2020
Oriëntatie op de beroepspraktijk
12/20/2020
,Inhoudsopgave
SAMENVATTING ................................................................................................................................................ I
1 INLEIDING ................................................................................................................................................ 1
1.1 AANLEIDING ONDERZOEK ............................................................................................................................. 1
1.2 DOELSTELLING ........................................................................................................................................... 1
1.3 PROBLEEMOMSCHRIJVING ............................................................................................................................ 1
1.4 BEGRIPSAFBAKENING................................................................................................................................... 1
2 ONDERZOEKONTWERP ............................................................................................................................ 2
2.1 ONDERZOEK-OPZET ..................................................................................................................................... 2
Vooronderzoek ............................................................................................................................................... 2
2.2 METHODE ................................................................................................................................................. 2
2.2.1 Populatie en interview ....................................................................................................................... 2
2.2.2 Kwalitatief onderzoek........................................................................................................................ 2
2.2.3 Literatuuronderzoek .......................................................................................................................... 2
2.2.4 Analyseplan ....................................................................................................................................... 2
3 RESULTATEN ............................................................................................................................................ 3
3.1 BESCHRIJVING ONDERZOCHTE GROEP .............................................................................................................. 3
3.2 RESULTATEN INTERVIEW............................................................................................................................... 3
3.3 RESULTATEN OP ONDERZOEK......................................................................................................................... 5
3.3.1 Enquête uitgevoerd door Deloitte ..................................................................................................... 5
3.3.2 Enquête uitgevoerd door Robert Half Finance & Accounting ............................................................ 8
3.4 RESULTAAT OP DE DEELVRAGEN ..................................................................................................................... 9
3.4.1 Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain? ................................................................... 9
3.4.2 Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain? ...................................................................... 9
3.4.3 Hoe staat het met de regelgeving rondom blockchain? .................................................................. 10
3.4.4 Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant? .............................................. 11
3.4.5 Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant? ................................................... 12
4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN .......................................................................................................... 13
4.1 ANTWOORDEN OP DE DEELVRAGEN .............................................................................................................. 13
4.2 CONCLUSIE OP HET ONDERZOEK ................................................................................................................... 14
4.3 AANBEVELINGEN ...................................................................................................................................... 14
5 REFLECTIE .............................................................................................................................................. 15
5.1 REFLECTIE OP EIGEN ROL IN HET ONDERZOEK .................................................................................................. 15
5.2 REFLECTIE GEVOLGDE AANPAK ..................................................................................................................... 15
BRONNENLIJST ............................................................................................................................................... 16
BIJLAGE 1. BLOCKCHAIN ................................................................................................................................. 17
WAT IS EEN BLOCKCHAIN? ....................................................................................................................................... 17
BIJLAGE 2. SMART CONTRACTS ...................................................................................................................... 20
WAT IS EEN SMART CONTRACT?................................................................................................................................ 20
BIJLAGE 3. SAMENVATTING INTERVIEW ......................................................................................................... 21
ii
, Samenvatting
In het onderzoek ‘oriëntatie op de beroepspraktijk’ is onderzoek gedaan naar het effect die het gebruik
van blockchain heeft op het werk van de accountant. In Bijlage 1 is een uitleg te vinden over wat
blockchain precies is en in bijlage 2 staat uitgelegd wat een smart contract inhoudt.
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: ‘Wat voor effect heeft het gebruik van blockchain op het werk
van de accountant?’.
Om antwoord op de hoofdvraag te krijgen, wordt deze met behulp van de volgende deelvragen
beantwoord:
1. Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain?
2. Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain?
3. Hoe zit het met de regelgeving rondom blockchain?
4. Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant?
5. Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant?
De doelstelling van het onderzoek is om er achter te komen wat het effect is van het gebruik van
blockchain op het werk van de accountant. De opzet van het onderzoek is een interview met een
accountant die kennis heeft van de blockchaintechnologie.
De belangrijkste conclusies op basis van de antwoorden bij de deelvragen is dat het gebruik van
blockchain meerdere voordelen heeft. Het gedistribueerde karakter van blockchain zorgt er voor dat
de behoefte aan gecentraliseerde transactieverwerkers worden geëlimineerd, het risico op het verlies
van data verdwijnt, fraude kan worden ontdekt en worden voorkomen, het verhoogt de efficiëntie wat
leidt tot een concurrentievoordeel, de kans op het maken van fouten neemt af, een vermindering van
de operationele kosten en een toename van de controleerbaarheid van informatie.
Ondanks de vele voordelen die het gebruik van blockchain met zich meebrengt, kent het ook nadelen.
