Personen met een beperking: diagnostiek
Omschrijving van het vak
Soms is er sprake van een ‘verzwaarde’ opvoedingssituatie. Het huidige vak richt zich op de analyse
van het probleem in dergelijke situaties en richt zich daarbij specifiek op kinderen en volwassenen
met een beperking.
In het huidige vak gaat het om de volgende vragen:
- Wat is het risico of probleem dat centraal staat?
- Welke mechanismen of factoren veroorzaken het probleem of houden het probleem in
stand, verergeren het of verminderen het probleem?
- Welke hulpvraag is in dat verband gebruikelijk?
- Welke doelen zijn aan de hulpvraag gekoppeld?
- Welke mechanismen en factoren lijken wel en niet beïnvloedbaar?
- Welke beïnvloedbare factoren en mechanismen worden gebruikt om het doel te bereiken?
- Welke specifieke doelen zijn aan de orde?
- Met welke algemene en specifieke activiteiten worden de beïnvloedbare factoren
aangepakt?
, - Welke niet beïnvloedbare factoren vormen een dusdanige barrière voor het behalen van
resultaat, dat deze als een contra-indicatie moeten gelden?
Zonder een antwoord te verkrijgen op voorgaande vragen is de planning en uitvoering van de
begeleiding van een probleem in de opvoedingssituatie van een persoon met een beperking niet
mogelijk.
Het doel van dit vak is zicht krijgen op de factoren die de problemen in de opvoedingssituatie van
personen met beperkingen sturen in specifieke situaties. Deze specifieke situaties zijn o.a. de
opvoeding en ondersteuning van personen met verstandelijke beperkingen, personen met
zintuigelijke beperkingen, personen met motorische beperkingen, jonge kinderen met beperkingen
en de plaats van de diagnostiek in de hulpverlening.
Kraijer en Plas noemen twee belangrijke begrippen: grijpen (het psychodiagnostisch onderzoek) en
begrijpen (de interpretatie van de verkregen uitkomsten bij deze persoon in zijn/ haar context met
zijn/ haar wensen of verwachtingen). Er worden ook twee modellen, AAIDD (American Association on
Intellectual and Development Disabilities) en ICF (International Classification of Functioning and
Development Disabilities) toegelicht.
De leerdoelen van het vak worden als volgt omschreven:
- De student kan het ICF en AAIDD model uitleggen en toepassen op specifieke casussen van
mensen met een beperking.
- De student heeft inzicht in de kenmerken van de subgroepen jonge kinderen met
beperkingen, mensen met een verstandelijke beperking, mensen met zintuiglijke
beperkingen en mensen met motorische beperkingen en hun context.
- De student heeft kennis van diagnostiek die wordt toegepast bij de subgroepen van mensen
met een beperking.
Toetsing → open boek tentamen over alle literatuur en colleges. Wordt getoetst aan de hand van
meerdere open vragen.
De thema’s binnen het vak
Thema: early childhood, kinderrevalidatie en Motorische beperkingen.
Er wordt specifiek aandacht besteed aan de doelgroep het jonge kind, omdat bij deze doelgroep vaak
nog onduidelijkheid is over de precieze aard van een beperking. Er zal worden ingegaan op factoren
waarmee specifiek rekening gehouden moet worden als het gaat om jonge kinderen en welke
instrumenten voor diagnostiek er voor deze groep voorhanden zijn. Ook worden kinderen met
motorische beperkingen behandeld. Binnen de kinderrevalidatie worden kinderen gezien met
motorische ontwikkelingsproblemen, variërend van houterige motoriek of tenen lopen tot ernstige
bewegingsstoornissen met forse spasticiteit. In veel gevallen staan de motorische problemen niet op
zichzelf, maar gaan gepaard met problemen in de zelfredzaamheid en schoolse problemen.
Thema ‘visuele, auditieve beperkingen en doofblindheid’.
Er wordt ingegaan op het horen, anatomie van het oor en diagnostiek op dit gebied. Niet kunnen zien
wordt in onze samenleving beschouwd als een ernstig probleem voor het realiseren van een
zelfstandig bestaan en daarom moeten de opvoeders speciale problemen onder ogen zien bij het
opvoeden. Binnen de groep kinderen met beperkingen in hun visuele waarnemingsvermogen wordt
onderscheid gemaakt tussen slechtziende kinderen en blinde kinderen. De oorzaak kan liggen bij
genetische aandoeningen, beschadigingen of ziekte.
