JOURNALISTIEKE STORYTELLING
COLLEGE 1: WAT IS NIEUWS EN WAT IS STORYTELLING?
Doelstelling?
- We willen dat jullie kritische mediawatchers worden
Hoe pakken we dat aan?
- We bekijken zoveel mogelijk recente voorbeelden met aandacht voor de verschillen in
storytelling:
➢ Inhoudelijke verschillen, vormelijke verschillen afhankelijk van de
mediadrager, verschillende journalistieke keuzes van individuele journalisten,
etc.
- Als echte detectives kijken we met een vergrootglas naar hoe de storyline van een
nieuwsverhaal evolueert doorheen het rijke media-aanbod van vandaag:
➢ Legacy media (“traditioneel”)
➢ Digitale media (“nieuw”)
Situering en doelstelling van vak
- Theoretische perspectieven en parameters van journalistieke storytelling
- Aandacht voor storytelling in de journalistieke praktijk
- Journalistiek vanuit een narratief oogpunt
➢ Journalist = storyteller
➢ Journalistieke stukken = ‘stories’ (verhalen)
HOOFDSTUK 1: WAT IS STORYTELLING?
Wat is storytelling?
- Letterlijk: vertellen van verhalen
- In het Nederlands wordt deze term soms vertaald als ‘vertelkunst’ of ‘vertelkunde’ →
doorheen deze cursus zullen deze Nederlandstalige en Engelstalige termen als
synoniemen gebruikt worden om narratieve structuren van nieuws aan te duiden
Something happened; or better, someone telling someone else that
something happened. This according to some, may be the most minimal and
general way to conceive of narrative, an issue that has its own story (Smith,
1981: 228)
,Wat is storytelling?
- Betekent letterlijk ‘het vertellen van verhalen’
- In de cursus wordt met storytelling gedoeld op de narratieve kenmerken en
structuren binnen de journalistieke crossmediale context
- En waarom dan crossmediaal? In de huidige context worden dezelfde verhalen via
verschillende kanalen en platformen aangeboden aan het publiek
➢ Hoe je een verhaal vertelt, is mediumafhankelijk
Verschil tussen cross-, multi-, en transmediaal?
- Crossmediaal: eenzelfde verhaal anders gaan verpakken afhankelijk van het medium
➢ Bv: VRT nieuws en nwsnwsnws: anders verpakt dan vrt nieuws want ander
medium en ander doelpubliek
- Multimediaal: verhaal op 1 plek gerealiseerd
- Transmediaal: het combineren van verschillende mediavormen
HISTORISCHE WORTELS STORYTELLING
Storytelling of het vertellen van verhalen (inclusief personages en gebeurtenissen) geldt als
een essentieel onderdeel van hoe mensen met elkaar communiceren.
Historisch is het onderzoek naar storytelling ingebed binnen onderzoek naar taal en tekst,
waarbij specifiek de vraag wordt gesteld hoe taal en tekst vorm en structuur geven aan de
realiteit. Veel auteurs zien de Poetica van Aristoteles (384 v. Chr – 322 v. Chr) als startpunt
voor narratief onderzoek.