Om gebruik te kunnen maken van blockchain zal men over de juiste kennis moeten beschikken, er
kunnen problemen optreden bij het maken van afspraken met een flexibel karakter, het zorgt voor
hoge onderhoudskosten, er bestaan twijfels rondom het waarborgen van de privacy, er is veel
rekenkracht nodig, iedereen die aan de blockchain deelneemt heeft toegang tot alle informatie (dus
ook gevoelige informatie) en er bestaat een risico op een ‘51% aanval’.
Wettelijk gezien zal er nog veel moeten veranderen wil blockchain massaal gebruikt gaan worden. Er
zal wetgeving moeten komen met betrekking tot het voorkomen van illegaal gebruik van blockchain,
wetgeving die bevestigd dat blockchain een onveranderlijke bron van waarheid is, wetgeving voor de
aansprakelijkheid, wetgeving met betrekking tot het vergeetrecht en wetgeving gericht op het gebruik
van smart contracts.
Blockchain heeft op verschillende manieren een impact op het werk van de accountant. De financiële
grootboeken zullen dagelijks zeer weinig dagelijkse interactie vereisen, de interne audit zal
veranderen waarbij de accountant er voor zal moeten zorgen dat de blockchains voldoen aan de eisen
van hun organisatie, door het implementeren van real-time gegevens kunnen maand- en
jaarafsluitingen worden geëlimineerd, door smart contracts om te bouwen in smart controls kunnen
bedrijfsprocessen makkelijker worden gecontroleerd en men kan via een audit trail transacties
makkelijke volgen en controleren. Deze impact vereist kennis van de blockchaintechnologie die indien
niet aanwezig is verworven zal moeten worden om van waarde te kunnen blijven.
Of blockchain het voortbestaan van accountants in gevaar kan brengen is een discussiepunt waar niet
iedereen hetzelfde tegenaan kijkt. Toch blijkt dat het merendeel van de auteurs het er over eens is dat
blockchain het accountantsberoep zal doen laten veranderen, maar dat er niet gevreesd hoeft te
worden dat het beroep in gevaar zal komen.
i
,
, 1 Inleiding
1.1 Aanleiding onderzoek
De aanleiding tot dit onderzoek is de opkomst van de blockchaintechnologie en het effect op het
gebruik hiervan op het werk van de accountant. Blockchain werd al in 2008 geïntroduceerd als hét
systeem waarop het elektronisch betaalmiddel Bitcoin draait. De populariteit van deze technologie is
pas recentelijk toegenomen toen men er achter kwam dat deze revolutionaire technologie in vele
sectoren toegepast kan worden, waaronder dus ook in de accountancysector.
1.2 Doelstelling
Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van het effect van het gebruik van blockchain op
het werk van de accountant. Wat zijn bijvoorbeeld de voor- en nadelen van het gebruik van
blockchain? Verder wordt in kaart gebracht welke impact het heeft op het werk van de accountant en
er wordt gekeken of het beroep accountant misschien in gevaar komt. Accountants kunnen aan de
hand van de conclusies nagaan of het verstandig is om gebruik te gaan maken van blockchain of dat
het beter is om nog even te wachten.
1.3 Probleemomschrijving
De hoofdvraag van het onderzoek luidt : ‘Wat voor effect heeft het gebruik van blockchain op het werk
van de accountant?’.
Hieruit vloeien de volgende deelvragen voort:
1. Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain?
2. Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain?
3. Hoe staat het met de regelgeving rondom blockchain?
4. Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant?
5. Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant?
1.4 Begripsafbakening
De begrippen die in het onderzoek naar voren komen zijn:
• Blockchain: dit is een database waar transacties op chronologische volgorde en permanent in
worden vastgelegd. De transacties worden door blockchain geregistreerd van gebruiker tot
gebruiker en heeft geen centrale autoriteit.
• Gedistribueerd: dit betekent dat iedere computer die deelneemt in een netwerk een identieke
versie van alle gegevens heeft. Elke verandering in de gegevens vindt gelijktijdig plaats.
Hierdoor heeft elke computer een realtime weergave.
• Gedecentraliseerd: er is geen centraal punt van controle. Doorgaans wordt de besturing van
een gedecentraliseerd systeem op een natuurlijke wijze door de deelnemers zelf gedaan.
• Realtime: invoergegevens worden binnen milliseconden verwerkt in een systeem waardoor
onmiddellijk nieuwe informatie beschikbaar is.
• Smart contract: dit is een contract dat zich zelfstandig uitvoert als aan bepaalde voorwaarden
is voldaan. Wanneer aan de voorwaarden in het contract is voldaan wordt deze altijd direct
uitgevoerd. Het is niet mogelijk om een smart contract terug te draaien.
