Stoornis ADHD Hoofdstuk 2 ADD Hoofdstuk 3 Autismespectrumstoornissen ASS Hoofstuk 4
Algemeen 4 presentaties ADHD Overwegend onoplettende presentatie Voorheen verschillende vormen maar omdat er veel
-gecombineerde presentatie overlappen zijn en het ene symptoom kan
-overwegend onoplettende presentatie verdwijnen of juist kan ontstaan.
-uitgesproken onoplettende pres.
-overwegend hyperact/impulsieve presentatie
Kenmerken Ontwikkelingsstoornis/rijpingsachterstand Komt meer bij meisjes voor Spiegelhormonen verminderd ontwikkeld, zien
zenuwstelsel. Afwijkende bouw van de hersenen Zwak: aan het werk gaan en blijven, uitstelgedrag, losse onderdelen dus koppelen situaties niet
corpus callosum en prefrontale cortex. Pijlers vertraagde prikkelverwerking, weet niet wat (centrale coherentie) waardoor conflicten,
DSM Aandachtstekort, hyperactiviteit en geleerd is, dopamine, interne motivatie, executieve functies zwak waardoor moeite met
impulsiviteit op school, thuis zowel bij vrienden gatenkaaskennis, automatisering, balspellen, planning en anticiperen, rituelen en obsessies om
als bekenden. tijdsbesef, draad kwijt, piekeren (angststoornissen angst en stress te verminderen, gezichten
Doet zich voor 12 jaar voor, diagnose na 12 jaar, liggen op de loer, werken met GGGG-model) onthouden, geen inlevingsvermogen geeft
2/3x meer jongens. conflicten, liever geen lichamelijk contact en
Weinig interne spraak-weinig interne motivatie- oogcontact ivm persoonlijke ruimte, disharmonisch
zwakke executieve functies-weinig dopamine- profiel, leven in hier en nu
candy-reward-test-overschatten zichzelf op hun
zwakke punten
Positief Enthousiast, open, energiek, sportief, Creatief en hyperfocussen. Hyperfocus, eerlijk, goed schematisch denken,
hyperfocussen, humor, zorgzaam, fantasierijk. goed visueel geheugen.
In de klas Onderwerp bespreken, goede relatie, dagritme, Goede relatie, let op pestgedrag, bespreekbaar Auti-communicatie: -communiceer positief – geen
positief contact tijdens les, naam noemen, maken, opdracht begrepen?, laten herhalen, time- vage open vragen – geen vraagvormen – mimiek
weglopen uit conflicten, loopjes toestaan, timer, visualiseren, extra verwerkingstijd, afdekken en non-verbaal – to the point – visualiseer –
frontale plek in de klas (checklist omg.factoren van een deel van het werk, kijkstrategie aanleren, concreet met ik boodschap: Geef me de 5: wat,
concentratie), spullen klaarleggen, veel deadline geven, prikkelende taken, passief dus wanneer, wie, hoe, waar.
bevragen, veel opdrachten, Meichenbaum, 2/3 veel bevragen en stimuleren. Dagplanning duidelijk (bij afwijking eerst wat je wel
deel werk af, tijdsteekproef voor analyse, gaat doen en daarna wat wegvalt, hierdoor
evenlang concentreren als leeftijd, ondervang je dat hij al gelijk in de paniek schiet),
kleurenstickers per vak, time-timer. plekje met oogcontact, dichte kasten, doel
benoemen, 1 didact. Model, Premack-principe: als
je eerst…dan….
, Stoornis Disruptieve stoornis ODD en CD Hoofdstuk 5 Hechtingsproblemen Hoofdstuk 6 Traumagerelateerd gedrag Hoofdstuk 7
Algemeen Aangeboren maar kan verergeren. Vanaf 4 jaar Ainsworth: 1.veilig gehecht 2. vermijdend gehecht: Psychische stoornis ontstaan door schokkende
ODD early starters kans op CD groot. Vanaf 12 reageert niet/weinig bij aan/afwezigheid ouder, ervaring (sociaal, emotioneel, psychisch).
late starters, meer kans op normaal gedrag en onderdrukt ivm afwijzing. Ouders zijn consequent 2 reacties: 1.hyperarousel is druk en agressief
minder agressiviteit. en ongevoelig. 3.angstig ambivalent: weinig oppositioneel door constante stress.2.dissociatie
exploratie, heftig op aan/afwezigheid ouders, is stil, teruggetrokken, lui, ongemotiveerd en
inconsequent en sensitief.4.gedesorganiseerd lusteloos. Combinatie in gedragingen kan ook.
gehecht: eerst heftig bij afw. en daarna freeze bij
aanw., ouders beangstigend en onvoorspelbaar,
inconsequent en niet-sensitief.
Kenmerken 3 gedragingen ODD: Moeite met omgaan gezag en aangaan 4-6 jaar: wil vertellen, geen afscheid nemen,
-dwars en uitdagend (mn volwassenen, anderen diepgaande relatie, weinig vertrouwen in anderen, regressief gedrag, op hun hoede, snel schrikken,
de schuld) kan niet tegen kritiek, streeft naar sneller agressief.
