Week 31:
Gezondheidsvoorlichting is de combinatie van leerervaring ontwikkeld en ontworpen om
mensen en gemeenschappen te helpen hun gezondheid te bevorderen.
Doelen van gezondheidsbevordering:
- Primaire preventie
- Secundaire preventie
- Tertiaire preventie
Primaire preventie: Voorkomen van een gezondheidsprobleem. Het wegnemen van de
oorzaken of risicofactoren voor aandoeningen. Zoals vaccinatie, stoppen met roken en
stimuleren van veilige seks.
Secundaire preventie: Mensen met een voor of vroeg stadium identificeren zodat een
gerichte vroegbehandeling mogelijk is. Zoals screening op borstkanker of consultatiebureau
voor baby’s.
Tertiaire preventie: Richt zich op mensen met een ziekte of handicap. Dit begint dus na de
diagnose. De kwaliteit van leven behouden of vergroten. Zoals het stimuleren van
therapietrouw en zelfmanagement bij chronische ziekten.
Bij een populatiebenadering wordt de hele bevolking of een groot deel benaderd.
Bij een hoogrisicobenadering is de interventie gericht op mensen met een groot risico.
Universele preventie richt zich op de totale bevolking of grote groepen daarbinnen
(primaire preventie, populatiebenadering)
Selectieve preventie richt zich op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico (secundaire
preventie, hoogrisicobenadering)
,Geïndiceerde preventie richt zich op mensen die nog geen diagnose hebben maar wel
symptomen of klachten (secundaire preventie, hoogrisicobenadering)
Zorggerelateerde preventie richt zich op mensen met een ziekte (tertiaire preventie)
Gezondheidsbevorderingen:
Voorlichting:
- Informatieoverdracht
- Vaardigheidstraining
- Zelftest
- Rollenspel
- Motiverende gespreksvoering
Voorzieningen:
- Gezond gedrag makkelijker maken
- Meestal primaire preventie
- Bijvoorbeeld gezonde keuzes in de bedrijfskantine
Regelgeving, controles, sancties
- Gezond gedrag afdwingen
Gezondheidsbevordering is vaak een combinatie van deze drie vormen.
Doelgroepen:
- Individueel niveau: personen die risico lopen of risicogedrag vertonen.
- Interpersoonlijk of groepsniveau: ouders, vrienden, leerkrachten, hulpverleners.
- Organisatieniveau: directeur van school, managers van bedrijven.
- Lokaal niveau: Opinieleiders in wijker, redacteuren in lokale kranten.
- Samenlevingsniveau: Landelijke politici, bestuur van vakbonden.
, Het model voor planmatige gezondheid en gedragsverandering:
Wanneer gezondheidsvoorlichting stapsgewijs en planmatig wordt ontwikkeld,
geïmplementeerd en geëvalueerd is de kans op succes groter. Het is geïnspireerd op
precede-proceed model en intervention mapping.
1. Analyse van gezondheidsproblemen
Wat zijn de gezondheidsproblemen waar de doelgroep mee geconfronteerd wordt?
- Kwaliteit van leven
- Veiligheid
- Discriminatie
- Armoede
- > beschrijven aan de hand van sterfte, prevalentie, incidentie, ernst van ziekte, qaly
2. Analyse van gedrag
Analyse van mogelijke gedragsoorzaken van het gezondheidsprobleem en mogelijke
gedrags oplossingen.
3. Analyse van determinanten van gedrag
Persoonlijke determinanten: kennis, risicoperceptie, attitude, eigen-effectiviteit
Omgevingsdeterminanten: beschikbaarheid en bereikbaarheid van gezonde keuzes,
sociale steun of druk, onvoorziene barrières.
4. Interventieontwikkeling
, Interventie ontwikkelen om determinanten van gedrag en het gedrag zelf te veranderen. Het
doel is verbetering van gezondheid en kwaliteit van leven. Intervention mapping staat
centraal.
5. Interventie implementatie en disseminatie
Implementatie = uitvoering zoals bedoelt
Disseminatie = planmatige verspreiding of invoering
Gebruik een verbindingsgroep om het effect te vergroten.
6. Evaluatie
Effect evaluatie: gewenste resultaten
Procesevaluatie: uitgevoerd zoals gepland
Intervention mapping beschrijft de ontwikkeling van voorlichtingsprogramma’s in 6
stappen:
1. Probleemanalyse: inzicht krijgen in de aard, omvang en oorzaken van het
gezondheidsprobleem
2. Programmadoelen: Algemene programmadoelen, welke uitkomst moet de
interventie hebben, smart doelen -> logisch model van verandering. De algemene
programmadoelen worden gespecificeerd naar wie en wat als gevolg van de
interventie zullen veranderen.
- Einddoelen gedrag en omgeving -> uitkomsten van het programma
- Specifieke gedragsdoelen
- Veranderbare en belangrijke determinanten
- Veranderdoelen per determinant
- Logisch model van verandering
Gezondheidsvoorlichting is de combinatie van leerervaring ontwikkeld en ontworpen om
mensen en gemeenschappen te helpen hun gezondheid te bevorderen.
