RUIMTELIJKE
ONDERZOEKSMETHODES
THOMAS VANOUTRIVE
,Inhoud
les 1: introductie........................................................................................................................................... 4
les 2: Een studiegebied verkennen............................................................................................................... 4
Beschrijving van een gebied in beleidsdocumenten..................................................................................4
Secundaire (kwantitatieve) data................................................................................................................ 4
observatie................................................................................................................................................. 5
Les 3: een studiegebied beter leren kennen: interviews en focusgroepen...................................................5
expertinterviews/ bevoorrechte getuigen................................................................................................... 5
Diepte-interviews....................................................................................................................................... 6
Focusgroep............................................................................................................................................... 8
Visuele methoden................................................................................................................................... 10
Les 4: onderzoek en ethiek......................................................................................................................... 11
Ethiek, onderzoek en het recht op wetenschap.......................................................................................11
Ethische code.......................................................................................................................................... 11
Ethiek en onderzoek in de praktijk.......................................................................................................... 12
Les 5: onderzoeksproces: surveyonderzoek.............................................................................................. 13
Stap 1 onderzoeksdoel........................................................................................................................... 13
Stap 2: conceptueel model uitwerken..................................................................................................... 14
Stap 3: onderzoeksmodel....................................................................................................................... 14
Stap 4: selectie van onderzoekselementen............................................................................................. 14
Stap 5: dataverzameling......................................................................................................................... 14
Stap 6: dataordening............................................................................................................................... 15
Stap 7: analyse....................................................................................................................................... 15
Stap 8: conclusie en interpretatie............................................................................................................ 15
Stap 9: verslaggeving.............................................................................................................................. 15
Stap 10: antwoord op onderzoeksprobleem............................................................................................ 16
Les 6: steekproeven: kwantitatief en kwalitatief.......................................................................................... 16
Kwantitatief vs kwalitatief onderzoek....................................................................................................... 16
Kwantitatieve steekproef......................................................................................................................... 16
Kwalitatieve steekproef........................................................................................................................... 18
Les 7: kwantitatieve analyse....................................................................................................................... 19
Kenmerken van variabelen..................................................................................................................... 19
Statistische maten............................................................................................................................... 20
normaalverdeling................................................................................................................................. 21
, Poissonverdeling................................................................................................................................. 21
Verband tussen variabelen..................................................................................................................... 23
Associatie, correlatie en causaliteit...................................................................................................... 23
Cramér’s V........................................................................................................................................... 24
Correlatie............................................................................................................................................. 25
Regressie............................................................................................................................................ 26
Ruimtelijke data................................................................................................................................... 29
Exploratieve technieken...................................................................................................................... 30
Oefeningen in MS excel.......................................................................................................................... 30
les 8: ruimtelijke planning en planprocessen onderzoeken.........................................................................31
Literatuurstudie....................................................................................................................................... 31
Inhoudsanalyse, documentanalyse en discoursanalyse.........................................................................32
les 9: methodologieën................................................................................................................................. 35
interventies en experimenten.................................................................................................................. 35
Gevalstudies (casestudies)..................................................................................................................... 35