-heftig emotioneel (snel boos en gefrustreerd) onafhankelijkheid en overleven, anti-sociaal of 7-12 jaar: wil vertellen of juist niet vertellen, sneller
-wraakzuchtig (direct, geen groepsdruk, juist heel aangepast, geen gewetensontw: tot aan boos/huilen/geïrriteerd, concentratieproblemen,
puberteit nog erger). stadium 1 van Kohlberg. motivatie, lichamelijke klachten, niet meedoen,
Kenmerken CD Gedrag: 1. Klamperig/eisend: uitstelgedrag leren lusteloos, rumineren (wat als…..)
-agressie tegen mens en dier 2. Rebellie/stoer: indammen 3. Meegaande robot: 1:3 regel: kind van 12 kan gedrag van 4 jarige
-schendt eigendommen weinig emoties, geeft niets terug 4. vertonen.
-onbetrouwbaar en steelt Onverschillig/koel: materieel gericht, uiterlijk
-ernstige overtredingen (zien voordeel in vertoon 5. Superster: perfectionistisch en
agressie en gebrekkige gewetensvorming) succesvol 6. Parentificatie: wil ouders
beschermen.
Meisjes internaliserend en jongens
externaliserend.
Risicofactor Neurologisch (minder stresshormoon, Ouderfactoren: tienermoeder, zelf hechtingsprobl., Kindermishandeling: signaleringslijsten en
temperament, genen, executieve functies) relatieproblemen, trauma. Gezinsfactoren: meldcode (signaal in kaart, overleg met veilig thuis,
Persoonlijkheid (externe/interne focus of control) sociaal-econ, mishandeling, stress, wisselende kindgesprek, afweging, beslissing: hulp+melding).
Omgevingsfactoren (hoe gaat men er mee om) relaties, verwaarlozing. Kindfactoren: moeilijk Seksueel misbruik: meldplicht
temperament, couveuse, adoptie, verlies ouder, Echtscheiding: zelfbeeld, -vertrouwen,
lichamelijke handicap. schuldgevoel
In de klas -relatie opbouwen-complimenteer-zet aan het -gezien voelen-compliment-positieve eis: moeilijk Steun maar bespreek niet te veel, gewone regels
werk, dan geen tijd om te kwallen-humor- he-doe wat je zegt-jij bepaalt-lk neemt hanteren ivm veiligheid, jeugdzorg inschakelen,
voorkom machtsstrijd/discussie-oudercontact- verantwoordelijkheid voor mislukking-plaats wees neutraal en kies geen partij.
plan van aanpak en evalueren-duidelijke achterin of zijkant ivm overzicht, zichtbare
Algemeen 4 presentaties ADHD Overwegend onoplettende presentatie Voorheen verschillende vormen maar omdat er veel
-gecombineerde presentatie overlappen zijn en het ene symptoom kan
-overwegend onoplettende presentatie verdwijnen of juist kan ontstaan.
-uitgesproken onoplettende pres.
-overwegend hyperact/impulsieve presentatie
Kenmerken Ontwikkelingsstoornis/rijpingsachterstand Komt meer bij meisjes voor Spiegelhormonen verminderd ontwikkeld, zien
zenuwstelsel. Afwijkende bouw van de hersenen Zwak: aan het werk gaan en blijven, uitstelgedrag, losse onderdelen dus koppelen situaties niet
corpus callosum en prefrontale cortex. Pijlers vertraagde prikkelverwerking, weet niet wat (centrale coherentie) waardoor conflicten,
DSM Aandachtstekort, hyperactiviteit en geleerd is, dopamine, interne motivatie, executieve functies zwak waardoor moeite met
impulsiviteit op school, thuis zowel bij vrienden gatenkaaskennis, automatisering, balspellen, planning en anticiperen, rituelen en obsessies om
als bekenden. tijdsbesef, draad kwijt, piekeren (angststoornissen angst en stress te verminderen, gezichten
Doet zich voor 12 jaar voor, diagnose na 12 jaar, liggen op de loer, werken met GGGG-model) onthouden, geen inlevingsvermogen geeft
2/3x meer jongens. conflicten, liever geen lichamelijk contact en
Weinig interne spraak-weinig interne motivatie- oogcontact ivm persoonlijke ruimte, disharmonisch
zwakke executieve functies-weinig dopamine- profiel, leven in hier en nu
candy-reward-test-overschatten zichzelf op hun
zwakke punten
Positief Enthousiast, open, energiek, sportief, Creatief en hyperfocussen. Hyperfocus, eerlijk, goed schematisch denken,
hyperfocussen, humor, zorgzaam, fantasierijk. goed visueel geheugen.
