12.1: Context: Prinsjesdag
Elke derde dinsdag in september = Prinsjesdag.
Prinsjesdag is een voorbeeld van een politiek instituut.
Politiek instituut = complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van
mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke
besluitvorming reguleren.
Ander voorbeeld: poldermodel
Bij prinsjesdag horen de Algemene Beschouwingen. Is ook een politiek instituut. Daarbij
horen politieke partijen, met macht = het vermogen om hulpbronnen in te zetten om
bepaalde doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te
beperken of te vergroten.
Partijen debatteren vanuit hun ideologie = een samenhangend geheel van beginselen en
denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en
politieke verhoudingen. Uit die debatten kunnen compromissen komen; in Nederland het
poldermodel. Volgens het poldermodel worden conflicten opgelost door compromissen te
sluiten.
Idealen verwerft men tijdens politieke socialisatie = het proces van overdracht en verwerving
van de politieke cultuur van de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het
proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen. Het
verschil met socialisatie is dat het hier gaat om politieke cultuur en besluitvorming.
Om culturen van elkaar te onderscheiden zijn er de cultuurdimensies van Hofstede.
1. Machtsafstand
Mate waarin minder machtige actoren verwachten dat de macht ongelijk verdeeld is
2. Individualistisch vs collectivistisch
3. Onzekerheidsvermijding
Mate waarin dragers van cultuur zich bedreigd voelen door onbekende situaties
4. Langetermijn vs kortetermijngerichtheid
5. Masculien vs feminien
→ Kritiek: model simplificeert de werkelijkheid en maakt het statisch en stigmatiserend.
Nuance dominante cultuur en subcultuur: de laatste wijken af van de eersten.
Socialisatie = eigen maken van cultuur. Kan enculturatie (cultuur waarin men geboren is) zijn
of acculturatie (“vreemde” cultuur).
, Paradigma’s over socialisatie:
● Functionalisme: politieke socialisatie is het middel om de politieke cultuur over te
dragen en voort te laten bestaan
● Conflict: hoe politieke socialisatie betekenis geeft aan sociale ongelijkheid; ongelijke
deelname aan politieke besluitvorming
● Sociaalconstructivisme: individu construeert beeld over de werkelijkheid, maar wordt
ook beïnvloed door de buitenwereld. Politieke socialisatie is dus deels eigen keuze,
deels invloeden
Politieke regering geaccepteerd = legitiem politiek systeem
Democratie heeft zes vereisten:
● Gekozen volksvertegenwoordigers
● Vrije verkiezingen
● Vrijheid van meningsuiting
● Vrije pers
● Vrijheid van vereniging
● Iedereen dezelfde rechten
Politieke cohesie met de bevolking kan schade oplopen door:
● Slechte binding politiek / volk
● Grote afstand tot besluitvorming van burgers, bijv. EU
● Vakjargon
Representatiemodellen:
● Afspiegelingsmodel, zoveel mogelijk zoals het volk
● Rolmodel: standpunten volksvertegenwoordiger als het volk
● Partijenmodel
Politieke bindingen → politieke instituties = Complex van min of meer geformaliseerde regels
die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en
politieke besluitvorming reguleren.
Onderscheid instituties/organisaties: TK is een instituut, de staat een institutie
→ een instituut heeft een adres, een institutie is een begrip
Verschil in macht: coalitie vs. oppositie
Coalitie werkt samen voor een gemeenschappelijk doel
→ samenwerking het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om
hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel
Elke derde dinsdag in september = Prinsjesdag.
Prinsjesdag is een voorbeeld van een politiek instituut.
Politiek instituut = complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van
mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke
besluitvorming reguleren.
Ander voorbeeld: poldermodel
Bij prinsjesdag horen de Algemene Beschouwingen. Is ook een politiek instituut. Daarbij
horen politieke partijen, met macht = het vermogen om hulpbronnen in te zetten om
bepaalde doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te
beperken of te vergroten.
Partijen debatteren vanuit hun ideologie = een samenhangend geheel van beginselen en
denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en
politieke verhoudingen. Uit die debatten kunnen compromissen komen; in Nederland het
poldermodel. Volgens het poldermodel worden conflicten opgelost door compromissen te
sluiten.
Idealen verwerft men tijdens politieke socialisatie = het proces van overdracht en verwerving
van de politieke cultuur van de groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. Het
proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met anderen. Het
verschil met socialisatie is dat het hier gaat om politieke cultuur en besluitvorming.
Om culturen van elkaar te onderscheiden zijn er de cultuurdimensies van Hofstede.
1. Machtsafstand
Mate waarin minder machtige actoren verwachten dat de macht ongelijk verdeeld is
2. Individualistisch vs collectivistisch
3. Onzekerheidsvermijding
Mate waarin dragers van cultuur zich bedreigd voelen door onbekende situaties
4. Langetermijn vs kortetermijngerichtheid
5. Masculien vs feminien
→ Kritiek: model simplificeert de werkelijkheid en maakt het statisch en stigmatiserend.
Nuance dominante cultuur en subcultuur: de laatste wijken af van de eersten.
Socialisatie = eigen maken van cultuur. Kan enculturatie (cultuur waarin men geboren is) zijn
of acculturatie (“vreemde” cultuur).
, Paradigma’s over socialisatie:
● Functionalisme: politieke socialisatie is het middel om de politieke cultuur over te
dragen en voort te laten bestaan
● Conflict: hoe politieke socialisatie betekenis geeft aan sociale ongelijkheid; ongelijke
deelname aan politieke besluitvorming
● Sociaalconstructivisme: individu construeert beeld over de werkelijkheid, maar wordt
ook beïnvloed door de buitenwereld. Politieke socialisatie is dus deels eigen keuze,
deels invloeden
Politieke regering geaccepteerd = legitiem politiek systeem
Democratie heeft zes vereisten:
● Gekozen volksvertegenwoordigers
● Vrije verkiezingen
● Vrijheid van meningsuiting
● Vrije pers
● Vrijheid van vereniging
● Iedereen dezelfde rechten
Politieke cohesie met de bevolking kan schade oplopen door:
● Slechte binding politiek / volk
● Grote afstand tot besluitvorming van burgers, bijv. EU
● Vakjargon
Representatiemodellen:
● Afspiegelingsmodel, zoveel mogelijk zoals het volk
● Rolmodel: standpunten volksvertegenwoordiger als het volk
● Partijenmodel
Politieke bindingen → politieke instituties = Complex van min of meer geformaliseerde regels
die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en
politieke besluitvorming reguleren.
Onderscheid instituties/organisaties: TK is een instituut, de staat een institutie
→ een instituut heeft een adres, een institutie is een begrip
Verschil in macht: coalitie vs. oppositie
Coalitie werkt samen voor een gemeenschappelijk doel
→ samenwerking het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om
hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel
