Hoofdstuk 1. Palet vol theorieën
Rigter: “Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gerag van mensen wordt
bestudeerd als de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun
gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt.”
Sociologie: groepsverband
Wetenschappelijke theorieën vervullen drie functies:
1. Schematiserende of ordende; de procedures moeten duidelijk en controleerbaar zijn.
2. Verklaren en voorspellen
3. Heuristisch; op grond van het inzicht dat de theorie heeft opgeleverd nieuwe
voorspellingen doen.
Theorie geladen: referentiekader bepaald wat je ziet.
Een angstig persoon vindt donkere straat sneller eng als een rustig persoon.
De start van de wetenschappelijke psychologie ligt zo’n 130 jaar achter ons.
In 1889 werd in Parijs het eerste congres gehouden voor de psychologie.
Europa: Psychologie moet een alomvattende theorie van het psychisch functioneren
beschikken voordat er begonnen kan worden aan praktische toepassingen
VS: Kennis moet dienstbaar zijn aan concrete maatschappelijke doelstellingen.
Een mensbeeld kent twee aspecten:
1. Een beschrijving van de kenmerkende eigenschappen
2. Een verwijzing hoe mensen behoren te zijn.
Doelbeeld: morele visie
Mechanisch zelfbeeld; mens zien uit afzonderlijke delen, delen van mensen kunnen
zelfstandig bestudeerd worden.
Het mechanisch zelfbeeld heeft 4 implicaties:
1. Wordt geen onderscheid tussen mens en dier gemaakt.
2. Verklaringsmodel is lineair causaal.
3. Als alle onderdelen bekend zijn, kennen we het geheel.
4. Mensen en onderdelen van mensen kunnen zelfstandig bestudeerd worden.
Organisch zelfbeeld; één geheel.
4 implicaties:
1. Mens en dier worden vergeleken
2. Verklaringsmodel is circulair causaal
3. Geheel is meer dan de som der delen
4. Mensen zijn niet los van omgeving te bestuderen
Personalistisch zelfbeeld; karakter van mensen binnen de levende cultuur
3 implicaties:
1. Mensen moeten als mens bestudeerd worden
2. Als één geheel
3. Mensen handelen doelgericht.
, Hoofdstuk 2. Psychoanalyse
Oudste stroming uit de psychologie.
Theorie over het functioneren van mensen.
Hulpverleningspraktijk.
Ontstaan door systematiseren van ervaringen die werden opgedaan tijdens hulpverlening
aan mensen.
6 uitgangspunten:
1. Psychoanalyse gaat uit van de subjectieve ervaringen; geïnteresseerd in dat wat de
mens onderscheidt van een ander.
2. We sturen ons gedrag niet altijd bewust aan.
3. Psychoanalyse gaat er vanuit dat mensen een onbewuste hebben.
4. Bewuste gedachten en dromen worden bepaald door dingen die niet geaccepteerd
worden.
5. Al ons gedrag heeft betekenis
6. Ervaringen in de eerste levensjaren bepalen in belangrijke mate de persoonlijkheid
van de volwassene.
Sigmund Freud
Uitvinder psychoanalyse
Ontwerpen van theorie om daarna te kijken of en zo ja hoe de feiten erin passen. Als
het niet past, wort de theorie aangepast
Mensen hebben aangeboren driften.
Psychoanalyse: uitlegkunde
Charcot bracht patiënten onder hypnose om psychische klachten te verhelpen.
Freud werd geïnspireerd door Charcot. Door middel van droomanalyse probeert Freud de
onbewuste wensen van zijn patiënten te ontdekken.
Freud ontwikkelde een eigen begrippenapparaat waarmee hij het gedrag van mensen
beschreef.
Na overleiden van Freud viel de psychoanalyse als een rivierdelta uiteen.
Pessimistisch mensbeeld: driften besturen ons leven, niet wij zelf.
Optimistisch mensbeeld: mensen worden bewust van wensen en driften en hebben leven
in eigen hand.
Ons leven wordt mede bepaald door meerdere deels irrationele en onbewuste wensen.
Freud ondersteld twee aangeboren driften:
Levens- of seksualiteitsdrift
Doods- of agressiedrift
Ondersteund pessimistisch mensbeeld.
Psychoanalytische theorie is van toepassing op al ons gedrag. Voor hulpverlening is het
standpunt over ‘normaal’ en ‘abnormaal’ gedrag belangrijk.
