Faculteit der Managementwetenschappen
Bedrijfskunde
Studiejaar 2019-2020
02-06-2020
Project: Resorg 1: Duurzaam Ondernemerschap
Duurzame samenwerking op IPKW
Ir. Karel J. Dekker
Werkgroep 4.9
Twan van der Linden (s1044588)
Person X
Person X
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding.................................................................................................................3
1.1 Projectkader.................................................................................................................. 3
1.2 Probleemstelling...........................................................................................................4
1.3 Doel- en vraagstelling...................................................................................................4
1.4 Opbouw van het verslag...............................................................................................5
Hoofdstuk 2 Duurzame Samenwerking......................................................................................6
Inleiding........................................................................................................................... 6
2.1 Shared Facilities...........................................................................................................6
2.2 Joint sustainable development......................................................................................7
2.3 Industriële ecologie.......................................................................................................7
Conclusie........................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 3 Methode..................................................................................................................9
Inleiding........................................................................................................................... 9
3.1 Onderzoeksstrategie.....................................................................................................9
3.2 Soll situatie.................................................................................................................. 10
3.3 Operationalisering.......................................................................................................10
3.4 Vragenlijst vóór Pre-test..............................................................................................11
3.5 Pre-test vragenlijst......................................................................................................13
3.6 Vragenlijst n.a.v. Pre-test............................................................................................13
3.7 Dataverzameling......................................................................................................... 15
Hoofdstuk 4 Reflectie................................................................................................................16
Reflectie Twan van der Linden..........................................................................................16
Reflectie Person X............................................................................................................ 16
Reflectie Person X............................................................................................................ 17
Bijlage I: Artikel Twan van der Linden: Cleantech als bron voor klanttevredenheid.............18
Bijlage II: Artikel Person X: Drijfveren van cleantech............................................................21
Bijlage III: Artikel Person X: Coöperatie in de cleantech industrie........................................24
Referentielijst............................................................................................................................27
2
,Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Projectkader
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is vandaag de dag een belangrijk
aspect binnen de bedrijfsvoering. Maatschappelijk verantwoord ondernemen houdt in dat
bedrijven gebruik maken van technologieën, producten of diensten om de negatieve impact
op het milieu te beperken, door een hogere efficiëntie te realiseren, de uitstoot van
afvalstoffen te beperken en het gebruik van duurzame energiebronnen en milieubescherming
aan te moedigen (Shakeel, & Juszczyk, 2019). Deze manier van bedrijfsvoeren heeft een
belangrijkere betekenis gekregen in onze samenleving, aangezien de milieuschade momenteel
tot uiting komt (Ramzel, 2011). Extreme droogte, heftige en onregelmatige neerslag brengen
drastische gevolgen als bosbranden en overstromingen teweeg. Bovendien zorgt overmatig
gebruik van natuurlijke hulpbronnen voor klimaatverandering. Dit moet worden tegengegaan,
vindt ook de Europese Unie (EU). Hierdoor is er een klimaatwet opgesteld, om in 2050 de
emissie van CO2 te beperken (European Commission, 2019).
Deze casestudy richt zich specifiek op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in
Arnhem. IPKW is een bedrijventerrein dat duurzame en energie gerelateerde bedrijven
huisvest, faciliteert en met elkaar verbindt. Samen met de overheid, het onderwijs en het
bedrijfsleven werken zij aan de cleantech campus van de toekomst. IPKW richt zich specifiek
op bedrijven in de Energie- en Milieutechnologie (EMT), ook wel cleantech genoemd (“Over
IPKW”, z.d.). Hiermee focust IPKW zich op het duurzaamheidsaspect van MVO.
De samenwerking tussen de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven wordt binnen
IPKW op verschillende manieren vormgeven. Op het industriepark dragen de bedrijven
bijvoorbeeld bij aan een circulaire economie. Bij de productie op IPKW komen afvalstoffen
als afvalwater, overtollige energie en overige restproducten vrij. Door middel van een
samenwerkingsverband met Veolia, wereldleider op het gebied van geoptimaliseerde inzet
van grond- en brandstoffen, kunnen deze elementen worden hergebruikt. Op het park wordt
samengewerkt met verschillende kennisinstellingen. Designers en studenten van de HAN
vinden hun weg naar het park, zij wisselen duurzame inzichten uit en stimuleren zodoende
innovatie. Er is dus sprake van gezamenlijke projectontwikkeling. Bovendien delen de
bedrijven verschillende duurzame faciliteiten, bijvoorbeeld het Greenhouse. Het Greenhouse
fungeert als incubator voor de ontwikkeling van startups, d.aarbij kunnen bedrijven gebruik
maken van het Innovatielab. Hier kan men nieuwe technologieën met betrekking tot energie-
3
, en milieutechnologie laten testen en ontwikkelen. Tevens kunnen zij ook gebruik maken van
elektrische deelauto’s en kennis opdoen op het gebied van de nieuwste
waterstoftechnologieën (“Over IPKW”, z.d.).
