Hoofdstuk 9 Transport-modaliteiten
9.1 Traffic Management
Traffic management omvat alle activiteiten die nodig zijn voor het beheersen van
het externe transport.
Aandachtsgebieden zijn kostenanalyse (met economic trade-off's), kiezen van
een transportvorm, keuze eigen transport of uitbesteden en de keuze van
logistiek dienstverleners, facility planning (laaddocks, kranen, containers,
aansluiting op intern transport en handling), het conditioneren van het
transportsysteem (tarieven, contracten, afrekeningen, claims,
informatiestromen), routing en routeplanning, vastleggen van de standaardregels
voor inkoop- en verkoopafspraken, en het bepalen van de gevolgen van
ontwikkelingen in het overheidsbeleid.
Traffic management heeft belangrijke relaties met de andere deelsystemen van
distributielogistiek. Relevante trade-off's zijn:
• Tussen voorraadkosten en transportkosten
• Tussen snelheid (frequentie) en transportkosten
• Tussen massaliteit (en daardoor lagere transportkosten) en de
overslagkosten
• Tussen distributiekosten (waaronder transportkosten) en productiekosten
• Tussen flexibiliteit en snelheid
Transport vervult een spilfunctie in de economie; zonder transport staat alles stil.
Een van de uitdagingen bij transport is dat bij een verdere economische groei e
kwaliteit van de leefomgeving gehandhaafd blijft en liefst verbetert.
Het goederenvervoernetwerk waar Nederland over beschikt, zorgt voor een
gunstig vestigingsklimaat. Dit wil de overheid waarborgen. De basis daarvoor is
een samenhangend intermodaal netwerk dat bereikbaarheid garandeert en
goede keuzemogelijkheden tussen de modaliteiten biedt.
Nederland moet zuinig omgaan met ruimte. Bestaande infrastructuur moet dus
optimaal benut worden door technische maatregelen, organisatorische
maatregelen en prijsbeleid. Voorbeelden zijn vormen van verkeersmanagement,
maar ook een betere spreiding van het goederenvervoer over verschillende
modaliteiten: waar wegen vol zijn, biedt water vaak nog voldoende ruimte.
Het stimuleren van modal shift moet leiden tot het beter benutten van het gehele
beschikbare intermodale infrastructuurnetwerk.
De mainport Rotterdam, het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied, de luchthaven
Schiphol en de overige Nederlandse zeehavens vormen belangrijke knooppunten
in de transportketen voor de import, export en doorvoor van goederen en
fungeren als centra van economische activiteiten.
Het Nederlandse goederenvervoer speelt zich steeds meer af in een
samenhangend Europees netwerk van logistieke knooppunten en hun onderlinge
verbindingen.
De overheid onderkent deze netwerkvorming en ziet kansen in een clustering van
transportintensieve bedrijven rond de Europese verbindingsroutes met
omvangrijke ladingstromen (zogenoemde corridors).
Binnen een dergelijke ruimtelijke ordening past een concentratie van meer
arbeidsintensieve bedrijvigheid dicht bij de stedelijke gebieden.
,De overheid wil een efficiënt en slim goederenvervoer en bevordert daarom de
innovatie van vervoersystemen en -concepten: innovaties in de technologie van
vrachtwagens, schepen en treinen, in de infrastructuur en in logistieke
concepten.
9.2 Vormen van transport
Binnen het transport zijn vijf modaliteiten (transportvormen) te onderkennen. Het
transport kan over de weg, per spoor, over het water, door de lucht of via een
pijpleiding plaatsvinden.
De prijs is meestal de belangrijkste reden om voor een bepaalde modaliteit te
kiezen. De overige criteria spelen een aanvullende rol.
De kostprijs van het transport via het spoor is echter onduidelijk, omdat lokale
overheden in de regel tekorten afdekken.
De zeevaart is relatief goedkoop.
Er zijn twee vuistregels:
• Hoe hoger de vaste kosten, hoe groter het volume moet zijn om de
modaliteit rendabel te maken.
• Binnen het transport is de benutting cruciaal, het is de kunst om altijd
volledig beladen te zijn, zowel op de heen- als op de terugreis, omdat
'lege' kilometers nu eenmaal niets opleveren maar wel kosten
veroorzaken.