1
Oriëntatie op de beroepspraktijk
12/20/2020
,Inhoudsopgave
SAMENVATTING ................................................................................................................................................ I
1 INLEIDING ................................................................................................................................................ 1
1.1 AANLEIDING ONDERZOEK ............................................................................................................................. 1
1.2 DOELSTELLING ........................................................................................................................................... 1
1.3 PROBLEEMOMSCHRIJVING ............................................................................................................................ 1
1.4 BEGRIPSAFBAKENING................................................................................................................................... 1
2 ONDERZOEKONTWERP ............................................................................................................................ 2
2.1 ONDERZOEK-OPZET ..................................................................................................................................... 2
Vooronderzoek ............................................................................................................................................... 2
2.2 METHODE ................................................................................................................................................. 2
2.2.1 Populatie en interview ....................................................................................................................... 2
2.2.2 Kwalitatief onderzoek........................................................................................................................ 2
2.2.3 Literatuuronderzoek .......................................................................................................................... 2
2.2.4 Analyseplan ....................................................................................................................................... 2
3 RESULTATEN ............................................................................................................................................ 3
3.1 BESCHRIJVING ONDERZOCHTE GROEP .............................................................................................................. 3
3.2 RESULTATEN INTERVIEW............................................................................................................................... 3
3.3 RESULTATEN OP ONDERZOEK......................................................................................................................... 5
3.3.1 Enquête uitgevoerd door Deloitte ..................................................................................................... 5
3.3.2 Enquête uitgevoerd door Robert Half Finance & Accounting ............................................................ 8
3.4 RESULTAAT OP DE DEELVRAGEN ..................................................................................................................... 9
3.4.1 Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain? ................................................................... 9
3.4.2 Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain? ...................................................................... 9
3.4.3 Hoe staat het met de regelgeving rondom blockchain? .................................................................. 10
3.4.4 Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant? .............................................. 11
3.4.5 Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant? ................................................... 12
4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN .......................................................................................................... 13
4.1 ANTWOORDEN OP DE DEELVRAGEN .............................................................................................................. 13
4.2 CONCLUSIE OP HET ONDERZOEK ................................................................................................................... 14
4.3 AANBEVELINGEN ...................................................................................................................................... 14
5 REFLECTIE .............................................................................................................................................. 15
5.1 REFLECTIE OP EIGEN ROL IN HET ONDERZOEK .................................................................................................. 15
5.2 REFLECTIE GEVOLGDE AANPAK ..................................................................................................................... 15
BRONNENLIJST ............................................................................................................................................... 16
BIJLAGE 1. BLOCKCHAIN ................................................................................................................................. 17
WAT IS EEN BLOCKCHAIN? ....................................................................................................................................... 17
BIJLAGE 2. SMART CONTRACTS ...................................................................................................................... 20
WAT IS EEN SMART CONTRACT?................................................................................................................................ 20
BIJLAGE 3. SAMENVATTING INTERVIEW ......................................................................................................... 21
ii
, Samenvatting
In het onderzoek ‘oriëntatie op de beroepspraktijk’ is onderzoek gedaan naar het effect die het gebruik
van blockchain heeft op het werk van de accountant. In Bijlage 1 is een uitleg te vinden over wat
blockchain precies is en in bijlage 2 staat uitgelegd wat een smart contract inhoudt.
De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: ‘Wat voor effect heeft het gebruik van blockchain op het werk
van de accountant?’.
Om antwoord op de hoofdvraag te krijgen, wordt deze met behulp van de volgende deelvragen
beantwoord:
1. Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain?
2. Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain?
3. Hoe zit het met de regelgeving rondom blockchain?
4. Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant?
5. Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant?
De doelstelling van het onderzoek is om er achter te komen wat het effect is van het gebruik van
blockchain op het werk van de accountant. De opzet van het onderzoek is een interview met een
accountant die kennis heeft van de blockchaintechnologie.
De belangrijkste conclusies op basis van de antwoorden bij de deelvragen is dat het gebruik van
blockchain meerdere voordelen heeft. Het gedistribueerde karakter van blockchain zorgt er voor dat
de behoefte aan gecentraliseerde transactieverwerkers worden geëlimineerd, het risico op het verlies
van data verdwijnt, fraude kan worden ontdekt en worden voorkomen, het verhoogt de efficiëntie wat
leidt tot een concurrentievoordeel, de kans op het maken van fouten neemt af, een vermindering van
de operationele kosten en een toename van de controleerbaarheid van informatie.
Ondanks de vele voordelen die het gebruik van blockchain met zich meebrengt, kent het ook nadelen.
