijk en luister beter
3. Vermijd stereotypen
4. Ververs uw oordeel
5. Projecteer niet
6. Neem de tijd
7. Blijf observeren
Basisprincipe 5
● De 2 beste waarneembare dimensies van gedrag zijn Sociale Dominantie en Sociale
Openheid
1. Sociale Dominantie (Assertiviteit)
● Mate waarin we actief proberen het denken en handelen van andere
mensen te beïnvloeden.
2. Sociale Openheid (Extraversie)
● Mate waarin we vrijwillig onze gedachten en gevoelens met andere
mensen delen.
, ● Derde dimensie die vaak minder bewust wordt waargenomen;
3. Sociale Flexibiliteit
● Mate waarin we in staat of bereid zijn om ons actief aan te passen aan
de comfortzone van een gesprekspartner.
Wat is sociale dominantie
● De mate waarin een persoon wordt waargenomen als iemand die actief probeert het
denken en handelen van andere mensen te beïnvloeden.
Schaal voor Sociale Dominantie
● Geeft aan in hoeverre iemand dominant of juist niet dominant is.
● Elk van is 25%.
Wat is Sociale Openheid
● De mate waarin mensen worden waargenomen informatie en emoties actief en
vrijwillig met andere mensen te delen.
De schaal voor sociale openheid
● Geeft geen oordeel over of iemand gevoelens of emoties heeft of niet.
○ Gaat slechts over uiterlijke waarneembaarheid van gevoelens en emoties.
■ Verschil ligt slechts in mate waarin iemand die gevoelens vrijwillig en
actief aan andere toont of uit.
