Organisatie van de gezondheidszorg
Hoofdstuk 1: Gezondheid, preventie en ziekte
1
, Organisatie van de gezondheidszorg
Gezondheid, preventie en ziekte
1) Begrip ‘gezondheid’ en ‘gezondheidszorg’
Wat is het verschil tussen ‘patiëntgerichte zorg’ en ‘persoonsgerichte zorg’?
Patiëntgerichte zorg
Gaat vooral de ziekte te lijf
Kwaliteit van de medische behandeling
Persoonsgerichte zorg
Benadrukt vooral de gezondheid
Zorghandelingen die kwaliteit van leven en gezondheid bevorderen
2) Sociodemografische samenstelling en tijdsevolutie
De leeftijdsverdeling in Vlaanderen wordt gekenmerkt door ‘ontgroening’ en ‘vergrijzing’.
Leg kort uit. Welke consequenties heeft dit voor de sociale zekerheid?
Ontgroening: Door afname geboortecijfer
Vergrijzing: Toename v/h aandeel ouderen in bevolking, waardoor gemiddelde leeftijd stijgt
Consequenties
Druk op o.a. pensioen uitgaven
Druk op gezondheidszorgsysteem
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Levensverwachting in België wordt gekenmerkt door:
1. Verschillen tussen mannen en vrouwen
2. Verschillen tussen regio’s in België
3. Verschillen tussen sociaal-economische groepen
1. Vrouwen leven langer dan mannen.
2. Het Vlaams gewest heeft de hoogste levensverwachtingen, gevolgd door het Brussels
Hoofdstedelijke Gewest en het Waalse gewest.
3. Mensen met hogere sociaaleconomische status leven langer dan mensen met een lage
sociaaleconomische status.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat zijn de 2 voornaamste doodsoorzaken in het Vlaams Gewest?
Kankers
Hart- en vaatstelsel
2
, Organisatie van de gezondheidszorg
3) Chronische aandoeningen
Wat zijn chronische aandoeningen?
▪ Langdurige ziekten die niet spontaan verdwijnen en zelden volledig genezen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is bij benadering de prevalentie van chronische ziekten in België?
▪ 1 op de 4 Belgen (25%-35%)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is de belangrijkste chronische aandoening in België?
Lage rugpijn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van leeftijd in België?
▪ Prevalentie van chronische ziekten neemt sterk toe met de leeftijd
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van gewest in België?
▪ Is voornamelijk aan het stijgen voor België, Vlaanderen en Wallonië. Alleen voor Brussel
is er een daling
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van opleidingsniveau in België
▪ Hoe lager het opleidingsniveau, hoe hoger de prevalentie van meerdere chronische
zoeken
4) Dementie
Hoe groot is de kans dat iemand in België in zijn/haar leven dementie krijgt?
1 op 5
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is de meest voorkomende vorm van dementie?
Ziekte van Alzheimer
5) Determinant van gezondheid
Wat bepaalt gezondheid? Geef bij benadering het (onderlinge) belang van deze
determinanten.
▪ Gedrag (individueel gedrag/levensstijl)
Belangrijkste determinant van gezondheid
Bv. Bewegen, voeding, roken, alcohol, voldoende slaap, …
▪ Sociale omstandigheden
Bv. Sociaal netwerk, sociale status, cultuur en traditie
▪ Genetica en biologie
Bv. Erfelijke aandoeningen, lengte & gewicht, geslacht, …
▪ Zorg (o.a. Kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid ,…) (+/- 10%)
▪ Omgeving
Bv. Luchtkwaliteit, openbare sportfaciliteiten, …
3
, Organisatie van de gezondheidszorg
6) Ongelijkheden in de gezondheid
Verklaar kort ‘Inverse care law’
Mensen en groepen met de grootste gezondheidsproblemen of sociale noden hebben vaak
de minst toegang tot goede zorg
“The availability of good medical or social care tends to vary inversely with the need for the
population served “
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat bedoelen we met ‘equity’ en ‘equality’ in de organisatie van de gezondheidszorg?
Equity (Billijkheid/rechtvaardigheid) <=> Equality (Gelijkheid)
Equality => Iedereen dezelfde middelen, zorg en kansen aanbieden, ongeachte hun
omstandigheden
Equity => Erkennen van bestaande ongelijkheden en het bieden van gerichte ondersteuning
zodat iedereen een eerlijke kans heeft om gezonde uitkomsten te bereiken, zelfs als dat
betekent dat sommige meer krijgen dan andere
7) Preventie gezondheidszorg
Verklaar in eigen woorden de begrippen: Health protection, disease prevention & health
promotion
Health protection/ gezondheidsbescherming
Maatregelen zonder onmiddellijke betrokkenheid van mensen
Bv. Voedselveiligheid, arbeidsveiligheid
Disease prevention:
Start van een concrete risico factor en of ziekte
Bv. Vaccinatie
Health promotion:
Start van een “gezonde populatie” en bevordert hun capaciteit om hun gezondheid te
verbeteren door:
▪ Fysieke
▪ Economische
▪ Politieke
▪ Socio-economische
= Maatregelen die gezonde keuzes promoten
4
Hoofdstuk 1: Gezondheid, preventie en ziekte
1
, Organisatie van de gezondheidszorg
Gezondheid, preventie en ziekte
1) Begrip ‘gezondheid’ en ‘gezondheidszorg’
Wat is het verschil tussen ‘patiëntgerichte zorg’ en ‘persoonsgerichte zorg’?