Aristoteles
- Een belangrijke grondlegger om die structuur van verhalen bloot te leggen
- Maakte een analyse van de traditionele Griekse literatuur, vandaag opgedeeld in 3
genres: epiek, lyriek (+- synoniem voor poëzie), en dramatiek (gaat van tragedie tot
komedie)
➢ Belangrijk is dat hij hierin een eerste conceptuele indeling maakt van klassieke
plotelementen, nl. de expositie, het conflict en de resolutie, die tot op de dag
van vandaag wordt gehanteerd
- Hij identificeerde verhalen als narratieve patronen die telkens dezelfde triadische
structuur volgden, namelijk: met een begin, midden, en einde → door deze structuur
worden verhalen boeiend om te lezen + houvast voor lezer om verhaal te volgen
Vladimir Propp
- Literatuurwetenschapper, te situeren binnen het Russisch structuralisme
, - Wordt net als Aristoteles gezien als een belangrijke grondlegger binnen het onderzoek
naar vertelvormen en narratieve structuren
- Propp’s morfologie van het sprookje: vormt een belangrijke publicatie op het gebied
van storytelling en literatuurwetenschappen
Propp’s morfologie van het sprookje
- Propp analyseerde Russische sprookjes en kon zo de structuur van verhalen
identificeren en binnen deze structuur 31 sequenties of narratieve functies
onderscheidden
- Deze 31 sequenties verschijnen altijd in dezelfde volgorde, maar niet alles 31
functies komen in elk verhaal voor
- Deze 31 functies kunnen we opdelen in 3 grote fasen:
1. De voorbereidende fase (11 functies)
2. Fase waarin de schurkenstreek centraal staat (sequentie 12 tem. 19)
3. De eindfase (sequentie 20 tem. 31)
De voorbereidende fase:
1) Afwezigheid: er wordt iemand vermist (slachtoffer)
2) Verbod: de held wordt gewaarschuwd (introductie van de held)
3) Overtreding van het verbod (introductie van de schurk)
4) Verkenning: de schurk zoekt iets
5) Aanlevering: de schurk krijgt informatie
6) Bedrog: de schurk probeert het slachtoffer te misleiden
7) Medeplichtigheid: de held of het slachtoffer trappen in de val van de schurk
8) Schurkenstreek: de schurk breng schade aan het slachtoffer toe
9) Tussenkomst: er is iets niet aanwezig (geld, een persoon, een voorwerp)
10) Tegenactie: de held besluit te gaan halen wat er niet aanwezig is
11) Vertrek: de held vertrekt op missie
In de tweede fase staat de schurkenstreek centraal en wordt het plot effectief op gang
gezet:
12) Test: de held wordt uitgedaagd om heldenkwaliteiten te bewijzen
13) Reactie: de held reageert op test
14) Verwerving: de held verkrijgt magisch voorwerp
15) Begeleiding: de held bereikt bestemming
16) Strijd: de held en de schurk gaan de strijd aan
17) Brandmerking: de held wordt gebrandmerkt (via een wonde, litteken,…), iets maakt
dat de held herkenbaar is
18) Overwinning: de schurk wordt verslagen
19) Oplossing: aanvankelijk probleem is opgelost
, In de eindfase, zijn er 2 mogelijke ontwikkelingen. De eerste optie is:
20) Terugkeer: de held keert terug naar huis
21) Achtervolging: de held wordt achtervolgd door iemand met slechte bedoelingen
22) Redding: de held wordt van zijn achtervolger bevrijd
De tweede optie is:
23) Aankomst: de held komt thuis of in een ander land aan en wordt niet herkend
24) Bewering: een valse held beweert dat hij de held is
25) Taak: de held moet een moeilijke proef ondergaan
26) Uitvoering taak: de held doorstaat de proef
27) Herkenning: de held wordt herkend (omwille van brandmerking uit stap 17)
28) Ontmaskering: de vals held wordt ontmaskerd
29) Gedaanteverwisseling: de held krijgt een nieuw uiterlijk
30) Straf: de schurk wordt gestraft
31) Huwelijk: de held huwt en bestijgt de troon
Op basis van deze 31 sequenties definieerde Propp een typologie van 7 personages
(dramatis personae) op basis van de rol die ze spelen in het verhaal:
1) De schurk:
- De slechterik die de held probeert te dwarsbomen
- De rol is “to disturb the peace of a happy family, to cause some form of misfortune,
damage or harm”
- Wordt vaak voorgesteld in figuren als een draak, een hongerige beer of wolf, een
bandiet, duivel, boze heks of stiefmoeder
2) De schenker
- Bv: een heks, oude man of een tovenaar
- Levert een geschenk aan de held, meestal na een test of uitdaging
- Geschenk kan bv een fysiek object, zoals een zwaard zijn of een helper (zie personage
‘de helper’)
3) De helper
- Bv: een paar
- Stelt zich ten dienste van de held en beschikt vaak over uitzonderlijke krachten of
magische kwaliteiten
- Vaak gaat het om een dier of een magisch wezen dat het pad van de held kruist en
hulp aanbiedt
COLLEGE 1: WAT IS NIEUWS EN WAT IS STORYTELLING?