Etnografie................................................................................................................................................ 36
Participatief actieonderzoek.................................................................................................................... 38
PAR: methodes....................................................................................................................................... 39
PAR: aandachtspunten........................................................................................................................... 39
Scenarioanalyse...................................................................................................................................... 39
Voorbeelden van onderzoeksprojecten................................................................................................... 41
Les 10: kennis, wetenschappelijk onderzoek en ruimtelijke planning.........................................................43
Wetenschap en kennis............................................................................................................................ 43
POSITIVISTISCHE KIJK OP KENNIS EN WETENSCHAP...................................................................44
paradigma’s............................................................................................................................................ 45
Ontwerp en wetenschap......................................................................................................................... 46
, LES 1: INTRODUCTIE
o Empirisch onderzoek = een onderzoek op waargebeurde verhalen en waarnemingen
o Methodologie = algemene aanpak
o Methode = concreter
LES 2: EEN STUDIEGEBIED VERKENNEN
BESCHRIJVING VAN EEN GEBIED IN BELEIDSDOCUMENTEN
o Studiegebied kan op diverse schaalniveaus (landelijk, regionaal maar ook europees)
o Voorbereiding gewestplannen
Bestuderen waar welke grondgebied zal worden (industrie, woning, groen)
Richtplan 1969
Data noodzakelijk om onderbouwd te werk te gaan
o Structuurplanning 1980
Overal ter vlaanderen (vrijwillig) begonnen ze uit zichzelf te structureren
Hiervoor moest altijd eerst een analyse van pas komen
Structuurplan Vlaanderen 1997
− Allemaal cijfers en diagrammen om structuur van vlaanderen uit te leggen
o Beleidsplanning 2018
‘verkleutering’
Te weinig harde cijfers aanwezig en geen diagrammen
Relatie tussen ruimterapport en beleidsplan lijkt niet even duidelijk
SECUNDAIRE (KWANTITATIEVE) DATA
o Primaire data = zelf verzamelen
o Secundaire data = bestaande data
Meer verantwoord om niet 7 jaar data zelf te verzamelen als het er al is – efficiënter
Data wordt geaggregeerd (je kan van ied de geboortedatum, leeftijd, gender etc)
− Dat zit allemaal in die databank maar dat mag niet zomaar verspreid worden
− Voor de privacy te bewaren wordt die samengezet
− Hoe doe je dit dan ruimtelijk? Per gemeente, per stad dus geografische afbakening
Geografische afbakening
− Statistische sectoren
− Postcode
− Gemeente
− Arrondissement, vervoerregio,…
Vb. gemiddelde leeftijd bepalen van mensen in een stad dan kan je via postcode de
gegroepeerde leeftijden als 1 getal terugvinden (privacy en toch nog cijfers)
o databank: STATBEL, Vlaanderen cijfers, Stad Antwerpen ‘stad in cijfers’
betrouwbaar
o statistische sectoren
dus alle witte vlekken in de regio van statistische sectoren waar maar vb. 2 gezinnen wonen,
daar worden geen gegevens van gedeeld in die statistische sectoren
ONDERZOEKSMETHODES
THOMAS VANOUTRIVE
,Inhoud
les 1: introductie........................................................................................................................................... 4
les 2: Een studiegebied verkennen............................................................................................................... 4
Beschrijving van een gebied in beleidsdocumenten..................................................................................4
Secundaire (kwantitatieve) data................................................................................................................ 4
observatie................................................................................................................................................. 5
Les 3: een studiegebied beter leren kennen: interviews en focusgroepen...................................................5
expertinterviews/ bevoorrechte getuigen................................................................................................... 5
Diepte-interviews....................................................................................................................................... 6
Focusgroep............................................................................................................................................... 8
Visuele methoden................................................................................................................................... 10
Les 4: onderzoek en ethiek......................................................................................................................... 11
Ethiek, onderzoek en het recht op wetenschap.......................................................................................11
Ethische code.......................................................................................................................................... 11
Ethiek en onderzoek in de praktijk.......................................................................................................... 12
Les 5: onderzoeksproces: surveyonderzoek.............................................................................................. 13
Stap 1 onderzoeksdoel........................................................................................................................... 13
Stap 2: conceptueel model uitwerken..................................................................................................... 14
Stap 3: onderzoeksmodel....................................................................................................................... 14
Stap 4: selectie van onderzoekselementen............................................................................................. 14
Stap 5: dataverzameling......................................................................................................................... 14
Stap 6: dataordening............................................................................................................................... 15
Stap 7: analyse....................................................................................................................................... 15
Stap 8: conclusie en interpretatie............................................................................................................ 15
Stap 9: verslaggeving.............................................................................................................................. 15
