Samenvatting Gedrag en Overheidscommunicatie
1
1. Kun je de kennis van overheidscommunicatie en de
bijbehorende trends en uitgangspunten toepassen op een
case. (H1)
De overheid probeert op allerlei terreinen invloed uit te oefenen op het gedrag van haar burgers. Dat
is een deel van haar taak en noodzakelijk om een oplossing te kunnen bieden voor problemen in de
samenleving. Hoe de overheid communiceert is sterk veranderd; er zijn verschillende stromingen.
Stroming 1: Verkondigen
Verkondigers fietsen door de straat en roepen letterlijk door een toeter
Stroming 2: Beïnvloeding
Wet van openbaar bestuur, Communiceren over (nog) niet aanvaard beleid.
Iedereen mag informatie opvragen. (Ca. 1990).
Postbus 51 (nu DPC)
Stroming 3: Betrekken
1e generatie inspraak (1960)
- Er ontstaat mogelijkheid om te reageren op beleid
2e generatie (1990)
- Burgers krijgen de mogelijkheid om beleid mede vorm te geven
3e generatie inspraak: faciliteren (2000)
- Het initiatief ligt bij de burgers; de overheid heeft eventueel een faciliterende rol
- Participatieladder van Pröpper
- Digitale participatietools (p. 17)
Communicatie is een permanent proces van informeren, consulteren en overleggen, dat alle fasen
van overheidshandelen omvat. Beleidsmakers moeten communicatiever gaan werken, met behulp
van communicatie mensen.
Stroming 4: Profileren
Opkomend toerisme zorgt dat city marketing en gebiedscampagnes opkomen
Waarom communiceert de overheid en waarover? (H1.2)
Afremmen ongewenst gedrag (roken)
Maatschappelijk gewenst gedrag bewerkstelligen (opkomst verkiezingen)
Bekendmaken regelgeving, plannen of mogelijkheden (werkzaamheden)
Economische overwegingen (toerisme stimuleren)
Communicatie is niet de enige manier om gedragsverandering tot stand te brengen. Ook dwang,
beloningen en voorbeeldgedrag kunnen leiden tot verandering. Bijvoorbeeld het verbieden van
bepaalde attitudes of het belonen van goed gedrag. Dit is in onderstaand figuur samengevat. Bij elk
van deze beïnvloedingsmiddelen speelt communicatie een rol, deze rol is alleen niet leidend maar
ondersteunend.
, Driehoek interventies voor verandering (H1.3)
Faciliteren & handhaven
(Boetes, accijns, belonen, “goedzo, u rijdt 50”)
Beleid & wetgeving
(Niet drinken onder de 18)
Communicatie
(Campagnes, NIXX)
Trends voor overheidscommunicatie (2019)
1. Van oplopende druk naar overheidsburnout
- Wantrouwen naar de overheid neemt toe, de overheid is hierdoor te druk en heeft soms
een ‘burn-out’.
2. De samenleving wordt steeds meer ‘woke’
- Iedereen wordt bewuster, burgers verwachten dat de overheid maatschappelijk
verantwoord handelt omdat ze denken dat de overheid de meeste invloed heeft.
3. Het gaat om iedereen
- Inclusiviteit en diversiteit, kwetsbare groepen, niemand buitensluiten maar wel
verschillen erkennen.
4. Robotisering: waar begint het ongemak?
- Technologische ontwikkeling, data en AI smelten samen met de mensheid. De overheid
moet de balans hiervan onder de aandacht brengen om angst te voorkomen.
5. Digitale machtsstrijd wordt breder
- Gegevens worden verzamelend zonder dat gebruikers dit weten, algoritmes etc. De
overheid moet aanhaken op het ongewenste effect van digitalisering tegengaan.
6. Betrouwbare informatie onder druk
- Men wil niet meer betalen voor nieuws. Deepfake software zorgt voor nepnieuws. Hier
strijdt de overheid tegen.
7. Zoeken naar balans tussen online en offline
- Voldoende aandacht te geven aan offlinecommunicatie, directe contacten behouden.
Niet iedereen beschikt over online middelen of zijn het juist zat.
Uitgangspunten Overheidscommunicatie (regels voor de overheid)
1. Recht op communicatie
2. Herkenbaarheid (duidelijk afkomstig van de overheid)
3. Beleid en organisatie (geen zelfpromo of imagebuilding)
4. Actieve voorlichting
5. In relatie tot beleidsfase (geen overbodige informatie)
6. Interactieve beleidsvoorbereiding (of ze burgers erbij willen betrekken of niet)
7. Bereikbaar en responsief (snel en adequaat kunnen reageren)
8. Voldoende en juiste informatie
9. Toegankelijk, begrijpelijk en passend
10. Proportionaliteit (geen overkill aan informatie)
11. Geen vermenging (Rutte mag niet de VVD promoten tijdens zijn corona persconferentie)
1
1. Kun je de kennis van overheidscommunicatie en de
bijbehorende trends en uitgangspunten toepassen op een
case. (H1)
De overheid probeert op allerlei terreinen invloed uit te oefenen op het gedrag van haar burgers. Dat
is een deel van haar taak en noodzakelijk om een oplossing te kunnen bieden voor problemen in de
samenleving. Hoe de overheid communiceert is sterk veranderd; er zijn verschillende stromingen.