Doelstelling?
- We willen dat jullie kritische mediawatchers worden
Hoe pakken we dat aan?
- We bekijken zoveel mogelijk recente voorbeelden met aandacht voor de verschillen in
storytelling:
➢ Inhoudelijke verschillen, vormelijke verschillen afhankelijk van de
mediadrager, verschillende journalistieke keuzes van individuele journalisten,
etc.
- Als echte detectives kijken we met een vergrootglas naar hoe de storyline van een
nieuwsverhaal evolueert doorheen het rijke media-aanbod van vandaag:
➢ Legacy media (“traditioneel”)
➢ Digitale media (“nieuw”)
Situering en doelstelling van vak
- Theoretische perspectieven en parameters van journalistieke storytelling
- Aandacht voor storytelling in de journalistieke praktijk
- Journalistiek vanuit een narratief oogpunt
➢ Journalist = storyteller
➢ Journalistieke stukken = ‘stories’ (verhalen)
HOOFDSTUK 1: WAT IS STORYTELLING?
Wat is storytelling?
- Letterlijk: vertellen van verhalen
- In het Nederlands wordt deze term soms vertaald als ‘vertelkunst’ of ‘vertelkunde’ →
doorheen deze cursus zullen deze Nederlandstalige en Engelstalige termen als
synoniemen gebruikt worden om narratieve structuren van nieuws aan te duiden
Something happened; or better, someone telling someone else that
something happened. This according to some, may be the most minimal and
general way to conceive of narrative, an issue that has its own story (Smith,
1981: 228)
,Wat is storytelling?
- Betekent letterlijk ‘het vertellen van verhalen’
- In de cursus wordt met storytelling gedoeld op de narratieve kenmerken en
structuren binnen de journalistieke crossmediale context
- En waarom dan crossmediaal? In de huidige context worden dezelfde verhalen via
verschillende kanalen en platformen aangeboden aan het publiek
➢ Hoe je een verhaal vertelt, is mediumafhankelijk
Verschil tussen cross-, multi-, en transmediaal?
- Crossmediaal: eenzelfde verhaal anders gaan verpakken afhankelijk van het medium
➢ Bv: VRT nieuws en nwsnwsnws: anders verpakt dan vrt nieuws want ander
medium en ander doelpubliek
- Multimediaal: verhaal op 1 plek gerealiseerd
- Transmediaal: het combineren van verschillende mediavormen
HISTORISCHE WORTELS STORYTELLING
Storytelling of het vertellen van verhalen (inclusief personages en gebeurtenissen) geldt als
een essentieel onderdeel van hoe mensen met elkaar communiceren.
Historisch is het onderzoek naar storytelling ingebed binnen onderzoek naar taal en tekst,
waarbij specifiek de vraag wordt gesteld hoe taal en tekst vorm en structuur geven aan de
realiteit. Veel auteurs zien de Poetica van Aristoteles (384 v. Chr – 322 v. Chr) als startpunt
voor narratief onderzoek.