Doelen van gezondheidsbevordering:
- Primaire preventie
- Secundaire preventie
- Tertiaire preventie
Primaire preventie: Voorkomen van een gezondheidsprobleem. Het wegnemen van de
oorzaken of risicofactoren voor aandoeningen. Zoals vaccinatie, stoppen met roken en
stimuleren van veilige seks.
Secundaire preventie: Mensen met een voor of vroeg stadium identificeren zodat een
gerichte vroegbehandeling mogelijk is. Zoals screening op borstkanker of consultatiebureau
voor baby’s.
Tertiaire preventie: Richt zich op mensen met een ziekte of handicap. Dit begint dus na de
diagnose. De kwaliteit van leven behouden of vergroten. Zoals het stimuleren van
therapietrouw en zelfmanagement bij chronische ziekten.
Bij een populatiebenadering wordt de hele bevolking of een groot deel benaderd.
Bij een hoogrisicobenadering is de interventie gericht op mensen met een groot risico.
Universele preventie richt zich op de totale bevolking of grote groepen daarbinnen
(primaire preventie, populatiebenadering)
Selectieve preventie richt zich op bevolkingsgroepen met een verhoogd risico (secundaire
preventie, hoogrisicobenadering)
,Geïndiceerde preventie richt zich op mensen die nog geen diagnose hebben maar wel
symptomen of klachten (secundaire preventie, hoogrisicobenadering)
Zorggerelateerde preventie richt zich op mensen met een ziekte (tertiaire preventie)
Gezondheidsbevorderingen:
Voorlichting:
- Informatieoverdracht
- Vaardigheidstraining
- Zelftest
- Rollenspel
- Motiverende gespreksvoering
Voorzieningen:
- Gezond gedrag makkelijker maken
- Meestal primaire preventie
- Bijvoorbeeld gezonde keuzes in de bedrijfskantine
Regelgeving, controles, sancties
- Gezond gedrag afdwingen
Gezondheidsbevordering is vaak een combinatie van deze drie vormen.
Doelgroepen:
- Individueel niveau: personen die risico lopen of risicogedrag vertonen.
- Interpersoonlijk of groepsniveau: ouders, vrienden, leerkrachten, hulpverleners.
- Organisatieniveau: directeur van school, managers van bedrijven.
- Lokaal niveau: Opinieleiders in wijker, redacteuren in lokale kranten.
- Samenlevingsniveau: Landelijke politici, bestuur van vakbonden.
, Het model voor planmatige gezondheid en gedragsverandering:
Wanneer gezondheidsvoorlichting stapsgewijs en planmatig wordt ontwikkeld,
geïmplementeerd en geëvalueerd is de kans op succes groter. Het is geïnspireerd op
precede-proceed model en intervention mapping.
1. Analyse van gezondheidsproblemen
Wat zijn de gezondheidsproblemen waar de doelgroep mee geconfronteerd wordt?
- Kwaliteit van leven
- Veiligheid
- Discriminatie
- Armoede
- > beschrijven aan de hand van sterfte, prevalentie, incidentie, ernst van ziekte, qaly
2. Analyse van gedrag
Analyse van mogelijke gedragsoorzaken van het gezondheidsprobleem en mogelijke
gedrags oplossingen.
3. Analyse van determinanten van gedrag
Persoonlijke determinanten: kennis, risicoperceptie, attitude, eigen-effectiviteit
Omgevingsdeterminanten: beschikbaarheid en bereikbaarheid van gezonde keuzes,
sociale steun of druk, onvoorziene barrières.
4. Interventieontwikkeling
, Interventie ontwikkelen om determinanten van gedrag en het gedrag zelf te veranderen. Het
doel is verbetering van gezondheid en kwaliteit van leven. Intervention mapping staat
centraal.
5. Interventie implementatie en disseminatie
Implementatie = uitvoering zoals bedoelt
Disseminatie = planmatige verspreiding of invoering
Gebruik een verbindingsgroep om het effect te vergroten.
6. Evaluatie
Effect evaluatie: gewenste resultaten
Procesevaluatie: uitgevoerd zoals gepland
Intervention mapping beschrijft de ontwikkeling van voorlichtingsprogramma’s in 6
stappen:
1. Probleemanalyse: inzicht krijgen in de aard, omvang en oorzaken van het
gezondheidsprobleem
2. Programmadoelen: Algemene programmadoelen, welke uitkomst moet de
interventie hebben, smart doelen -> logisch model van verandering. De algemene
programmadoelen worden gespecificeerd naar wie en wat als gevolg van de
interventie zullen veranderen.
- Einddoelen gedrag en omgeving -> uitkomsten van het programma
- Specifieke gedragsdoelen
- Veranderbare en belangrijke determinanten
- Veranderdoelen per determinant
- Logisch model van verandering
