Samenvatting geschiedenis hoofdstuk 2
2.2 De Europese expansie begint
Oorzaak van de ontdekkingsreizen
Al in de oudheid brachten handelaren zijde, edelstenen, specerijen en andere luxe
koopwaren uit China en Indië. De producten werden over land vervoerd met ezels en
kamelen. Handelaren verkochten hun producten in de steden die op de route lagen, ze
reisden voor hun veiligheid in groepen. De verkochten producten werden verder gebracht
door andere handelaren. De oosterse koopwaar was in Europa heel duur door de lange
afstanden.
In de 13e eeuw reisden Europeanen zelf voor het eerst naar het Verre Oosten. Maar vanaf de
15e eeuw kon Europa minder goed handelen met Azië over de Middellandse Zee. Ze wilden
zo graag rijkdom dat ze andere routes gingen zoeken.
Portugezen naar Zuid-Afrika
De Portugezen gingen de Atlantische Oceaan op naar het zuiden langs de kust van Afrika. Ze
waren benieuwd waar het goud vandaan kwam dat door Arabische handelaren door de
Sahara werd aangevoerd. Ze vonden goud in Ghana [dat ze Goudkust noemden] en
bouwden er fort Elmina. Vanuit die handelspost kochten ze goud en slaven van Afrikaanse
vorsten. Zo begon de Europese expansie.
Hoe verder de Portugezen kwamen hoe meer ze leerden. Ze ontdekten dat ze het zuiden van
Afrika konden bereiken door ver de oceaan op te gaan. De Portugese koning stelde een
nieuw doel: Het vinden van een zeeroute naar Indië.
Portugezen naar Zuid- en Oost-Azië
Portugees Vasco da Gama voer in 1498 als eerste Europeaan om Afrika heen naar Azië. Hij
bereikte de havenstad Calicut in India. De bewoners geloofden in Krishna de god van het
hindoeïsme. De Portugezen verjoegen met kanonnen hun concurrenten en mensen die niet
met hen wilden handelen. Op die manier drongen de Portugezen steeds verder in Azië.
Langs de Afrikaanse en Aziatische kusten stichtten ze handelsposten vanwaar ze producten
naar Lissabon brachten.
Spanjaarden naar Amerika
Christoffel Columbus zocht in opdracht van de Spaanse koning een westelijke route naar
Azië. Hij voer in 1492 met drie schepen naar het westen. Binnen een maand vond hij land en
dacht dat hij in Indië was, daarom noemde hij de bewoners Indianen. Eigenlijk was hij in
Amerika.
In 1494 sloten Spanje en Portugal het verdrag van Tordesillas. De wereld was in twee delen
gedeeld. Spanje richtte zich op Amerika en Portugal vooral op Afrika en Azië.
, Meer Europeanen naar Zuidoost-Azië
Nederlanders kochten Aziatische producten in Lissabon. Maar toen Filips de 2 e in 1580 ook
nog koning van Portugal werd [hij was nu koning van Spanje en Portugal] verbood hij
Nederlanders om naar Lissabon te gaan. Dus Nederlanders begonnen zelf ontdekkingsreizen
naar Azië.
Ze dachten dat ze bij China en Japan aankwamen door om Rusland heen te varen. Dat zou
korter zijn en ze kwamen zo geen vijandige Portugezen tegen.
Inmiddels hadden andere Europeanen Azië bereikt via zuidelijke routes. Onder leiding van
Cornelius Houtman probeerde de Nederlanders dat in 1595 ook. Hij gebruikte de informatie
van een Nederlandse spion in Portugal. Ze bereikten in 1596 de havenstad Bantam op Java.
De Nederlanders keken hun ogen uit op de markten van de stad. Houtman keerde na 2,5 jaar
met wat peper weer terug, want door zijn lompheid werd de handel geen succes. Veel van
zijn bemanningsleden waren overleden, maar er was een route naar Indië. Veel meer
schepen vertrokken nu naar De Oost. Zo deed Nederland mee met de Europese expansie.