1.2 Probleemstelling
IPKW streeft de ambitie na om in 2025 het meest duurzame bedrijventerrein in
Nederland te zijn. Op basis van deze ambitie werkt IPKW elke dag om het park groener in te
richten. IPKW streeft een toekomst na waarin het park geen negatieve impact heeft op het
milieu. De regio Arnhem is hiervoor een geschikte locatie, aangezien hier een groot aantal
bedrijven gevestigd zijn uit de energie- en milieutechnologie (cleantech). Deze bedrijven
kunnen een invulling geven aan het toekomstbeeld van IPKW, het onthouden van een
negatieve impact op het milieu.
De bijdrage aan een schonere toekomst, die tot stand komt door middel van
samenwerkingsverbanden binnen IPKW, is onduidelijk en weinig specifiek. IPKW beschikt
aldus over te weinig inzichten betreffende het nut van bepaalde samenwerkingsverbanden.
Een algehele weergave hiervan kan IPKW helpen bij het onthouden van een negatieve impact
op het milieu. Het proces ten behoeve van het toekomstbeeld zal hierdoor bevorderd kunnen
worden.
1.3 Doel- en vraagstelling
Resultaten, intensiteit en karakter van samenwerkingsverbanden zullen in dit verslag
in kaart worden gebracht. Uitkomsten en inrichting van samenwerking worden zodoende
uitvoerig beschreven. Op grond hiervan kunnen wij IPKW inzichten verschaffen die
bijdragen aan het realiseren van haar toekomstbeeld, namelijk het onthouden van een
negatieve impact op het milieu.
Onze doelstelling betreffende dit onderzoek, is het in kaart brengen van de bijdrage
van samenwerkingsverbanden binnen IPKW op het gebied van energie- en milieutechnologie
(cleantech), om zo de duurzaamheid op IPKW te verbeteren. Onze vraagstelling die wij
hierbij geformuleerd hebben is als volgt: In welke mate dragen lokale
samenwerkingsverbanden bij aan het onthouden van een negatieve impact op het milieu?
4
Bedrijfskunde
Studiejaar 2019-2020
02-06-2020
Project: Resorg 1: Duurzaam Ondernemerschap
Duurzame samenwerking op IPKW
Ir. Karel J. Dekker
Werkgroep 4.9
Twan van der Linden (s1044588)
Person X
Person X
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding.................................................................................................................3
1.1 Projectkader.................................................................................................................. 3
1.2 Probleemstelling...........................................................................................................4
1.3 Doel- en vraagstelling...................................................................................................4
1.4 Opbouw van het verslag...............................................................................................5
Hoofdstuk 2 Duurzame Samenwerking......................................................................................6
Inleiding........................................................................................................................... 6
2.1 Shared Facilities...........................................................................................................6
2.2 Joint sustainable development......................................................................................7
2.3 Industriële ecologie.......................................................................................................7
Conclusie........................................................................................................................ 8
Hoofdstuk 3 Methode..................................................................................................................9
Inleiding........................................................................................................................... 9
3.1 Onderzoeksstrategie.....................................................................................................9
3.2 Soll situatie.................................................................................................................. 10
3.3 Operationalisering.......................................................................................................10
3.4 Vragenlijst vóór Pre-test..............................................................................................11
3.5 Pre-test vragenlijst......................................................................................................13
3.6 Vragenlijst n.a.v. Pre-test............................................................................................13
3.7 Dataverzameling......................................................................................................... 15
Hoofdstuk 4 Reflectie................................................................................................................16
Reflectie Twan van der Linden..........................................................................................16
Reflectie Person X............................................................................................................ 16
Reflectie Person X............................................................................................................ 17
Bijlage I: Artikel Twan van der Linden: Cleantech als bron voor klanttevredenheid.............18
Bijlage II: Artikel Person X: Drijfveren van cleantech............................................................21
Bijlage III: Artikel Person X: Coöperatie in de cleantech industrie........................................24
Referentielijst............................................................................................................................27
2
,Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Projectkader
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is vandaag de dag een belangrijk
aspect binnen de bedrijfsvoering. Maatschappelijk verantwoord ondernemen houdt in dat
bedrijven gebruik maken van technologieën, producten of diensten om de negatieve impact
op het milieu te beperken, door een hogere efficiëntie te realiseren, de uitstoot van
afvalstoffen te beperken en het gebruik van duurzame energiebronnen en milieubescherming
aan te moedigen (Shakeel, & Juszczyk, 2019). Deze manier van bedrijfsvoeren heeft een
belangrijkere betekenis gekregen in onze samenleving, aangezien de milieuschade momenteel
tot uiting komt (Ramzel, 2011). Extreme droogte, heftige en onregelmatige neerslag brengen
drastische gevolgen als bosbranden en overstromingen teweeg. Bovendien zorgt overmatig
gebruik van natuurlijke hulpbronnen voor klimaatverandering. Dit moet worden tegengegaan,
vindt ook de Europese Unie (EU). Hierdoor is er een klimaatwet opgesteld, om in 2050 de
emissie van CO2 te beperken (European Commission, 2019).
