GESCHIEDENIS
SAMENVATTING
Bakermat & Wetenschap
, Het oude Griekenland bestond uit ongeveer 200 aparte stadstaten. Elke stadstaat (stad met
omgeving) had een eigen bestuur (en was een onafhankelijke staat). Zo iets als een ‘Griekse
regering’ bestond dus niet.
De vele stadstaten ontstonden als gevolg van natuurlijke omstandigheden: veel gebieden waren
gescheiden door bergen of zee.
De belangrijkste kenmerken van de Griekse stadstaat waren:
Het middelpunt was een versterkte heuvel (acropolis, ‘hoge stad’), waar de bewoners bij
aanvallen hun toevlucht konden zoeken.
Vaak was op de acropolis ook een tempel, waarin de belangrijkste god of godin van de polis
vereerd.
Ook was er een agora, een plein waar de burgers elkaar ontmoetten, handel dreven en het
bestuur van de polis bespraken.
Rondom de acropolis en de agora ontstonden echte steden, grote nederzettingen waarvan de
meeste bewoners van iets anders leefden dan akkerbouw en veeteelt.
In de stadstaten ontstonden verschillende soorten bestuur met verschillende maten van
betrokkenheid van burgers:
Autocratie: bestuur door alleenheersers.
Oligarchie: bestuursvormen waaraan alleen de aanzienlijkste burgers deelnamen.
Democratie: bestuursvormen waaraan alle burgers deelnamen.
Aanvankelijk had de adel in de polis de macht. De adel bestond uit een groep rijke families. Hun
rijkdom was vooral gebaseerd op grondbezit. Een raad van edelen nam alle belangrijke
beslissingen. Vaak was er ook een vergadering van alle mannen: de volksvergadering. Deze stond
echter sterk onder invloed van de adel en besloot wat de adel wilde.
De handelaren werden steeds belangrijker. De Griekse steden kregen te maken met
overbevolking. Men besloot daarom tot kolonisatie. De kolonies bleven goede handelscontacten
onderhouden met de moederstad. In de stadstaten nam het aantal mensen dat handel dreef,
daardoor sterk toe. Veel handelaren werden even rijk of rijker dan de edelen.
Gevolg: De handelaren wilden ook deel hebben aan de macht. Vrijwillig of na verzet gingen
edelen hun macht delen met andere burgers. Vrouwen, slaven en in de polis wonende
buitenlanders werden niet tot de burgers gerekend.
In Athene werd de directe democratie ingevoerd. (509 v.Chr)
Kenmerken directe democratie:
Alle belangrijke beslissingen werden door de volksvergadering genomen. In de
volksvergadering hadden de burgers het recht voorstellen goed- of af te keuren en
tegenvoorstellen in te dienen.
Alle mannen met Atheens burgerrecht hadden vanaf hun 18de stemrecht. jaar
De vergaderingen werden voorbereid door een Raad van Vijfhonderd.
De vijfhonderd werden voor een jaar door loting aangewezen uit een grotere groep die zich
daarvoor vrijwillig had opgegeven.
Het dagelijks bestuur was in handen van een telkens wisselende groep van vijftig leden van de
Raad van Vijfhonderd.
De volksvergadering koos tien leiders van leger en vloot.
Vrouwen, slaven en buitenlanders die in Athene woonden, hadden geenpolitieke zeggenschap
SAMENVATTING
Bakermat & Wetenschap
, Het oude Griekenland bestond uit ongeveer 200 aparte stadstaten. Elke stadstaat (stad met
omgeving) had een eigen bestuur (en was een onafhankelijke staat). Zo iets als een ‘Griekse
regering’ bestond dus niet.
De vele stadstaten ontstonden als gevolg van natuurlijke omstandigheden: veel gebieden waren
gescheiden door bergen of zee.
De belangrijkste kenmerken van de Griekse stadstaat waren:
Het middelpunt was een versterkte heuvel (acropolis, ‘hoge stad’), waar de bewoners bij
aanvallen hun toevlucht konden zoeken.
Vaak was op de acropolis ook een tempel, waarin de belangrijkste god of godin van de polis
vereerd.
Ook was er een agora, een plein waar de burgers elkaar ontmoetten, handel dreven en het
bestuur van de polis bespraken.
Rondom de acropolis en de agora ontstonden echte steden, grote nederzettingen waarvan de
meeste bewoners van iets anders leefden dan akkerbouw en veeteelt.
In de stadstaten ontstonden verschillende soorten bestuur met verschillende maten van
betrokkenheid van burgers:
Autocratie: bestuur door alleenheersers.
Oligarchie: bestuursvormen waaraan alleen de aanzienlijkste burgers deelnamen.
Democratie: bestuursvormen waaraan alle burgers deelnamen.
Aanvankelijk had de adel in de polis de macht. De adel bestond uit een groep rijke families. Hun
rijkdom was vooral gebaseerd op grondbezit. Een raad van edelen nam alle belangrijke
beslissingen. Vaak was er ook een vergadering van alle mannen: de volksvergadering. Deze stond
echter sterk onder invloed van de adel en besloot wat de adel wilde.
De handelaren werden steeds belangrijker. De Griekse steden kregen te maken met
overbevolking. Men besloot daarom tot kolonisatie. De kolonies bleven goede handelscontacten
onderhouden met de moederstad. In de stadstaten nam het aantal mensen dat handel dreef,
daardoor sterk toe. Veel handelaren werden even rijk of rijker dan de edelen.
Gevolg: De handelaren wilden ook deel hebben aan de macht. Vrijwillig of na verzet gingen
edelen hun macht delen met andere burgers. Vrouwen, slaven en in de polis wonende
buitenlanders werden niet tot de burgers gerekend.
In Athene werd de directe democratie ingevoerd. (509 v.Chr)
Kenmerken directe democratie:
Alle belangrijke beslissingen werden door de volksvergadering genomen. In de
volksvergadering hadden de burgers het recht voorstellen goed- of af te keuren en
tegenvoorstellen in te dienen.
Alle mannen met Atheens burgerrecht hadden vanaf hun 18de stemrecht. jaar
De vergaderingen werden voorbereid door een Raad van Vijfhonderd.
De vijfhonderd werden voor een jaar door loting aangewezen uit een grotere groep die zich
daarvoor vrijwillig had opgegeven.
Het dagelijks bestuur was in handen van een telkens wisselende groep van vijftig leden van de
Raad van Vijfhonderd.
De volksvergadering koos tien leiders van leger en vloot.
Vrouwen, slaven en buitenlanders die in Athene woonden, hadden geenpolitieke zeggenschap