Stroming 1: Verkondigen
Verkondigers fietsen door de straat en roepen letterlijk door een toeter
Stroming 2: Beïnvloeding
Wet van openbaar bestuur, Communiceren over (nog) niet aanvaard beleid.
Iedereen mag informatie opvragen. (Ca. 1990).
Postbus 51 (nu DPC)
Stroming 3: Betrekken
1e generatie inspraak (1960)
- Er ontstaat mogelijkheid om te reageren op beleid
2e generatie (1990)
- Burgers krijgen de mogelijkheid om beleid mede vorm te geven
3e generatie inspraak: faciliteren (2000)
- Het initiatief ligt bij de burgers; de overheid heeft eventueel een faciliterende rol
- Participatieladder van Pröpper
- Digitale participatietools (p. 17)
Communicatie is een permanent proces van informeren, consulteren en overleggen, dat alle fasen
van overheidshandelen omvat. Beleidsmakers moeten communicatiever gaan werken, met behulp
van communicatie mensen.
Stroming 4: Profileren
Opkomend toerisme zorgt dat city marketing en gebiedscampagnes opkomen
Waarom communiceert de overheid en waarover? (H1.2)
Afremmen ongewenst gedrag (roken)
Maatschappelijk gewenst gedrag bewerkstelligen (opkomst verkiezingen)
Bekendmaken regelgeving, plannen of mogelijkheden (werkzaamheden)
Economische overwegingen (toerisme stimuleren)
Communicatie is niet de enige manier om gedragsverandering tot stand te brengen. Ook dwang,
beloningen en voorbeeldgedrag kunnen leiden tot verandering. Bijvoorbeeld het verbieden van
bepaalde attitudes of het belonen van goed gedrag. Dit is in onderstaand figuur samengevat. Bij elk
van deze beïnvloedingsmiddelen speelt communicatie een rol, deze rol is alleen niet leidend maar
ondersteunend.
, Driehoek interventies voor verandering (H1.3)
Faciliteren & handhaven
(Boetes, accijns, belonen, “goedzo, u rijdt 50”)
Beleid & wetgeving
(Niet drinken onder de 18)
Communicatie
(Campagnes, NIXX)
Trends voor overheidscommunicatie (2019)
1. Van oplopende druk naar overheidsburnout
- Wantrouwen naar de overheid neemt toe, de overheid is hierdoor te druk en heeft soms
een ‘burn-out’.
2. De samenleving wordt steeds meer ‘woke’
- Iedereen wordt bewuster, burgers verwachten dat de overheid maatschappelijk
verantwoord handelt omdat ze denken dat de overheid de meeste invloed heeft.
3. Het gaat om iedereen
- Inclusiviteit en diversiteit, kwetsbare groepen, niemand buitensluiten maar wel
verschillen erkennen.
4. Robotisering: waar begint het ongemak?
- Technologische ontwikkeling, data en AI smelten samen met de mensheid. De overheid
moet de balans hiervan onder de aandacht brengen om angst te voorkomen.
5. Digitale machtsstrijd wordt breder
- Gegevens worden verzamelend zonder dat gebruikers dit weten, algoritmes etc. De
overheid moet aanhaken op het ongewenste effect van digitalisering tegengaan.
6. Betrouwbare informatie onder druk
- Men wil niet meer betalen voor nieuws. Deepfake software zorgt voor nepnieuws. Hier
strijdt de overheid tegen.
7. Zoeken naar balans tussen online en offline
- Voldoende aandacht te geven aan offlinecommunicatie, directe contacten behouden.
Niet iedereen beschikt over online middelen of zijn het juist zat.
Uitgangspunten Overheidscommunicatie (regels voor de overheid)
1. Recht op communicatie
2. Herkenbaarheid (duidelijk afkomstig van de overheid)
3. Beleid en organisatie (geen zelfpromo of imagebuilding)
4. Actieve voorlichting
5. In relatie tot beleidsfase (geen overbodige informatie)
6. Interactieve beleidsvoorbereiding (of ze burgers erbij willen betrekken of niet)
7. Bereikbaar en responsief (snel en adequaat kunnen reageren)
8. Voldoende en juiste informatie
9. Toegankelijk, begrijpelijk en passend
10. Proportionaliteit (geen overkill aan informatie)
11. Geen vermenging (Rutte mag niet de VVD promoten tijdens zijn corona persconferentie)
