Oncologische patiënt
De oncologische (neutropene) patiënt in de acute zorg
Wat is kanker:
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten. Al deze verschillende
soorten kanker hebben één gemeenschappelijk kenmerk, namelijk: een ongeremde deling van
lichaamscellen.
Behandeling:
De behandeling is individueel bepaald en afhankelijk van:
- het soort kanker,
- de stadiering (TNM),
- leeftijd,
- conditie, etc.
De verschillende behandelingen zijn:
- Operatie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Immuuntherapie
- Hormoontherapie
- Targeted therapie (doelgerichte therapie)
Vaak gaat het om een combinatie van verschillende behandelingen
Bij elke tumor heb je verschillende stadiums, behandeling is hier afhankelijk van.
TNM: tumor grootte, nood (lymfeklieren die aangedaan zijn), Metastasen (op afstand).
Behandel principes
- Curatief → In opzet om te genezen
- Palliatief → Symptomen te verlichten, geneest de ziekte niet.
- Verbetert kwaliteit van leven, soms ook wel regressie van de tumor, stabiele ziekte
- (kan jaren duren)
- Grijs gebied: soms deels curatief, bijv. door immunotherapie nog langer dan 5 jaar leven. Kan als
nog palliatief zijn.
- Curatief kan iemand heel ziek worden en overlijden. Je probeert soms tot het laatste moment nog
te behandelen.
- Adjuvant → Aanvullend op een hoofdbehandeling (curatieve behandeling, om het risico te
verkleinen dat de kanker terug komt)
- bv. Chemo na een operatie etc. Stukje preventief. Risico op recidief verkleinen.
- Neo-adjuvant → Voorafgaand aan een behandeling, meestal operatie.
- bijv. om de tumor kleiner te maken en zo makkelijker te kunnen verwijderen en om
overleving op lange termijn te verbeteren.
- Bijv. geven van chemo voor een OK om de tumor te verkleinen en zo de OK beter te kunnen
doen.
- Wel beide om te genezen.
- Soms eerst ne- adjuvant en daarna adjuvant heet sandwich methode.
1
, Oncologische patiënt
Waarom is het belangrijk om te weten in welk behandeltraject een patiënt zich bevindt?
- Meer of minder accepteren van bijwerkingen/ opname
- Kwaliteit van leven
- Ernst van eventueel uitstel van kuur
- Aandacht voor bijkomende emoties
Bijv. zoveel bijwerkingen: laatste kuren bijv. niet meer afmaken door zulke complicaties. Kun je soms
wel doen als je aan het einde van een traject zit.
Maar als je het doet om te genezen dan accepteer je soms wel de bijwerkingen. En ga je door met de
behandeling. Soms ligt het eraan waar je staat in je behandeling.
Chemotherapie (cytostatica)
- Chemotherapie is een behandeling met geneesmiddelen die een cytostatisch of cytotoxisch effect
hebben op delende kankercellen
- Cytostatisch→ als ze worden gestopt/ geremd in hun delingsactiviteit
- Cytotoxisch→ als ze worden gedood
Verschillende soorten cytostatica worden vaak in combinatieschema’s toegediend zodat de tumor
harder ( op verschillende manieren) aangepakt/ getroffen wordt en de bijwerkingen verspreid
worden.
- Cytostatica grijpen in op het metabolisme van cellen, door o.a. directe beschadiging van het DNA
- Cytostatica treft vooral de snel delende cellen ( zowel tumor als normale cellen)
- Omdat langzaam delende cellen de tijd hebben om een DNA beschadiging te herstellen
- Daarom…. zijn de meeste bijwerkingen vooral aanwezig in de snel delende normale cellen zoals
haren, slijmvliezen, geslachtscellen, huid en beenmerg.
Beschadiging beenmerg ontstaat dus neuropeen.
- Er zijn zeker 70 verschillende soorten cytostatica!
- Kan op heel veel verschillende manieren worden toegediend: intraveneus, intramusculair,
subcutaan, dermaal.. etc..
- Cytostatica werkt systemisch dus altijd effect op hele lichaam
Bijwerkingen chemotherapie:
- Misselijkheid en braken - Smaakverandering
- Obstipatie/ diarree - Huidproblemen
- Infectiegevaar - Haaruitval
- Bloedingen - Concentratieproblemen
- Longklachten - Onvruchtbaarheid
- Neurologische klachten - Mictieproblemen
- Hartklachten - Gehoorproblemen
- Slijmvliesschade - Zicht problemen
- Vermoeidheid - Emotionele veranderingen
- Verminderde eetlust - Seksuele veranderingen
2
De oncologische (neutropene) patiënt in de acute zorg
Wat is kanker:
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten. Al deze verschillende
soorten kanker hebben één gemeenschappelijk kenmerk, namelijk: een ongeremde deling van
lichaamscellen.
