Week 24
Obesogene omgeving
Omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en daarnaast weinig te bewegen.
Obesogene samenleving
Voedingsaanbod: in welke mate beschikbaar en bereikbaar en hoe dit bepalend is voor de
ondersteuning van de eetcultuur.
Omgevingsfactoren die te veel eten bevorderd
1. Beschikbaarheid
Overal beschikbaar met lage prijzen, veel variatie en veelheid van keuzemogelijkheid. Verlangen van
eten kan aangewakkerd worden.
2. Grotere porties
Er zijn grotere maten, grootte is toegenomen, multi-verpakkingen en het aantal in die verpakkingen
toegenomen.
3. Marketing
Met aanbiedingen de klanten verleiden om producten te kopen, zoals 2 voor de prijs van 1.
Typen omgevingsdeterminanten
1. Fysieke omgeving
Beschikbaarheid van middelen of mogelijkheden om gezond of ongezond gedrag te vertonen. Bv
speelplekken in de buurt.
2. Sociaal-culturele omgeving
Sociale en culturele context waarin het gedrag wordt uitgevoerd. Het omvat de ervaren sociale
invloeden en de factoren als de hechtheid van het sociale netwerk (vriendengroep, opvoedstijl,
gerechten vanuit huis).
3. Economische omgeving
De kosten die gerelateerd zijn aan gezond en ongezond gedrag. Bv. kosten van kant-en-
klaarmaaltijden. Ook gezinsinkomen en de economische situatie van een land vallen hieronder.
4. Politieke omgeving
Verwijst naar de regels en wetgeving die het gezondheidsgedrag kunnen beïnvloeden. Bv. geen
alcohol onder de 18 jaar.
Niveaus van omgevingsdeterminanten
1. Microniveau
Gedrag van directe omgeving (voorbeeldgedrag in gezin) en de aan- of afwezigheid van faciliteiten in
de directe omgeving spelen een belangrijke rol.
2. Mesoniveau
Bredere familie en de nabije omgeving. Invloeden op mesoniveau zijn vaak niet direct gericht op het
gedrag, maar bieden eerder een context waarin het gedrag makkelijk of minder makkelijk plaats kan
vinden. Bv. een bos geeft mogelijkheid tot een boswandeling.
3. Macroniveau
Bredere systeem dat gedrag kan beïnvloeden via economische ingrepen, culturele normen en
waarden en politieke of industriële acties. Bv. gezondheidszorgsysteem.
Nudging
Een duwtje in de goede richting waarin ze bijvoorbeeld de gezonde keuze makkelijker maken.
Obesogene omgeving
Omgeving die mensen stimuleert om te veel te eten en daarnaast weinig te bewegen.
Obesogene samenleving
Voedingsaanbod: in welke mate beschikbaar en bereikbaar en hoe dit bepalend is voor de
ondersteuning van de eetcultuur.
Omgevingsfactoren die te veel eten bevorderd
1. Beschikbaarheid
Overal beschikbaar met lage prijzen, veel variatie en veelheid van keuzemogelijkheid. Verlangen van
eten kan aangewakkerd worden.
2. Grotere porties
Er zijn grotere maten, grootte is toegenomen, multi-verpakkingen en het aantal in die verpakkingen
toegenomen.
3. Marketing
Met aanbiedingen de klanten verleiden om producten te kopen, zoals 2 voor de prijs van 1.
Typen omgevingsdeterminanten
1. Fysieke omgeving
Beschikbaarheid van middelen of mogelijkheden om gezond of ongezond gedrag te vertonen. Bv
speelplekken in de buurt.
2. Sociaal-culturele omgeving
Sociale en culturele context waarin het gedrag wordt uitgevoerd. Het omvat de ervaren sociale
invloeden en de factoren als de hechtheid van het sociale netwerk (vriendengroep, opvoedstijl,
gerechten vanuit huis).
3. Economische omgeving
De kosten die gerelateerd zijn aan gezond en ongezond gedrag. Bv. kosten van kant-en-
klaarmaaltijden. Ook gezinsinkomen en de economische situatie van een land vallen hieronder.
4. Politieke omgeving
Verwijst naar de regels en wetgeving die het gezondheidsgedrag kunnen beïnvloeden. Bv. geen
alcohol onder de 18 jaar.
Niveaus van omgevingsdeterminanten
1. Microniveau
Gedrag van directe omgeving (voorbeeldgedrag in gezin) en de aan- of afwezigheid van faciliteiten in
de directe omgeving spelen een belangrijke rol.
2. Mesoniveau
Bredere familie en de nabije omgeving. Invloeden op mesoniveau zijn vaak niet direct gericht op het
gedrag, maar bieden eerder een context waarin het gedrag makkelijk of minder makkelijk plaats kan
vinden. Bv. een bos geeft mogelijkheid tot een boswandeling.
3. Macroniveau
Bredere systeem dat gedrag kan beïnvloeden via economische ingrepen, culturele normen en
waarden en politieke of industriële acties. Bv. gezondheidszorgsysteem.
Nudging
Een duwtje in de goede richting waarin ze bijvoorbeeld de gezonde keuze makkelijker maken.