Aristoteles
- Een belangrijke grondlegger om die structuur van verhalen bloot te leggen
- Maakte een analyse van de traditionele Griekse literatuur, vandaag opgedeeld in 3
genres: epiek, lyriek (+- synoniem voor poëzie), en dramatiek (gaat van tragedie tot
komedie)
➢ Belangrijk is dat hij hierin een eerste conceptuele indeling maakt van klassieke
plotelementen, nl. de expositie, het conflict en de resolutie, die tot op de dag
van vandaag wordt gehanteerd
- Hij identificeerde verhalen als narratieve patronen die telkens dezelfde triadische
structuur volgden, namelijk: met een begin, midden, en einde → door deze structuur
worden verhalen boeiend om te lezen + houvast voor lezer om verhaal te volgen
Vladimir Propp
- Literatuurwetenschapper, te situeren binnen het Russisch structuralisme
, - Wordt net als Aristoteles gezien als een belangrijke grondlegger binnen het onderzoek
naar vertelvormen en narratieve structuren
- Propp’s morfologie van het sprookje: vormt een belangrijke publicatie op het gebied
van storytelling en literatuurwetenschappen
Propp’s morfologie van het sprookje
- Propp analyseerde Russische sprookjes en kon zo de structuur van verhalen
identificeren en binnen deze structuur 31 sequenties of narratieve functies
onderscheidden
- Deze 31 sequenties verschijnen altijd in dezelfde volgorde, maar niet alles 31
functies komen in elk verhaal voor
- Deze 31 functies kunnen we opdelen in 3 grote fasen:
1. De voorbereidende fase (11 functies)
2. Fase waarin de schurkenstreek centraal staat (sequentie 12 tem. 19)
3. De eindfase (sequentie 20 tem. 31)
De voorbereidende fase:
1) Afwezigheid: er wordt iemand vermist (slachtoffer)
2) Verbod: de held wordt gewaarschuwd (introductie van de held)
3) Overtreding van het verbod (introductie van de schurk)
4) Verkenning: de schurk zoekt iets
5) Aanlevering: de schurk krijgt informatie
6) Bedrog: de schurk probeert het slachtoffer te misleiden
7) Medeplichtigheid: de held of het slachtoffer trappen in de val van de schurk
8) Schurkenstreek: de schurk breng schade aan het slachtoffer toe
9) Tussenkomst: er is iets niet aanwezig (geld, een persoon, een voorwerp)
10) Tegenactie: de held besluit te gaan halen wat er niet aanwezig is
11) Vertrek: de held vertrekt op missie
In de tweede fase staat de schurkenstreek centraal en wordt het plot effectief op gang
gezet:
12) Test: de held wordt uitgedaagd om heldenkwaliteiten te bewijzen
13) Reactie: de held reageert op test
14) Verwerving: de held verkrijgt magisch voorwerp
15) Begeleiding: de held bereikt bestemming
16) Strijd: de held en de schurk gaan de strijd aan
17) Brandmerking: de held wordt gebrandmerkt (via een wonde, litteken,…), iets maakt
dat de held herkenbaar is
18) Overwinning: de schurk wordt verslagen
19) Oplossing: aanvankelijk probleem is opgelost
, In de eindfase, zijn er 2 mogelijke ontwikkelingen. De eerste optie is:
20) Terugkeer: de held keert terug naar huis
21) Achtervolging: de held wordt achtervolgd door iemand met slechte bedoelingen
22) Redding: de held wordt van zijn achtervolger bevrijd
De tweede optie is:
23) Aankomst: de held komt thuis of in een ander land aan en wordt niet herkend
24) Bewering: een valse held beweert dat hij de held is
25) Taak: de held moet een moeilijke proef ondergaan
26) Uitvoering taak: de held doorstaat de proef
27) Herkenning: de held wordt herkend (omwille van brandmerking uit stap 17)
28) Ontmaskering: de vals held wordt ontmaskerd
29) Gedaanteverwisseling: de held krijgt een nieuw uiterlijk
30) Straf: de schurk wordt gestraft
31) Huwelijk: de held huwt en bestijgt de troon
Op basis van deze 31 sequenties definieerde Propp een typologie van 7 personages
(dramatis personae) op basis van de rol die ze spelen in het verhaal:
1) De schurk:
- De slechterik die de held probeert te dwarsbomen
- De rol is “to disturb the peace of a happy family, to cause some form of misfortune,
damage or harm”
- Wordt vaak voorgesteld in figuren als een draak, een hongerige beer of wolf, een
bandiet, duivel, boze heks of stiefmoeder
2) De schenker
- Bv: een heks, oude man of een tovenaar
- Levert een geschenk aan de held, meestal na een test of uitdaging
- Geschenk kan bv een fysiek object, zoals een zwaard zijn of een helper (zie personage
‘de helper’)
3) De helper
- Bv: een paar
- Stelt zich ten dienste van de held en beschikt vaak over uitzonderlijke krachten of
magische kwaliteiten
- Vaak gaat het om een dier of een magisch wezen dat het pad van de held kruist en
hulp aanbiedt