Rigter: “Psychologie is een wetenschap waarbij zowel het gerag van mensen wordt
bestudeerd als de gevoelens en gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun
gedrag en de omstandigheden waarin dat plaatsvindt.”
Sociologie: groepsverband
Wetenschappelijke theorieën vervullen drie functies:
1. Schematiserende of ordende; de procedures moeten duidelijk en controleerbaar zijn.
2. Verklaren en voorspellen
3. Heuristisch; op grond van het inzicht dat de theorie heeft opgeleverd nieuwe
voorspellingen doen.
Theorie geladen: referentiekader bepaald wat je ziet.
Een angstig persoon vindt donkere straat sneller eng als een rustig persoon.
De start van de wetenschappelijke psychologie ligt zo’n 130 jaar achter ons.
In 1889 werd in Parijs het eerste congres gehouden voor de psychologie.
Europa: Psychologie moet een alomvattende theorie van het psychisch functioneren
beschikken voordat er begonnen kan worden aan praktische toepassingen
VS: Kennis moet dienstbaar zijn aan concrete maatschappelijke doelstellingen.
Een mensbeeld kent twee aspecten:
1. Een beschrijving van de kenmerkende eigenschappen
2. Een verwijzing hoe mensen behoren te zijn.
Doelbeeld: morele visie
Mechanisch zelfbeeld; mens zien uit afzonderlijke delen, delen van mensen kunnen
zelfstandig bestudeerd worden.
Het mechanisch zelfbeeld heeft 4 implicaties:
1. Wordt geen onderscheid tussen mens en dier gemaakt.
2. Verklaringsmodel is lineair causaal.
3. Als alle onderdelen bekend zijn, kennen we het geheel.
4. Mensen en onderdelen van mensen kunnen zelfstandig bestudeerd worden.
Organisch zelfbeeld; één geheel.
4 implicaties:
1. Mens en dier worden vergeleken
2. Verklaringsmodel is circulair causaal
3. Geheel is meer dan de som der delen
4. Mensen zijn niet los van omgeving te bestuderen
Personalistisch zelfbeeld; karakter van mensen binnen de levende cultuur
3 implicaties:
1. Mensen moeten als mens bestudeerd worden
2. Als één geheel
3. Mensen handelen doelgericht.
, Hoofdstuk 2. Psychoanalyse
Oudste stroming uit de psychologie.
Theorie over het functioneren van mensen.
Hulpverleningspraktijk.
Ontstaan door systematiseren van ervaringen die werden opgedaan tijdens hulpverlening
aan mensen.
6 uitgangspunten:
1. Psychoanalyse gaat uit van de subjectieve ervaringen; geïnteresseerd in dat wat de
mens onderscheidt van een ander.
2. We sturen ons gedrag niet altijd bewust aan.
3. Psychoanalyse gaat er vanuit dat mensen een onbewuste hebben.
4. Bewuste gedachten en dromen worden bepaald door dingen die niet geaccepteerd
worden.
5. Al ons gedrag heeft betekenis
6. Ervaringen in de eerste levensjaren bepalen in belangrijke mate de persoonlijkheid
van de volwassene.
Sigmund Freud
Uitvinder psychoanalyse
Ontwerpen van theorie om daarna te kijken of en zo ja hoe de feiten erin passen. Als
het niet past, wort de theorie aangepast
Mensen hebben aangeboren driften.
Psychoanalyse: uitlegkunde
Charcot bracht patiënten onder hypnose om psychische klachten te verhelpen.
Freud werd geïnspireerd door Charcot. Door middel van droomanalyse probeert Freud de
onbewuste wensen van zijn patiënten te ontdekken.
Freud ontwikkelde een eigen begrippenapparaat waarmee hij het gedrag van mensen
beschreef.
Na overleiden van Freud viel de psychoanalyse als een rivierdelta uiteen.
Pessimistisch mensbeeld: driften besturen ons leven, niet wij zelf.
Optimistisch mensbeeld: mensen worden bewust van wensen en driften en hebben leven
in eigen hand.
Ons leven wordt mede bepaald door meerdere deels irrationele en onbewuste wensen.
Freud ondersteld twee aangeboren driften:
Levens- of seksualiteitsdrift
Doods- of agressiedrift
Ondersteund pessimistisch mensbeeld.
Psychoanalytische theorie is van toepassing op al ons gedrag. Voor hulpverlening is het
standpunt over ‘normaal’ en ‘abnormaal’ gedrag belangrijk.
