Samenvatting Aardrijkskunde
H2: Aarde: Endogene en exogene
processen,
§1 t/m 5 en 9
Juliette Verberg, 5 vwo
Methode BuiteNLand
§2.1 De opbouw van de aarde
Een verschrompelde appel:
De aarde is sinds het begin als vloeibare bol afgekoeld. Door het krimpen
ontstonden er gebergtes en oceaanbekkens. Sinds dien bewegen de
continenten al langzaam. Maar waarom en hoe?
, Schild hotsport
Strato convergent
Twee soorten aardkorst:
Het grootste deel van de aardkorst bestaat uit oceaanbodem. Deze ligt
gemiddeld 4 km lager dan een continentale korst door een verschil in
samenstelling.
- Oceaanbodem -> basalt. Hoge dichtheid, zwaar.
- Continentale bodem -> graniet. Lichter.
Deze volledige aardkorst drijft weer op de aardmantel. Net als op land zitten
er in water ook hoogteverschillen. Dit onderwatergebergte heet de
Midoceanische rug. Ook zijn er kloven: diepzeetroggen.
De aarde gescand:
Je kan niet dieper dan 10 km in de aarde komen. Daarom zijn er vele scans
van de aarde gemaakt om informatie te verkrijgen.
Hiervoor wordt er gebruik gemaakt van trillingen die bij een aardbeving dwars
door de aarde heengaan en overal ter wereld kunnen worden opgevangen en
geregistreerd. De snelheid en de richting worden beïnvloed door de
eigenschappen van gesteente, zoals de temperatuur, dichtheid en
vloeibaarheid. Door van duizenden aardbevingen de informatie te vergelijken
en te analyseren, kunnen seismologen (aardbevingsdeskundigen) bepalen
hoe de aarde van binnen is opgebouwd.
Korst: Dit bestaat uit licht gesteente dat drijft op de aardmantel. De
oceanische korst is dunner (gemiddeld 8 kilometer) dan de continentale korst
(gemiddeld 40 kilometer).
Mantel: deze aardmantel bestaat uit zwaardere
gesteenten. Deze worden vanuit de aardkern
verwarmd. Om deze warmte kwijt te kunnen,
komt het materiaal in beweging. De mantel
bestaat uit vloeibaar en vast gesteente.
Ondanks de hoge temperatuur is het niet
gesmolten, aangezien de hoge druk smeltpunt
verhogend werkt. Dit vaste gesteente beweegt
wel, maar heel traag. Dit heten
convectiestromen. Zo transporteert de
mantel de warmte uit de kern naar het
aardoppervlak. Alleen op een diepte van 100-
200 km bevindt zich een laag die voor een klein
deel gesmolten is: de asthenosfeer. Al het vaste gesteente hierboven,
inclusief de aardkorst, wordt de lithosfeer genoemd.
Kern: deze aardkern bestaat grotendeels uit ijzer. Radioactieve elementen in
de kern, zoals uranium, produceren warmte. De binnen kern is vast en de
buitenkern is door de warmte vloeibaar.
H2: Aarde: Endogene en exogene
processen,
§1 t/m 5 en 9
Juliette Verberg, 5 vwo
Methode BuiteNLand
§2.1 De opbouw van de aarde
Een verschrompelde appel:
De aarde is sinds het begin als vloeibare bol afgekoeld. Door het krimpen
ontstonden er gebergtes en oceaanbekkens. Sinds dien bewegen de
continenten al langzaam. Maar waarom en hoe?
, Schild hotsport
Strato convergent
Twee soorten aardkorst:
Het grootste deel van de aardkorst bestaat uit oceaanbodem. Deze ligt
gemiddeld 4 km lager dan een continentale korst door een verschil in
samenstelling.
- Oceaanbodem -> basalt. Hoge dichtheid, zwaar.
- Continentale bodem -> graniet. Lichter.
Deze volledige aardkorst drijft weer op de aardmantel. Net als op land zitten
er in water ook hoogteverschillen. Dit onderwatergebergte heet de
Midoceanische rug. Ook zijn er kloven: diepzeetroggen.
De aarde gescand:
Je kan niet dieper dan 10 km in de aarde komen. Daarom zijn er vele scans
van de aarde gemaakt om informatie te verkrijgen.
Hiervoor wordt er gebruik gemaakt van trillingen die bij een aardbeving dwars
door de aarde heengaan en overal ter wereld kunnen worden opgevangen en
geregistreerd. De snelheid en de richting worden beïnvloed door de
eigenschappen van gesteente, zoals de temperatuur, dichtheid en
vloeibaarheid. Door van duizenden aardbevingen de informatie te vergelijken
en te analyseren, kunnen seismologen (aardbevingsdeskundigen) bepalen
hoe de aarde van binnen is opgebouwd.
Korst: Dit bestaat uit licht gesteente dat drijft op de aardmantel. De
oceanische korst is dunner (gemiddeld 8 kilometer) dan de continentale korst
(gemiddeld 40 kilometer).
Mantel: deze aardmantel bestaat uit zwaardere
gesteenten. Deze worden vanuit de aardkern
verwarmd. Om deze warmte kwijt te kunnen,
komt het materiaal in beweging. De mantel
bestaat uit vloeibaar en vast gesteente.
Ondanks de hoge temperatuur is het niet
gesmolten, aangezien de hoge druk smeltpunt
verhogend werkt. Dit vaste gesteente beweegt
wel, maar heel traag. Dit heten
convectiestromen. Zo transporteert de
mantel de warmte uit de kern naar het
aardoppervlak. Alleen op een diepte van 100-
200 km bevindt zich een laag die voor een klein
deel gesmolten is: de asthenosfeer. Al het vaste gesteente hierboven,
inclusief de aardkorst, wordt de lithosfeer genoemd.
Kern: deze aardkern bestaat grotendeels uit ijzer. Radioactieve elementen in
de kern, zoals uranium, produceren warmte. De binnen kern is vast en de
buitenkern is door de warmte vloeibaar.