Stap 10: antwoord op onderzoeksprobleem............................................................................................ 16
Les 6: steekproeven: kwantitatief en kwalitatief.......................................................................................... 16
Kwantitatief vs kwalitatief onderzoek....................................................................................................... 16
Kwantitatieve steekproef......................................................................................................................... 16
Kwalitatieve steekproef........................................................................................................................... 18
Les 7: kwantitatieve analyse....................................................................................................................... 19
Kenmerken van variabelen..................................................................................................................... 19
Statistische maten............................................................................................................................... 20
normaalverdeling................................................................................................................................. 21
, Poissonverdeling................................................................................................................................. 21
Verband tussen variabelen..................................................................................................................... 23
Associatie, correlatie en causaliteit...................................................................................................... 23
Cramér’s V........................................................................................................................................... 24
Correlatie............................................................................................................................................. 25
Regressie............................................................................................................................................ 26
Ruimtelijke data................................................................................................................................... 29
Exploratieve technieken...................................................................................................................... 30
Oefeningen in MS excel.......................................................................................................................... 30
les 8: ruimtelijke planning en planprocessen onderzoeken.........................................................................31
Literatuurstudie....................................................................................................................................... 31
Inhoudsanalyse, documentanalyse en discoursanalyse.........................................................................32
les 9: methodologieën................................................................................................................................. 35
interventies en experimenten.................................................................................................................. 35
Gevalstudies (casestudies)..................................................................................................................... 35
Etnografie................................................................................................................................................ 36
Participatief actieonderzoek.................................................................................................................... 38
PAR: methodes....................................................................................................................................... 39
PAR: aandachtspunten........................................................................................................................... 39
Scenarioanalyse...................................................................................................................................... 39
Voorbeelden van onderzoeksprojecten................................................................................................... 41
Les 10: kennis, wetenschappelijk onderzoek en ruimtelijke planning.........................................................43
Wetenschap en kennis............................................................................................................................ 43
POSITIVISTISCHE KIJK OP KENNIS EN WETENSCHAP...................................................................44
paradigma’s............................................................................................................................................ 45
Ontwerp en wetenschap......................................................................................................................... 46
, LES 1: INTRODUCTIE
o Empirisch onderzoek = een onderzoek op waargebeurde verhalen en waarnemingen
o Methodologie = algemene aanpak
o Methode = concreter
LES 2: EEN STUDIEGEBIED VERKENNEN
BESCHRIJVING VAN EEN GEBIED IN BELEIDSDOCUMENTEN
o Studiegebied kan op diverse schaalniveaus (landelijk, regionaal maar ook europees)
o Voorbereiding gewestplannen
Bestuderen waar welke grondgebied zal worden (industrie, woning, groen)
Richtplan 1969
Data noodzakelijk om onderbouwd te werk te gaan
o Structuurplanning 1980
Overal ter vlaanderen (vrijwillig) begonnen ze uit zichzelf te structureren
Hiervoor moest altijd eerst een analyse van pas komen
Structuurplan Vlaanderen 1997
− Allemaal cijfers en diagrammen om structuur van vlaanderen uit te leggen
o Beleidsplanning 2018
‘verkleutering’
Te weinig harde cijfers aanwezig en geen diagrammen
Relatie tussen ruimterapport en beleidsplan lijkt niet even duidelijk
SECUNDAIRE (KWANTITATIEVE) DATA
o Primaire data = zelf verzamelen
o Secundaire data = bestaande data
Meer verantwoord om niet 7 jaar data zelf te verzamelen als het er al is – efficiënter
Data wordt geaggregeerd (je kan van ied de geboortedatum, leeftijd, gender etc)
− Dat zit allemaal in die databank maar dat mag niet zomaar verspreid worden
− Voor de privacy te bewaren wordt die samengezet
− Hoe doe je dit dan ruimtelijk? Per gemeente, per stad dus geografische afbakening
Geografische afbakening
− Statistische sectoren
− Postcode
− Gemeente
− Arrondissement, vervoerregio,…
Vb. gemiddelde leeftijd bepalen van mensen in een stad dan kan je via postcode de
gegroepeerde leeftijden als 1 getal terugvinden (privacy en toch nog cijfers)
o databank: STATBEL, Vlaanderen cijfers, Stad Antwerpen ‘stad in cijfers’
betrouwbaar
o statistische sectoren
dus alle witte vlekken in de regio van statistische sectoren waar maar vb. 2 gezinnen wonen,
daar worden geen gegevens van gedeeld in die statistische sectoren