Bij goederen moet een hoge waardedichtheid speelt de snelheid van transport
een grote rol omdat er hoge interestkosten ontstaan, wanneer het transport veel
tijd in beslag neemt (pijplijnvoorraad) of meerdere distributiecentra nodig zijn
(veiligheidsvoorraad).
• Flexibiliteit is het aanpassingsvermogen aan veranderingen in de markt,
inspelen op veranderingen in de omgeving, of veranderingen die de klant
gerealiseerd wil zien.
• Voor het transport gaat het erom het product op de juiste tijd en in de
juiste condities bij de klant te laten arriveren, en wanneer dit echt niet
mogelijk is de klant tijdig te informeren, zodat actie kan worden
ondernomen. (Betrouwbaarheid)
• Alleen al de aanwezigheid van het wegvervoer alom, maakt het tot de
modaliteit met het meeste gemak voor de klant.
• De toegekomen mogelijkheden voor het koppelen van ICT-systemen
hebben voor het intermodale transport een gunstige invloed. (Tracking en
tracing)
• Imago speelt ook een rol bij de keuze. Het imago kan positief of negatief
zijn.
• Het milieu is volgens politici gediend bij meer transport via spoor en water,
maar voor beslissers speelt dit nauwelijks een rol.
• Spoor en water zijn sterk in zware lading.
• Het transport van gevaarlijke lading gebeurt meestal al via het water. Veel
chemische bedrijven bezitten een locatie aan het water en het transport
over het water is relatief veilig.
• Speciaal ingerichte schepen, vrachtwagens en laadeenheden voor
vliegtuigen zijn geschikt voor het vervoeren van temperatuurgevoelige
lading. (zie tabel 9.1)
Checklist voor het kiezen van een transportmodaliteit
, beperkende voorwaarden
Producten en afnemers stellen beperkingen:
1. Schadegevoeligheid: bederf, breuk, vervuiling.
2. Levertijd.
3. Fysieke producteigenschappen, zoals afmeting, gewicht, en vragen als: is
het product vloeibaar, vast of gasvormig?
4. Bereikbaarheid van het bedrijf en de afnemers.
5. Seizoenpatroon in de afzet.
6. Omvang en locatie van afnemers.
Kostenoverwegingen
De belangrijkste factoren bij de keuze van een modaliteit zijn:
1. Waardedichtheid (waarde per kubieke meter).
2. Te vervoeren gewicht per kubieke meter laadruimte (tot uitdrukking
komend in de maat-gewichtverhouding of volume-gewichtverhouding. (zie
tabel 9.2)
9.3 Multimodaal transport
Binnen het totale transport zijn er twee mogelijkheden: unimodaal transport, dat
wil zeggen dat er van slechts één modaliteit gebruik wordt gemaakt, en
multimodaal transport als er van meerdere modaliteiten gebruikt wordt gemaakt.
Door de internationalisering van de handel en de productie, en de
voortschrijdende mogelijkheden om te kiezen voor de in de gegeven
omstandigheden meest geschikte transportvorm, wint het onderwerp
intermodaal transport de aandacht.
Binnen het gecombineerd transport wordt ten slotte nog weer een
deelverzameling onderkend, het gecombineerde transport in enge zin. Het gaat
dan om dat deel van het gecombineerd transport, waarbij de ladingeenheid, die
tussen de opeenvolgende transportvormen wordt uitgewisseld.
Een belangrijk element in de omschrijving van intermodaal transport betreft het
feit dat het om transport via meerdere modaliteiten in dezelfde laadeenheden
gaat. Deze laadeenheden dienen eenvoudig uitwisselbaar te zijn tussen de
modaliteiten. De wissellaadbak, de (maritieme) container en de oplegger zijn de
meest gebruikte laadeenheden voor het intermodale transport.
Modal shift is vooral een vanuit politiek gehanteerde term, om de basis van
milieuoverwegingen een verschuiving naar de ene modaliteit ten koste van de
andere modaliteit te bewerkstelligen.
De belangrijkste aspecten bij de organisatie van intermodaal transport zijn
consolidatie, standaardisatie, ICT en intermediairs.
• Consolidatie is het bundelen van transportstromen op een
gemeenschappelijk traject.
• Standaardisatie van de verschijningsvorm van de lading is een voorwaarde
voor een snelle afhandeling; gebruik van gestandaardiseerde containers,
wissellaadbakken en pallets.