In de klas Onderwerp bespreken, goede relatie, dagritme, Goede relatie, let op pestgedrag, bespreekbaar Auti-communicatie: -communiceer positief – geen
positief contact tijdens les, naam noemen, maken, opdracht begrepen?, laten herhalen, time- vage open vragen – geen vraagvormen – mimiek
weglopen uit conflicten, loopjes toestaan, timer, visualiseren, extra verwerkingstijd, afdekken en non-verbaal – to the point – visualiseer –
frontale plek in de klas (checklist omg.factoren van een deel van het werk, kijkstrategie aanleren, concreet met ik boodschap: Geef me de 5: wat,
concentratie), spullen klaarleggen, veel deadline geven, prikkelende taken, passief dus wanneer, wie, hoe, waar.
bevragen, veel opdrachten, Meichenbaum, 2/3 veel bevragen en stimuleren. Dagplanning duidelijk (bij afwijking eerst wat je wel
deel werk af, tijdsteekproef voor analyse, gaat doen en daarna wat wegvalt, hierdoor
evenlang concentreren als leeftijd, ondervang je dat hij al gelijk in de paniek schiet),
kleurenstickers per vak, time-timer. plekje met oogcontact, dichte kasten, doel
benoemen, 1 didact. Model, Premack-principe: als
je eerst…dan….
, Stoornis Disruptieve stoornis ODD en CD Hoofdstuk 5 Hechtingsproblemen Hoofdstuk 6 Traumagerelateerd gedrag Hoofdstuk 7
Algemeen Aangeboren maar kan verergeren. Vanaf 4 jaar Ainsworth: 1.veilig gehecht 2. vermijdend gehecht: Psychische stoornis ontstaan door schokkende
ODD early starters kans op CD groot. Vanaf 12 reageert niet/weinig bij aan/afwezigheid ouder, ervaring (sociaal, emotioneel, psychisch).
late starters, meer kans op normaal gedrag en onderdrukt ivm afwijzing. Ouders zijn consequent 2 reacties: 1.hyperarousel is druk en agressief
minder agressiviteit. en ongevoelig. 3.angstig ambivalent: weinig oppositioneel door constante stress.2.dissociatie
exploratie, heftig op aan/afwezigheid ouders, is stil, teruggetrokken, lui, ongemotiveerd en
inconsequent en sensitief.4.gedesorganiseerd lusteloos. Combinatie in gedragingen kan ook.
gehecht: eerst heftig bij afw. en daarna freeze bij
aanw., ouders beangstigend en onvoorspelbaar,
inconsequent en niet-sensitief.
Kenmerken 3 gedragingen ODD: Moeite met omgaan gezag en aangaan 4-6 jaar: wil vertellen, geen afscheid nemen,
-dwars en uitdagend (mn volwassenen, anderen diepgaande relatie, weinig vertrouwen in anderen, regressief gedrag, op hun hoede, snel schrikken,
de schuld) kan niet tegen kritiek, streeft naar sneller agressief.
-heftig emotioneel (snel boos en gefrustreerd) onafhankelijkheid en overleven, anti-sociaal of 7-12 jaar: wil vertellen of juist niet vertellen, sneller
-wraakzuchtig (direct, geen groepsdruk, juist heel aangepast, geen gewetensontw: tot aan boos/huilen/geïrriteerd, concentratieproblemen,
puberteit nog erger). stadium 1 van Kohlberg. motivatie, lichamelijke klachten, niet meedoen,
Kenmerken CD Gedrag: 1. Klamperig/eisend: uitstelgedrag leren lusteloos, rumineren (wat als…..)
-agressie tegen mens en dier 2. Rebellie/stoer: indammen 3. Meegaande robot: 1:3 regel: kind van 12 kan gedrag van 4 jarige
-schendt eigendommen weinig emoties, geeft niets terug 4. vertonen.
-onbetrouwbaar en steelt Onverschillig/koel: materieel gericht, uiterlijk
-ernstige overtredingen (zien voordeel in vertoon 5. Superster: perfectionistisch en
agressie en gebrekkige gewetensvorming) succesvol 6. Parentificatie: wil ouders
beschermen.
Meisjes internaliserend en jongens
externaliserend.
Risicofactor Neurologisch (minder stresshormoon, Ouderfactoren: tienermoeder, zelf hechtingsprobl., Kindermishandeling: signaleringslijsten en
temperament, genen, executieve functies) relatieproblemen, trauma. Gezinsfactoren: meldcode (signaal in kaart, overleg met veilig thuis,
Persoonlijkheid (externe/interne focus of control) sociaal-econ, mishandeling, stress, wisselende kindgesprek, afweging, beslissing: hulp+melding).
Omgevingsfactoren (hoe gaat men er mee om) relaties, verwaarlozing. Kindfactoren: moeilijk Seksueel misbruik: meldplicht
temperament, couveuse, adoptie, verlies ouder, Echtscheiding: zelfbeeld, -vertrouwen,
lichamelijke handicap. schuldgevoel
In de klas -relatie opbouwen-complimenteer-zet aan het -gezien voelen-compliment-positieve eis: moeilijk Steun maar bespreek niet te veel, gewone regels
werk, dan geen tijd om te kwallen-humor- he-doe wat je zegt-jij bepaalt-lk neemt hanteren ivm veiligheid, jeugdzorg inschakelen,
voorkom machtsstrijd/discussie-oudercontact- verantwoordelijkheid voor mislukking-plaats wees neutraal en kies geen partij.
plan van aanpak en evalueren-duidelijke achterin of zijkant ivm overzicht, zichtbare
