Samenvatting inleiding Strafrecht+ arresten

Strafrecht, blok 3
Hoofdstuk 1: Inleiding
Binnen het recht kan men verschillende rechtsgebieden onderscheiden, waarbij elk
rechtsgebied een min of meer afgebakende werkingssfeer heeft.
Plaats van het strafrecht:
 De staat heeft het monopolie om te straffen. Als een burger een strafbaar feit pleegt,
moet hij verantwoording afleggen aan de overheid, die hem namens de samenleving
straf kan opleggen. Dat is een kenmerkend verschil met het civielrechtelijke
rechtsgebied.
 Het civiele, of burgerlijke, recht regelt de verhouding tussen burgers onderling.
Bestuursrecht is ook de verhouding tussen staat en burger. Verkeersboetes werden
vroeger strafrechtelijk afgehandeld en nu bestuursrechtelijk door middel van
bestuurlijke sancties.
De officier van justitie kan een verdachte dagvaardingen, waardoor deze verantwoording
moet afleggen ten overstaan van een rechter. Hierin is een verschil tussen civielrechtelijke
dagvaardingen en strafrechtelijke dagvaardingen.
Eigenrichting: Het recht in eigen handen nemen, dit is echter verboden.
De straf die opgelegd kan worden dekt de schade die een slachtoffer loopt niet. Dit zou wel
als een zekere morele genoegdoening kunnen functioneren. Er zou gebruik gemaakt worden
van de burgerlijke rechter, maar dit is een ingewikkelde, tijdrovende en geldverslindende
aangelegenheid. Om deze reden bestaat er binnen het strafrechtelijke systeem een
mogelijkheid voor slachtoffers van strafbare feiten om als ‘benadeelde partij’
schadevergoeding te verzoeken aan de strafrechter.
Doelen van straffen:
Het opleggen van een straf dient voornamelijk twee doelen: vergelding en preventie.
 Vergelding: het kwaad dat de dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het
slachtoffer of aan de maatschappij als geheel, wordt door het opleggen van straf in
de eerste plaats vergolden door leedtoevoeging.
Functie: morele genoegdoening. De dader heeft kwaad afgeroepen over de samenleving en
daarom roept de samenleving kwaad af over hem.
 Preventiegedachte: Deze gaat uit van een eenvoudig principe: mensen willen geen
straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf leidt, zoveel mogelijk
proberen te voorkomen. Het opleggen van straf zou er zo toe moeten leiden dat
minder mensen strafbare feiten plegen.
 Speciale preventie: is dat een dader in aanraking is gekomen met de gevolgen van
het overschrijden van een strafrechtelijke norm, de volgende keer wel twee keer zal
nadenken, voordat hij nog eens iets dergelijks doet. Dit moet dus voorkomen, of
ontmoedigen, dat de gestrafte wederom in de fout gaat. (voorwaardelijke straffen).

,  Generale preventie: heeft als uitgangspunt dat ook anderen dan de gestrafte lering
trekken uit het feit dat er voor het plegen van een strafbaar feit straf opgelegd kan
worden. De gestrafte moet een voorbeeld zijn dat potentiële wetsovertreders
afschrikt.
Materieel strafrecht, formeel strafrecht en sanctierecht
Materieel strafrecht: vooral over de vraag wat een strafbaar feit is. Gaat over de inhoud. Het
heeft betrekking op de grenzen van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Populairder gezegd:
het materiële strafrecht bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen daarvoor
gestraft kunnen worden. (Wetboek van Strafrecht).
Formeel strafrecht: ook wel het strafprocesrecht of strafvordering. Dit deel van het
strafrecht bepaalt welke regels moeten worden gevolgd wanneer een norm van het
materiële strafrecht vermoedelijk is overtreden. (Wetboek van Strafvordering).
Sanctierecht: heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag of voor een
bepaald strafbaar feit een taakstraf mag worden opgelegd en welke voorwaarden de rechter
precies mag stellen wanneer hij een straf voorwaardelijk oplegt.
Art 68 Sr, formeelstrafrechtelijke karakter.
De Grondwet draag in artikel 107 de wetgever op om de regels van het strafrecht en het
strafprocesrecht in wetboeken op te nemen. Wetboeken zijn wetten waarin het algemene
deel van het strafrecht en het strafprocesrecht is opgenomen.
Het strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen. Duidt men vaak aan als het commune
strafrecht. Daarnaast bestaan er veel strafbepalingen in andere wetten, bijvoorbeeld in de
wegenverkeerswet. Deze wetten worden bijzondere strafwetten genoemd en vormen
samen het bijzondere strafrecht.
Er bestaan ook strafwetten die door lagere openbare lichamen worden vastgesteld.
Bijvoorbeeld in een APV. Artikel 91 Sr maakt duidelijk dat de bepalingen van boek 1 van het
Wetboek van Strafrecht ook van toepassing zijn op feiten die strafbaar zijn gesteld in
bijzonder wetten en in lokale strafwetgeving. Wanneer iemand bijvoorbeeld wordt
gedagvaard wegens poging tot een misdrijf dat in de Opiumwet strafbaar is gesteld, zal op
grond van artikel 45 Sr moeten worden bepaald of er inderdaad sprake is geweest van een
strafbare poging.
De opbouw van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering
Het Wetboek van Strafrecht bestaat uit drie hoofdonderdelen, die ‘boeken’ worden
genoemd:
 Boek 1 regelt de algemene leerstukken van materieel strafrecht, zoals
strafuitsluitingsgronden en poging. Dit zijn algemene leerstukken, omdat deze van
toepassing zijn op alle delicten die in het Wetboek van strafrecht strafbaar zijn