,Kinderen met auditieve beperkingen= kinderen bij wie de mogelijkheden om te horen beperkt of
afwezig zijn. Deze kinderen worden ingedeeld naar de mate van gehoorverlies.
Thema ‘Verstandelijke beperkingen’.
Hierin wordt aandacht besteed aan wie personen met een verstandelijke beperking zijn, welke
subgroepen onderscheiden kunnen worden, wat de etiologie en algemene kenmerken van deze
groep zijn en wat kenmerken van de huidige zorgverlening en modellen zoals de ICF en de AAIDD zijn.
Hierbij worden ook thema’s betrokken als de rol en positie van ouders. De omschrijving van ‘het
probleem’ 5 wordt verder uitgebreid met een beschrijving van de meest voorkomende syndromen bij
personen met een verstandelijke beperking (oorzaken, lichamelijke kernmerken en kenmerken van
gedrag), frequent voorkomende gezondheidsproblemen en gedragsproblemen. Er wordt
voornamelijk ingegaan op personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen.
Als laatste wordt ingegaan op specifieke diagnostiek en beschikbare instrumenten binnen de zorg
voor personen met een verstandelijke beperking.
College 1 1 februari 2021
Hoe ziet het vak eruit?
Inhoud:
- Zelfstudie
- 14 colleges
Open boek tentamen
Thema’s
1. Vroegkinderlijke ontwikkeling en motorische problemen
2. Mensen met een verstandelijke beperking
3. Mensen met een visuele auditieve beperking of doofblindheid
4. Ervaringsdeskundigheid (ouder)
Orthopedagogische handelingscyclus
Eerste vier stappen. Diagnostiek voor kinderen met een beperking. Wat voor een klachten hebben
kinderen met beperkingen? Of met motorische beperkingen? Wat voor een hulpvragen zouden er dan
zijn? Waar moet je rekening mee houden bij kinderen met beperkingen. Ook gestandaardiseerde
instrumenten voor diagnostiek.
Literatuur
Boeken (n=2). Artikelen (n=16). Klapper (n=1). Podcast (n=1).
Thema: het jonge kind met ontwikkelingsproblematiek
Literatuur
Batshaw, M.L. (2019). Children with Disabilities. Baltimore: Brooks Publishing Co.
Hoofdstuk 11 (Child Development) en 12 (Diagnosing Developmental Disabilities)
Vandaag
› Vroegsignalering
, Belang
Belemmeringen
Kansen, wat levert het op?
› Ontwikkeling jonge kind
Leerdoelen
› Na afloop van het college over het jonge kind met ontwikkelingsproblematiek:
• Heeft de student inzicht in de begrippen ontwikkeling en ontwikkelingsproblematiek;
• Kan de student het belang van vroegsignalering beschrijven;
• Kan de student belemmeringen en kansen in vroegtijdige onderkenning van
ontwikkelingsproblematiek beschrijven;
• Heeft de student kennis van instrumenten op het gebied van vroegsignalering.
Wat is ontwikkeling?
Go to www.menti.com and use the code 46 51 06 7
Ontwikkeling
› Verandering (multidirectioneel: het kan beide kanten op, het kan verminderen, het kan meer
worden) in de tijd, die relatief onomkeerbaar is.
› Proces over tijd.
› Multi-dimensioneel, het is op meerdere terreinen.
› Multi-gedetermineerd, ontwikkeling vindt plaats in interactie tussen kind en omgeving.
Gedrag
› Elke bewuste of onbewuste handeling (actie), die al dan niet waarneembaar is
• Bijvoorbeeld: arm bewegen, woord zeggen, maar ook innerlijke gedragingen zoals
onzichtbare emotie
› Het observeren en interpreteren van gedrag is de primaire focus van
ontwikkelingsonderzoek!
Gerelateerde begrippen (1)
Bij een beperking zien we al snel een vertraagde ontwikkeling. Bij kinderen zonder specifieke
beperkingen komen de problemen vaak pas aan het licht op school, omdat er dan veel van een kind
gevraagd wordt, waardoor het kind door de mand valt.
› Vertraagde ontwikkeling: wanneer een kind op een bepaalde leeftijd vaardigheden laat zien
die kenmerkend zijn voor jongere kinderen / wanneer een kind bepaalde vaardigheden nog
niet onder de knie heeft op een bepaalde leeftijd.