9.1 Traffic Management
Traffic management omvat alle activiteiten die nodig zijn voor het beheersen van
het externe transport.
Aandachtsgebieden zijn kostenanalyse (met economic trade-off's), kiezen van
een transportvorm, keuze eigen transport of uitbesteden en de keuze van
logistiek dienstverleners, facility planning (laaddocks, kranen, containers,
aansluiting op intern transport en handling), het conditioneren van het
transportsysteem (tarieven, contracten, afrekeningen, claims,
informatiestromen), routing en routeplanning, vastleggen van de standaardregels
voor inkoop- en verkoopafspraken, en het bepalen van de gevolgen van
ontwikkelingen in het overheidsbeleid.
Traffic management heeft belangrijke relaties met de andere deelsystemen van
distributielogistiek. Relevante trade-off's zijn:
• Tussen voorraadkosten en transportkosten
• Tussen snelheid (frequentie) en transportkosten
• Tussen massaliteit (en daardoor lagere transportkosten) en de
overslagkosten
• Tussen distributiekosten (waaronder transportkosten) en productiekosten
• Tussen flexibiliteit en snelheid
Transport vervult een spilfunctie in de economie; zonder transport staat alles stil.
Een van de uitdagingen bij transport is dat bij een verdere economische groei e
kwaliteit van de leefomgeving gehandhaafd blijft en liefst verbetert.
Het goederenvervoernetwerk waar Nederland over beschikt, zorgt voor een
gunstig vestigingsklimaat. Dit wil de overheid waarborgen. De basis daarvoor is
een samenhangend intermodaal netwerk dat bereikbaarheid garandeert en
goede keuzemogelijkheden tussen de modaliteiten biedt.
Nederland moet zuinig omgaan met ruimte. Bestaande infrastructuur moet dus
optimaal benut worden door technische maatregelen, organisatorische
maatregelen en prijsbeleid. Voorbeelden zijn vormen van verkeersmanagement,
maar ook een betere spreiding van het goederenvervoer over verschillende
modaliteiten: waar wegen vol zijn, biedt water vaak nog voldoende ruimte.
Het stimuleren van modal shift moet leiden tot het beter benutten van het gehele
beschikbare intermodale infrastructuurnetwerk.
De mainport Rotterdam, het Amsterdam-Noordzeekanaalgebied, de luchthaven
Schiphol en de overige Nederlandse zeehavens vormen belangrijke knooppunten
in de transportketen voor de import, export en doorvoor van goederen en
fungeren als centra van economische activiteiten.
Het Nederlandse goederenvervoer speelt zich steeds meer af in een
samenhangend Europees netwerk van logistieke knooppunten en hun onderlinge
verbindingen.
De overheid onderkent deze netwerkvorming en ziet kansen in een clustering van
transportintensieve bedrijven rond de Europese verbindingsroutes met
omvangrijke ladingstromen (zogenoemde corridors).
Binnen een dergelijke ruimtelijke ordening past een concentratie van meer
arbeidsintensieve bedrijvigheid dicht bij de stedelijke gebieden.
,De overheid wil een efficiënt en slim goederenvervoer en bevordert daarom de
innovatie van vervoersystemen en -concepten: innovaties in de technologie van
vrachtwagens, schepen en treinen, in de infrastructuur en in logistieke
concepten.
9.2 Vormen van transport
Binnen het transport zijn vijf modaliteiten (transportvormen) te onderkennen. Het
transport kan over de weg, per spoor, over het water, door de lucht of via een
pijpleiding plaatsvinden.
De prijs is meestal de belangrijkste reden om voor een bepaalde modaliteit te
kiezen. De overige criteria spelen een aanvullende rol.
De kostprijs van het transport via het spoor is echter onduidelijk, omdat lokale
overheden in de regel tekorten afdekken.
De zeevaart is relatief goedkoop.
Er zijn twee vuistregels:
• Hoe hoger de vaste kosten, hoe groter het volume moet zijn om de
modaliteit rendabel te maken.
• Binnen het transport is de benutting cruciaal, het is de kunst om altijd
volledig beladen te zijn, zowel op de heen- als op de terugreis, omdat
'lege' kilometers nu eenmaal niets opleveren maar wel kosten
veroorzaken.