2.3 Amerika vóór Columbus
Indiaanse samenlevingen
Alle landen zaten vroeger aan elkaar, maar toen ze uit elkaar gingen woonden er al mensen
in Amerika. Hoe kan dat? Hun voorouders zijn via Azië overgelopen tijdens de laatste ijstijd.
Toen lag de zeespiegel tientallen meters lager dan nu en de zee tussen Siberië en Alaska was
drooggevallen. Vanuit Alaska verspreidden men zich toen over heel Amerika.
De bewoners van Amerika vonden al in 8000 v.C. de landbouw uit in Midden-Amerika en bij
de Andes. In Noord-Amerika werd de landbouw later pas uitgevonden.
Volgens Columbus waren Indianen net beesten. Columbu dacht dat de Indianen alleen maar
een eenvoudige landbouwsamenleving hadden maar dat was niet overal in Amerika zo. Er
waren wel honderden culturen, want er woonden 100 miljoen mensen.
In het huidige Canada leefden jager-verzamelaars. In de Verenigde Staten waren
landbouwsamenlevingen. Ze aten vissen, verzamelden voedsel en hielden jacht op Bizons.
Als ze grond geschikt wilden maken gebruikten ze vuur, want ze hadden geen ijzeren bijlen
om bomen te kappen.
In Midden-Amerika waren ver ontwikkelde samenlevingen. Ook in de Andes waren
landbouw stedelijke samenlevingen. In het binnenland van Zuid-Amerika waren
landbouwsamenlevingen en helemaal in het zuiden leefden weer jager-verzamelaars.
Indiaanse beschavingen
Omstreeks 3000 v.C. ontstonden de eerste landbouw stedelijke samenlevingen in Amerika.
Het was een Incarijk in Peru dat werd bestuurd door een Inca die zei dat hij afstamde van de
zon. De stad was hoog in de Andes.
2.2 De Europese expansie begint
Oorzaak van de ontdekkingsreizen
Al in de oudheid brachten handelaren zijde, edelstenen, specerijen en andere luxe
koopwaren uit China en Indië. De producten werden over land vervoerd met ezels en
kamelen. Handelaren verkochten hun producten in de steden die op de route lagen, ze
reisden voor hun veiligheid in groepen. De verkochten producten werden verder gebracht
door andere handelaren. De oosterse koopwaar was in Europa heel duur door de lange
afstanden.
In de 13e eeuw reisden Europeanen zelf voor het eerst naar het Verre Oosten. Maar vanaf de
15e eeuw kon Europa minder goed handelen met Azië over de Middellandse Zee. Ze wilden
zo graag rijkdom dat ze andere routes gingen zoeken.
Portugezen naar Zuid-Afrika
De Portugezen gingen de Atlantische Oceaan op naar het zuiden langs de kust van Afrika. Ze
waren benieuwd waar het goud vandaan kwam dat door Arabische handelaren door de
Sahara werd aangevoerd. Ze vonden goud in Ghana [dat ze Goudkust noemden] en
bouwden er fort Elmina. Vanuit die handelspost kochten ze goud en slaven van Afrikaanse
vorsten. Zo begon de Europese expansie.
Hoe verder de Portugezen kwamen hoe meer ze leerden. Ze ontdekten dat ze het zuiden van
Afrika konden bereiken door ver de oceaan op te gaan. De Portugese koning stelde een
nieuw doel: Het vinden van een zeeroute naar Indië.
Portugezen naar Zuid- en Oost-Azië
Portugees Vasco da Gama voer in 1498 als eerste Europeaan om Afrika heen naar Azië. Hij
bereikte de havenstad Calicut in India. De bewoners geloofden in Krishna de god van het
hindoeïsme. De Portugezen verjoegen met kanonnen hun concurrenten en mensen die niet
met hen wilden handelen. Op die manier drongen de Portugezen steeds verder in Azië.