Bijv. het taalgebruik van een 4-jarige vertoont kenmerken die gewoonlijk niet meer voorkomen in het
taalgebruik van 4-jarigen, maar wel in dat van 2- of 3-jarige kinderen
Omschrijving van het vak
Soms is er sprake van een ‘verzwaarde’ opvoedingssituatie. Het huidige vak richt zich op de analyse
van het probleem in dergelijke situaties en richt zich daarbij specifiek op kinderen en volwassenen
met een beperking.
In het huidige vak gaat het om de volgende vragen:
- Wat is het risico of probleem dat centraal staat?
- Welke mechanismen of factoren veroorzaken het probleem of houden het probleem in
stand, verergeren het of verminderen het probleem?
- Welke hulpvraag is in dat verband gebruikelijk?
- Welke doelen zijn aan de hulpvraag gekoppeld?
- Welke mechanismen en factoren lijken wel en niet beïnvloedbaar?
- Welke beïnvloedbare factoren en mechanismen worden gebruikt om het doel te bereiken?
- Welke specifieke doelen zijn aan de orde?
- Met welke algemene en specifieke activiteiten worden de beïnvloedbare factoren
aangepakt?
, - Welke niet beïnvloedbare factoren vormen een dusdanige barrière voor het behalen van
resultaat, dat deze als een contra-indicatie moeten gelden?
Zonder een antwoord te verkrijgen op voorgaande vragen is de planning en uitvoering van de
begeleiding van een probleem in de opvoedingssituatie van een persoon met een beperking niet
mogelijk.
Het doel van dit vak is zicht krijgen op de factoren die de problemen in de opvoedingssituatie van
personen met beperkingen sturen in specifieke situaties. Deze specifieke situaties zijn o.a. de
opvoeding en ondersteuning van personen met verstandelijke beperkingen, personen met
zintuigelijke beperkingen, personen met motorische beperkingen, jonge kinderen met beperkingen
en de plaats van de diagnostiek in de hulpverlening.
Kraijer en Plas noemen twee belangrijke begrippen: grijpen (het psychodiagnostisch onderzoek) en
begrijpen (de interpretatie van de verkregen uitkomsten bij deze persoon in zijn/ haar context met
zijn/ haar wensen of verwachtingen). Er worden ook twee modellen, AAIDD (American Association on
Intellectual and Development Disabilities) en ICF (International Classification of Functioning and
Development Disabilities) toegelicht.
De leerdoelen van het vak worden als volgt omschreven:
- De student kan het ICF en AAIDD model uitleggen en toepassen op specifieke casussen van
mensen met een beperking.
- De student heeft inzicht in de kenmerken van de subgroepen jonge kinderen met
beperkingen, mensen met een verstandelijke beperking, mensen met zintuiglijke
beperkingen en mensen met motorische beperkingen en hun context.
- De student heeft kennis van diagnostiek die wordt toegepast bij de subgroepen van mensen
met een beperking.
Toetsing → open boek tentamen over alle literatuur en colleges. Wordt getoetst aan de hand van
meerdere open vragen.
De thema’s binnen het vak
Thema: early childhood, kinderrevalidatie en Motorische beperkingen.
Er wordt specifiek aandacht besteed aan de doelgroep het jonge kind, omdat bij deze doelgroep vaak
nog onduidelijkheid is over de precieze aard van een beperking. Er zal worden ingegaan op factoren
waarmee specifiek rekening gehouden moet worden als het gaat om jonge kinderen en welke
instrumenten voor diagnostiek er voor deze groep voorhanden zijn. Ook worden kinderen met
motorische beperkingen behandeld. Binnen de kinderrevalidatie worden kinderen gezien met
motorische ontwikkelingsproblemen, variërend van houterige motoriek of tenen lopen tot ernstige
bewegingsstoornissen met forse spasticiteit. In veel gevallen staan de motorische problemen niet op
zichzelf, maar gaan gepaard met problemen in de zelfredzaamheid en schoolse problemen.
Thema ‘visuele, auditieve beperkingen en doofblindheid’.
Er wordt ingegaan op het horen, anatomie van het oor en diagnostiek op dit gebied. Niet kunnen zien
wordt in onze samenleving beschouwd als een ernstig probleem voor het realiseren van een
zelfstandig bestaan en daarom moeten de opvoeders speciale problemen onder ogen zien bij het
opvoeden. Binnen de groep kinderen met beperkingen in hun visuele waarnemingsvermogen wordt
onderscheid gemaakt tussen slechtziende kinderen en blinde kinderen. De oorzaak kan liggen bij
genetische aandoeningen, beschadigingen of ziekte.