Patiëntgerichte zorg
Gaat vooral de ziekte te lijf
Kwaliteit van de medische behandeling
Persoonsgerichte zorg
Benadrukt vooral de gezondheid
Zorghandelingen die kwaliteit van leven en gezondheid bevorderen
2) Sociodemografische samenstelling en tijdsevolutie
De leeftijdsverdeling in Vlaanderen wordt gekenmerkt door ‘ontgroening’ en ‘vergrijzing’.
Leg kort uit. Welke consequenties heeft dit voor de sociale zekerheid?
Ontgroening: Door afname geboortecijfer
Vergrijzing: Toename v/h aandeel ouderen in bevolking, waardoor gemiddelde leeftijd stijgt
Consequenties
Druk op o.a. pensioen uitgaven
Druk op gezondheidszorgsysteem
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Levensverwachting in België wordt gekenmerkt door:
1. Verschillen tussen mannen en vrouwen
2. Verschillen tussen regio’s in België
3. Verschillen tussen sociaal-economische groepen
1. Vrouwen leven langer dan mannen.
2. Het Vlaams gewest heeft de hoogste levensverwachtingen, gevolgd door het Brussels
Hoofdstedelijke Gewest en het Waalse gewest.
3. Mensen met hogere sociaaleconomische status leven langer dan mensen met een lage
sociaaleconomische status.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat zijn de 2 voornaamste doodsoorzaken in het Vlaams Gewest?
Kankers
Hart- en vaatstelsel
2
, Organisatie van de gezondheidszorg
3) Chronische aandoeningen
Wat zijn chronische aandoeningen?
▪ Langdurige ziekten die niet spontaan verdwijnen en zelden volledig genezen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is bij benadering de prevalentie van chronische ziekten in België?
▪ 1 op de 4 Belgen (25%-35%)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is de belangrijkste chronische aandoening in België?
Lage rugpijn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van leeftijd in België?
▪ Prevalentie van chronische ziekten neemt sterk toe met de leeftijd
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van gewest in België?
▪ Is voornamelijk aan het stijgen voor België, Vlaanderen en Wallonië. Alleen voor Brussel
is er een daling
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Prevalentie (tendens) van chronische ziekten in functie van opleidingsniveau in België
▪ Hoe lager het opleidingsniveau, hoe hoger de prevalentie van meerdere chronische
zoeken
4) Dementie
Hoe groot is de kans dat iemand in België in zijn/haar leven dementie krijgt?
1 op 5
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is de meest voorkomende vorm van dementie?
Ziekte van Alzheimer
5) Determinant van gezondheid
Wat bepaalt gezondheid? Geef bij benadering het (onderlinge) belang van deze
determinanten.
▪ Gedrag (individueel gedrag/levensstijl)
Belangrijkste determinant van gezondheid
Bv. Bewegen, voeding, roken, alcohol, voldoende slaap, …
▪ Sociale omstandigheden
Bv. Sociaal netwerk, sociale status, cultuur en traditie
▪ Genetica en biologie
Bv. Erfelijke aandoeningen, lengte & gewicht, geslacht, …
▪ Zorg (o.a. Kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid ,…) (+/- 10%)
▪ Omgeving
Bv. Luchtkwaliteit, openbare sportfaciliteiten, …
3
, Organisatie van de gezondheidszorg
6) Ongelijkheden in de gezondheid
Verklaar kort ‘Inverse care law’
Mensen en groepen met de grootste gezondheidsproblemen of sociale noden hebben vaak
de minst toegang tot goede zorg
“The availability of good medical or social care tends to vary inversely with the need for the
population served “
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat bedoelen we met ‘equity’ en ‘equality’ in de organisatie van de gezondheidszorg?
Equity (Billijkheid/rechtvaardigheid) <=> Equality (Gelijkheid)
Equality => Iedereen dezelfde middelen, zorg en kansen aanbieden, ongeachte hun
omstandigheden
Equity => Erkennen van bestaande ongelijkheden en het bieden van gerichte ondersteuning
zodat iedereen een eerlijke kans heeft om gezonde uitkomsten te bereiken, zelfs als dat
betekent dat sommige meer krijgen dan andere
7) Preventie gezondheidszorg
Verklaar in eigen woorden de begrippen: Health protection, disease prevention & health
promotion
Health protection/ gezondheidsbescherming
Maatregelen zonder onmiddellijke betrokkenheid van mensen
Bv. Voedselveiligheid, arbeidsveiligheid
Disease prevention:
Start van een concrete risico factor en of ziekte
Bv. Vaccinatie
Health promotion:
Start van een “gezonde populatie” en bevordert hun capaciteit om hun gezondheid te
verbeteren door:
▪ Fysieke
▪ Economische
▪ Politieke
▪ Socio-economische
= Maatregelen die gezonde keuzes promoten
4