Deze casestudy richt zich specifiek op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in
Arnhem. IPKW is een bedrijventerrein dat duurzame en energie gerelateerde bedrijven
huisvest, faciliteert en met elkaar verbindt. Samen met de overheid, het onderwijs en het
bedrijfsleven werken zij aan de cleantech campus van de toekomst. IPKW richt zich specifiek
op bedrijven in de Energie- en Milieutechnologie (EMT), ook wel cleantech genoemd (“Over
IPKW”, z.d.). Hiermee focust IPKW zich op het duurzaamheidsaspect van MVO.
De samenwerking tussen de overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven wordt binnen
IPKW op verschillende manieren vormgeven. Op het industriepark dragen de bedrijven
bijvoorbeeld bij aan een circulaire economie. Bij de productie op IPKW komen afvalstoffen
als afvalwater, overtollige energie en overige restproducten vrij. Door middel van een
samenwerkingsverband met Veolia, wereldleider op het gebied van geoptimaliseerde inzet
van grond- en brandstoffen, kunnen deze elementen worden hergebruikt. Op het park wordt
samengewerkt met verschillende kennisinstellingen. Designers en studenten van de HAN
vinden hun weg naar het park, zij wisselen duurzame inzichten uit en stimuleren zodoende
innovatie. Er is dus sprake van gezamenlijke projectontwikkeling. Bovendien delen de
bedrijven verschillende duurzame faciliteiten, bijvoorbeeld het Greenhouse. Het Greenhouse
fungeert als incubator voor de ontwikkeling van startups, d.aarbij kunnen bedrijven gebruik
maken van het Innovatielab. Hier kan men nieuwe technologieën met betrekking tot energie-
3
, en milieutechnologie laten testen en ontwikkelen. Tevens kunnen zij ook gebruik maken van
elektrische deelauto’s en kennis opdoen op het gebied van de nieuwste
waterstoftechnologieën (“Over IPKW”, z.d.).
1.2 Probleemstelling
IPKW streeft de ambitie na om in 2025 het meest duurzame bedrijventerrein in
Nederland te zijn. Op basis van deze ambitie werkt IPKW elke dag om het park groener in te
richten. IPKW streeft een toekomst na waarin het park geen negatieve impact heeft op het
milieu. De regio Arnhem is hiervoor een geschikte locatie, aangezien hier een groot aantal
bedrijven gevestigd zijn uit de energie- en milieutechnologie (cleantech). Deze bedrijven
kunnen een invulling geven aan het toekomstbeeld van IPKW, het onthouden van een
negatieve impact op het milieu.
De bijdrage aan een schonere toekomst, die tot stand komt door middel van
samenwerkingsverbanden binnen IPKW, is onduidelijk en weinig specifiek. IPKW beschikt
aldus over te weinig inzichten betreffende het nut van bepaalde samenwerkingsverbanden.
Een algehele weergave hiervan kan IPKW helpen bij het onthouden van een negatieve impact
op het milieu. Het proces ten behoeve van het toekomstbeeld zal hierdoor bevorderd kunnen
worden.
1.3 Doel- en vraagstelling
Resultaten, intensiteit en karakter van samenwerkingsverbanden zullen in dit verslag
in kaart worden gebracht. Uitkomsten en inrichting van samenwerking worden zodoende
uitvoerig beschreven. Op grond hiervan kunnen wij IPKW inzichten verschaffen die
bijdragen aan het realiseren van haar toekomstbeeld, namelijk het onthouden van een
negatieve impact op het milieu.
Onze doelstelling betreffende dit onderzoek, is het in kaart brengen van de bijdrage
van samenwerkingsverbanden binnen IPKW op het gebied van energie- en milieutechnologie
(cleantech), om zo de duurzaamheid op IPKW te verbeteren. Onze vraagstelling die wij
hierbij geformuleerd hebben is als volgt: In welke mate dragen lokale
samenwerkingsverbanden bij aan het onthouden van een negatieve impact op het milieu?
4