,Kinderen met auditieve beperkingen= kinderen bij wie de mogelijkheden om te horen beperkt of
afwezig zijn. Deze kinderen worden ingedeeld naar de mate van gehoorverlies.
Thema ‘Verstandelijke beperkingen’.
Hierin wordt aandacht besteed aan wie personen met een verstandelijke beperking zijn, welke
subgroepen onderscheiden kunnen worden, wat de etiologie en algemene kenmerken van deze
groep zijn en wat kenmerken van de huidige zorgverlening en modellen zoals de ICF en de AAIDD zijn.
Hierbij worden ook thema’s betrokken als de rol en positie van ouders. De omschrijving van ‘het
probleem’ 5 wordt verder uitgebreid met een beschrijving van de meest voorkomende syndromen bij
personen met een verstandelijke beperking (oorzaken, lichamelijke kernmerken en kenmerken van
gedrag), frequent voorkomende gezondheidsproblemen en gedragsproblemen. Er wordt
voornamelijk ingegaan op personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen.
Als laatste wordt ingegaan op specifieke diagnostiek en beschikbare instrumenten binnen de zorg
voor personen met een verstandelijke beperking.
College 1 1 februari 2021
Hoe ziet het vak eruit?
Inhoud:
- Zelfstudie
- 14 colleges
Open boek tentamen
Thema’s
1. Vroegkinderlijke ontwikkeling en motorische problemen
2. Mensen met een verstandelijke beperking
3. Mensen met een visuele auditieve beperking of doofblindheid
4. Ervaringsdeskundigheid (ouder)
Orthopedagogische handelingscyclus
Eerste vier stappen. Diagnostiek voor kinderen met een beperking. Wat voor een klachten hebben
kinderen met beperkingen? Of met motorische beperkingen? Wat voor een hulpvragen zouden er dan
zijn? Waar moet je rekening mee houden bij kinderen met beperkingen. Ook gestandaardiseerde
instrumenten voor diagnostiek.
Literatuur
Boeken (n=2). Artikelen (n=16). Klapper (n=1). Podcast (n=1).
Thema: het jonge kind met ontwikkelingsproblematiek
Literatuur
Batshaw, M.L. (2019). Children with Disabilities. Baltimore: Brooks Publishing Co.
Hoofdstuk 11 (Child Development) en 12 (Diagnosing Developmental Disabilities)
Vandaag
› Vroegsignalering
, Belang
Belemmeringen
Kansen, wat levert het op?
› Ontwikkeling jonge kind
Leerdoelen
› Na afloop van het college over het jonge kind met ontwikkelingsproblematiek:
• Heeft de student inzicht in de begrippen ontwikkeling en ontwikkelingsproblematiek;
• Kan de student het belang van vroegsignalering beschrijven;
• Kan de student belemmeringen en kansen in vroegtijdige onderkenning van
ontwikkelingsproblematiek beschrijven;
• Heeft de student kennis van instrumenten op het gebied van vroegsignalering.
Wat is ontwikkeling?
Go to www.menti.com and use the code 46 51 06 7
Ontwikkeling
› Verandering (multidirectioneel: het kan beide kanten op, het kan verminderen, het kan meer
worden) in de tijd, die relatief onomkeerbaar is.
› Proces over tijd.
› Multi-dimensioneel, het is op meerdere terreinen.
› Multi-gedetermineerd, ontwikkeling vindt plaats in interactie tussen kind en omgeving.
Gedrag
› Elke bewuste of onbewuste handeling (actie), die al dan niet waarneembaar is
• Bijvoorbeeld: arm bewegen, woord zeggen, maar ook innerlijke gedragingen zoals
onzichtbare emotie
› Het observeren en interpreteren van gedrag is de primaire focus van
ontwikkelingsonderzoek!
Gerelateerde begrippen (1)
Bij een beperking zien we al snel een vertraagde ontwikkeling. Bij kinderen zonder specifieke
beperkingen komen de problemen vaak pas aan het licht op school, omdat er dan veel van een kind
gevraagd wordt, waardoor het kind door de mand valt.
› Vertraagde ontwikkeling: wanneer een kind op een bepaalde leeftijd vaardigheden laat zien
die kenmerkend zijn voor jongere kinderen / wanneer een kind bepaalde vaardigheden nog
niet onder de knie heeft op een bepaalde leeftijd.
Bijv. het taalgebruik van een 4-jarige vertoont kenmerken die gewoonlijk niet meer voorkomen in het
taalgebruik van 4-jarigen, maar wel in dat van 2- of 3-jarige kinderen