Bij goederen moet een hoge waardedichtheid speelt de snelheid van transport
een grote rol omdat er hoge interestkosten ontstaan, wanneer het transport veel
tijd in beslag neemt (pijplijnvoorraad) of meerdere distributiecentra nodig zijn
(veiligheidsvoorraad).
• Flexibiliteit is het aanpassingsvermogen aan veranderingen in de markt,
inspelen op veranderingen in de omgeving, of veranderingen die de klant
gerealiseerd wil zien.
• Voor het transport gaat het erom het product op de juiste tijd en in de
juiste condities bij de klant te laten arriveren, en wanneer dit echt niet
mogelijk is de klant tijdig te informeren, zodat actie kan worden
ondernomen. (Betrouwbaarheid)
• Alleen al de aanwezigheid van het wegvervoer alom, maakt het tot de
modaliteit met het meeste gemak voor de klant.
• De toegekomen mogelijkheden voor het koppelen van ICT-systemen
hebben voor het intermodale transport een gunstige invloed. (Tracking en
tracing)
• Imago speelt ook een rol bij de keuze. Het imago kan positief of negatief
zijn.
• Het milieu is volgens politici gediend bij meer transport via spoor en water,
maar voor beslissers speelt dit nauwelijks een rol.
• Spoor en water zijn sterk in zware lading.
• Het transport van gevaarlijke lading gebeurt meestal al via het water. Veel
chemische bedrijven bezitten een locatie aan het water en het transport
over het water is relatief veilig.
• Speciaal ingerichte schepen, vrachtwagens en laadeenheden voor
vliegtuigen zijn geschikt voor het vervoeren van temperatuurgevoelige
lading. (zie tabel 9.1)
Checklist voor het kiezen van een transportmodaliteit
, beperkende voorwaarden
Producten en afnemers stellen beperkingen:
1. Schadegevoeligheid: bederf, breuk, vervuiling.
2. Levertijd.
3. Fysieke producteigenschappen, zoals afmeting, gewicht, en vragen als: is
het product vloeibaar, vast of gasvormig?
4. Bereikbaarheid van het bedrijf en de afnemers.
5. Seizoenpatroon in de afzet.
6. Omvang en locatie van afnemers.
Kostenoverwegingen
De belangrijkste factoren bij de keuze van een modaliteit zijn:
1. Waardedichtheid (waarde per kubieke meter).
2. Te vervoeren gewicht per kubieke meter laadruimte (tot uitdrukking
komend in de maat-gewichtverhouding of volume-gewichtverhouding. (zie
tabel 9.2)
9.3 Multimodaal transport
Binnen het totale transport zijn er twee mogelijkheden: unimodaal transport, dat
wil zeggen dat er van slechts één modaliteit gebruik wordt gemaakt, en
multimodaal transport als er van meerdere modaliteiten gebruikt wordt gemaakt.
Door de internationalisering van de handel en de productie, en de
voortschrijdende mogelijkheden om te kiezen voor de in de gegeven
omstandigheden meest geschikte transportvorm, wint het onderwerp
intermodaal transport de aandacht.
Binnen het gecombineerd transport wordt ten slotte nog weer een
deelverzameling onderkend, het gecombineerde transport in enge zin. Het gaat
dan om dat deel van het gecombineerd transport, waarbij de ladingeenheid, die
tussen de opeenvolgende transportvormen wordt uitgewisseld.
Een belangrijk element in de omschrijving van intermodaal transport betreft het
feit dat het om transport via meerdere modaliteiten in dezelfde laadeenheden
gaat. Deze laadeenheden dienen eenvoudig uitwisselbaar te zijn tussen de
modaliteiten. De wissellaadbak, de (maritieme) container en de oplegger zijn de
meest gebruikte laadeenheden voor het intermodale transport.
Modal shift is vooral een vanuit politiek gehanteerde term, om de basis van
milieuoverwegingen een verschuiving naar de ene modaliteit ten koste van de
andere modaliteit te bewerkstelligen.
De belangrijkste aspecten bij de organisatie van intermodaal transport zijn
consolidatie, standaardisatie, ICT en intermediairs.
• Consolidatie is het bundelen van transportstromen op een
gemeenschappelijk traject.
• Standaardisatie van de verschijningsvorm van de lading is een voorwaarde
voor een snelle afhandeling; gebruik van gestandaardiseerde containers,
wissellaadbakken en pallets.