Om gebruik te kunnen maken van blockchain zal men over de juiste kennis moeten beschikken, er
kunnen problemen optreden bij het maken van afspraken met een flexibel karakter, het zorgt voor
hoge onderhoudskosten, er bestaan twijfels rondom het waarborgen van de privacy, er is veel
rekenkracht nodig, iedereen die aan de blockchain deelneemt heeft toegang tot alle informatie (dus
ook gevoelige informatie) en er bestaat een risico op een ‘51% aanval’.
Wettelijk gezien zal er nog veel moeten veranderen wil blockchain massaal gebruikt gaan worden. Er
zal wetgeving moeten komen met betrekking tot het voorkomen van illegaal gebruik van blockchain,
wetgeving die bevestigd dat blockchain een onveranderlijke bron van waarheid is, wetgeving voor de
aansprakelijkheid, wetgeving met betrekking tot het vergeetrecht en wetgeving gericht op het gebruik
van smart contracts.
Blockchain heeft op verschillende manieren een impact op het werk van de accountant. De financiële
grootboeken zullen dagelijks zeer weinig dagelijkse interactie vereisen, de interne audit zal
veranderen waarbij de accountant er voor zal moeten zorgen dat de blockchains voldoen aan de eisen
van hun organisatie, door het implementeren van real-time gegevens kunnen maand- en
jaarafsluitingen worden geëlimineerd, door smart contracts om te bouwen in smart controls kunnen
bedrijfsprocessen makkelijker worden gecontroleerd en men kan via een audit trail transacties
makkelijke volgen en controleren. Deze impact vereist kennis van de blockchaintechnologie die indien
niet aanwezig is verworven zal moeten worden om van waarde te kunnen blijven.
Of blockchain het voortbestaan van accountants in gevaar kan brengen is een discussiepunt waar niet
iedereen hetzelfde tegenaan kijkt. Toch blijkt dat het merendeel van de auteurs het er over eens is dat
blockchain het accountantsberoep zal doen laten veranderen, maar dat er niet gevreesd hoeft te
worden dat het beroep in gevaar zal komen.
i
,
, 1 Inleiding
1.1 Aanleiding onderzoek
De aanleiding tot dit onderzoek is de opkomst van de blockchaintechnologie en het effect op het
gebruik hiervan op het werk van de accountant. Blockchain werd al in 2008 geïntroduceerd als hét
systeem waarop het elektronisch betaalmiddel Bitcoin draait. De populariteit van deze technologie is
pas recentelijk toegenomen toen men er achter kwam dat deze revolutionaire technologie in vele
sectoren toegepast kan worden, waaronder dus ook in de accountancysector.
1.2 Doelstelling
Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van het effect van het gebruik van blockchain op
het werk van de accountant. Wat zijn bijvoorbeeld de voor- en nadelen van het gebruik van
blockchain? Verder wordt in kaart gebracht welke impact het heeft op het werk van de accountant en
er wordt gekeken of het beroep accountant misschien in gevaar komt. Accountants kunnen aan de
hand van de conclusies nagaan of het verstandig is om gebruik te gaan maken van blockchain of dat
het beter is om nog even te wachten.
1.3 Probleemomschrijving
De hoofdvraag van het onderzoek luidt : ‘Wat voor effect heeft het gebruik van blockchain op het werk
van de accountant?’.
Hieruit vloeien de volgende deelvragen voort:
1. Wat zijn de voordelen van het gebruik van blockchain?
2. Wat zijn de nadelen van het gebruik van blockchain?
3. Hoe staat het met de regelgeving rondom blockchain?
4. Wat voor impact heeft blockchain op het werk van de accountant?
5. Wat betekent blockchain voor de toekomst van de accountant?
1.4 Begripsafbakening
De begrippen die in het onderzoek naar voren komen zijn:
• Blockchain: dit is een database waar transacties op chronologische volgorde en permanent in
worden vastgelegd. De transacties worden door blockchain geregistreerd van gebruiker tot
gebruiker en heeft geen centrale autoriteit.
• Gedistribueerd: dit betekent dat iedere computer die deelneemt in een netwerk een identieke
versie van alle gegevens heeft. Elke verandering in de gegevens vindt gelijktijdig plaats.
Hierdoor heeft elke computer een realtime weergave.
• Gedecentraliseerd: er is geen centraal punt van controle. Doorgaans wordt de besturing van
een gedecentraliseerd systeem op een natuurlijke wijze door de deelnemers zelf gedaan.
• Realtime: invoergegevens worden binnen milliseconden verwerkt in een systeem waardoor
onmiddellijk nieuwe informatie beschikbaar is.
• Smart contract: dit is een contract dat zich zelfstandig uitvoert als aan bepaalde voorwaarden
is voldaan. Wanneer aan de voorwaarden in het contract is voldaan wordt deze altijd direct
uitgevoerd. Het is niet mogelijk om een smart contract terug te draaien.
1