Behandeling:
De behandeling is individueel bepaald en afhankelijk van:
- het soort kanker,
- de stadiering (TNM),
- leeftijd,
- conditie, etc.
De verschillende behandelingen zijn:
- Operatie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Immuuntherapie
- Hormoontherapie
- Targeted therapie (doelgerichte therapie)
Vaak gaat het om een combinatie van verschillende behandelingen
Bij elke tumor heb je verschillende stadiums, behandeling is hier afhankelijk van.
TNM: tumor grootte, nood (lymfeklieren die aangedaan zijn), Metastasen (op afstand).
Behandel principes
- Curatief → In opzet om te genezen
- Palliatief → Symptomen te verlichten, geneest de ziekte niet.
- Verbetert kwaliteit van leven, soms ook wel regressie van de tumor, stabiele ziekte
- (kan jaren duren)
- Grijs gebied: soms deels curatief, bijv. door immunotherapie nog langer dan 5 jaar leven. Kan als
nog palliatief zijn.
- Curatief kan iemand heel ziek worden en overlijden. Je probeert soms tot het laatste moment nog
te behandelen.
- Adjuvant → Aanvullend op een hoofdbehandeling (curatieve behandeling, om het risico te
verkleinen dat de kanker terug komt)
- bv. Chemo na een operatie etc. Stukje preventief. Risico op recidief verkleinen.
- Neo-adjuvant → Voorafgaand aan een behandeling, meestal operatie.
- bijv. om de tumor kleiner te maken en zo makkelijker te kunnen verwijderen en om
overleving op lange termijn te verbeteren.
- Bijv. geven van chemo voor een OK om de tumor te verkleinen en zo de OK beter te kunnen
doen.
- Wel beide om te genezen.
- Soms eerst ne- adjuvant en daarna adjuvant heet sandwich methode.
1
, Oncologische patiënt
Waarom is het belangrijk om te weten in welk behandeltraject een patiënt zich bevindt?
- Meer of minder accepteren van bijwerkingen/ opname
- Kwaliteit van leven
- Ernst van eventueel uitstel van kuur
- Aandacht voor bijkomende emoties
Bijv. zoveel bijwerkingen: laatste kuren bijv. niet meer afmaken door zulke complicaties. Kun je soms
wel doen als je aan het einde van een traject zit.
Maar als je het doet om te genezen dan accepteer je soms wel de bijwerkingen. En ga je door met de
behandeling. Soms ligt het eraan waar je staat in je behandeling.
Chemotherapie (cytostatica)
- Chemotherapie is een behandeling met geneesmiddelen die een cytostatisch of cytotoxisch effect
hebben op delende kankercellen
- Cytostatisch→ als ze worden gestopt/ geremd in hun delingsactiviteit
- Cytotoxisch→ als ze worden gedood
Verschillende soorten cytostatica worden vaak in combinatieschema’s toegediend zodat de tumor
harder ( op verschillende manieren) aangepakt/ getroffen wordt en de bijwerkingen verspreid
worden.
- Cytostatica grijpen in op het metabolisme van cellen, door o.a. directe beschadiging van het DNA
- Cytostatica treft vooral de snel delende cellen ( zowel tumor als normale cellen)
- Omdat langzaam delende cellen de tijd hebben om een DNA beschadiging te herstellen
- Daarom…. zijn de meeste bijwerkingen vooral aanwezig in de snel delende normale cellen zoals
haren, slijmvliezen, geslachtscellen, huid en beenmerg.
Beschadiging beenmerg ontstaat dus neuropeen.
- Er zijn zeker 70 verschillende soorten cytostatica!
- Kan op heel veel verschillende manieren worden toegediend: intraveneus, intramusculair,
subcutaan, dermaal.. etc..
- Cytostatica werkt systemisch dus altijd effect op hele lichaam
Bijwerkingen chemotherapie:
- Misselijkheid en braken - Smaakverandering
- Obstipatie/ diarree - Huidproblemen
- Infectiegevaar - Haaruitval
- Bloedingen - Concentratieproblemen
- Longklachten - Onvruchtbaarheid
- Neurologische klachten - Mictieproblemen
- Hartklachten - Gehoorproblemen
- Slijmvliesschade - Zicht problemen
- Vermoeidheid - Emotionele veranderingen
- Verminderde eetlust - Seksuele veranderingen
2