Langs de Afrikaanse en Aziatische kusten stichtten ze handelsposten vanwaar ze producten
naar Lissabon brachten.
Spanjaarden naar Amerika
Christoffel Columbus zocht in opdracht van de Spaanse koning een westelijke route naar
Azië. Hij voer in 1492 met drie schepen naar het westen. Binnen een maand vond hij land en
dacht dat hij in Indië was, daarom noemde hij de bewoners Indianen. Eigenlijk was hij in
Amerika.
In 1494 sloten Spanje en Portugal het verdrag van Tordesillas. De wereld was in twee delen
gedeeld. Spanje richtte zich op Amerika en Portugal vooral op Afrika en Azië.
, Meer Europeanen naar Zuidoost-Azië
Nederlanders kochten Aziatische producten in Lissabon. Maar toen Filips de 2 e in 1580 ook
nog koning van Portugal werd [hij was nu koning van Spanje en Portugal] verbood hij
Nederlanders om naar Lissabon te gaan. Dus Nederlanders begonnen zelf ontdekkingsreizen
naar Azië.
Ze dachten dat ze bij China en Japan aankwamen door om Rusland heen te varen. Dat zou
korter zijn en ze kwamen zo geen vijandige Portugezen tegen.
Inmiddels hadden andere Europeanen Azië bereikt via zuidelijke routes. Onder leiding van
Cornelius Houtman probeerde de Nederlanders dat in 1595 ook. Hij gebruikte de informatie
van een Nederlandse spion in Portugal. Ze bereikten in 1596 de havenstad Bantam op Java.
De Nederlanders keken hun ogen uit op de markten van de stad. Houtman keerde na 2,5 jaar
met wat peper weer terug, want door zijn lompheid werd de handel geen succes. Veel van
zijn bemanningsleden waren overleden, maar er was een route naar Indië. Veel meer
schepen vertrokken nu naar De Oost. Zo deed Nederland mee met de Europese expansie.
2.3 Amerika vóór Columbus
Indiaanse samenlevingen
Alle landen zaten vroeger aan elkaar, maar toen ze uit elkaar gingen woonden er al mensen
in Amerika. Hoe kan dat? Hun voorouders zijn via Azië overgelopen tijdens de laatste ijstijd.
Toen lag de zeespiegel tientallen meters lager dan nu en de zee tussen Siberië en Alaska was
drooggevallen. Vanuit Alaska verspreidden men zich toen over heel Amerika.
De bewoners van Amerika vonden al in 8000 v.C. de landbouw uit in Midden-Amerika en bij
de Andes. In Noord-Amerika werd de landbouw later pas uitgevonden.
Volgens Columbus waren Indianen net beesten. Columbu dacht dat de Indianen alleen maar
een eenvoudige landbouwsamenleving hadden maar dat was niet overal in Amerika zo. Er
waren wel honderden culturen, want er woonden 100 miljoen mensen.
In het huidige Canada leefden jager-verzamelaars. In de Verenigde Staten waren
landbouwsamenlevingen. Ze aten vissen, verzamelden voedsel en hielden jacht op Bizons.
Als ze grond geschikt wilden maken gebruikten ze vuur, want ze hadden geen ijzeren bijlen
om bomen te kappen.
In Midden-Amerika waren ver ontwikkelde samenlevingen. Ook in de Andes waren
landbouw stedelijke samenlevingen. In het binnenland van Zuid-Amerika waren
landbouwsamenlevingen en helemaal in het zuiden leefden weer jager-verzamelaars.
Indiaanse beschavingen
Omstreeks 3000 v.C. ontstonden de eerste landbouw stedelijke samenlevingen in Amerika.
Het was een Incarijk in Peru dat werd bestuurd door een Inca die zei dat hij afstamde van de
zon. De stad was hoog in de Andes.
