CELBIO SEMESTER 2
Inhoud
1. atomen...................................................................................................................................................... 3
1.1 basismolecules.................................................................................................................................... 3
1.1.1 water............................................................................................................................................. 4
1.1.2 mineralen..................................................................................................................................... 4
1.1.3 ureum........................................................................................................................................... 4
2. sachariden................................................................................................................................................ 4
2.1 definitie sachariden............................................................................................................................ 5
2.2 belang en oorsprong.......................................................................................................................... 5
2.3 open ketenstructuur sachariden........................................................................................................ 5
2.4 optische isomerie, stereo-isomeren................................................................................................... 5
2.5 aldose ketose...................................................................................................................................... 6
2.6 monosachariden................................................................................................................................ 6
2.6.1 ringstructuur glucose.................................................................................................................. 6
2.6.5 belang van monosachariden....................................................................................................... 6
2.7 disachariden....................................................................................................................................... 6
2.8 polysachariden................................................................................................................................... 7
2.9 complexe sachariden.......................................................................................................................... 7
3 aminozuren............................................................................................................................................... 8
3.1 definitie aminozuren.......................................................................................................................... 8
3.2 belang................................................................................................................................................. 8
3.3 structuur aminozuren........................................................................................................................ 9
3.3.1 essentiële aminozuren............................................................................................................... 10
3.3.2 cysteïne aminozuur................................................................................................................... 10
3.3.3 gemodificeerde aminozuren...................................................................................................... 10
3.3.4 zwitterion effect.......................................................................................................................... 11
3.5 belang proTeïnen.............................................................................................................................. 12
3.5.1 samenstelling van peptiden en proteïnen.................................................................................12
3.5.2 definities.................................................................................................................................... 12
3.5.3 functie van proteïnen................................................................................................................. 12
3.5.4 stabiliteit proteïnen................................................................................................................... 12
3.5.5 classificatie van proteïnen......................................................................................................... 13
3.6 opbouw proteïnen............................................................................................................................ 13
1
, 3.6.1 primaire structuur proteïnen..................................................................................................... 13
3.6.2 secundaire structuur proteïnen................................................................................................. 13
3.6.3 tertiaire structuur proteïnen..................................................................................................... 14
3.6.4 quaternaire structuur van proteïnen........................................................................................16
3.6.5 supramoleculaire structuur....................................................................................................... 19
4. lipiden.................................................................................................................................................... 20
4.1 definitie............................................................................................................................................ 20
4.2 oliën en vetten................................................................................................................................. 20
4.2.1 belang........................................................................................................................................ 20
4.2.2 samenstelling............................................................................................................................. 21
4.2.5 belang vetten of oliën................................................................................................................ 21
4.3 wassen.............................................................................................................................................. 22
4.4 vetzuren........................................................................................................................................... 22
4.4.1 onverzadigde vetzuren.............................................................................................................. 23
4.5 fosfolipiden...................................................................................................................................... 23
4.5.1 celmembraan............................................................................................................................. 23
4.6 steroïden.......................................................................................................................................... 25
4.6.2 cholesterol................................................................................................................................. 25
4.6.4 aderverkalking.......................................................................................................................... 25
5. nucleïnezuren......................................................................................................................................... 27
5.1 primaire structuur nucleïnezuren.................................................................................................... 27
5.1.1 bouwstenen van nucleïnezuren.................................................................................................. 27
5.2 secundaire structuur van nucleïnezuren.........................................................................................29
5.2.1 DNA (deoxyribonucleïnezuur)..................................................................................................29
5.2.2 RNA (ribonucleïnezuur)........................................................................................................... 30
5.3 DNA en erfelijkheid.......................................................................................................................... 31
5.3.1 replicatie van DNA..................................................................................................................... 31
5.4 PCR................................................................................................................................................... 32
5.5 derivatieve nucleotiden.................................................................................................................... 32
2
,1. ATOMEN
1.1 BASISMOLECULES
3
, 1.1.1 WATER
= hoofdbestanddeel menselijk lichaam
FUNCTIE
Zuiveren lichaam
Afvoeren afvalstoffen
Warmteregeling
Transportmiddel voedingsstoffen (zuurstof, hormonen, vitamines, mineralen, glucose,
aminozuren)
Stofwisselingsprocessen
Bescherming
Geleider van geluid
Oplossingsmiddel
Glijmiddel
Weetje: gekko kan ondersteboven op elk oppervlak hangen omdat, tussen zijn poten, water zit ->
ondervindt vanderwaalskrachten = heel sterke onderlinge krachten
1.1.2 MINERALEN
FUNCTIE
In stand houden van elektrolytenbalans
Ontstaan van membraanpotentiaal (calcium, kalium, chloride)
Belangrijkste mineralen in ons lichaam
Calcium: in botten als CaCO3
Fosfor
Kalium: natrium- en kaliumpompen
Chloride
Natrium: NaCl
Magnesium
Ijzer: in een heemring in hemoglobine
Naast mineralen = organische verbindingen (stoffen met enkel kool- en waterstofatomen, af en toe ook
zuurstof, fosfor, zwavel of stikstof)
1.1.3 UREUM
Organische stoffen = enkel in levende organismen
-> energiebron (sachariden, lipiden, proteïnes)
Friederich Wöhler: ureum kan je ook synthetisch maken (neutralisatie amoniak met cyaanzuur)
2. SACHARIDEN
= koolhydraten, carbohydraten, gluciden: belangrijkste bestanddeel van biologisch materiaal
4
Inhoud
1. atomen...................................................................................................................................................... 3
1.1 basismolecules.................................................................................................................................... 3
1.1.1 water............................................................................................................................................. 4
1.1.2 mineralen..................................................................................................................................... 4
1.1.3 ureum........................................................................................................................................... 4
2. sachariden................................................................................................................................................ 4
2.1 definitie sachariden............................................................................................................................ 5
2.2 belang en oorsprong.......................................................................................................................... 5
2.3 open ketenstructuur sachariden........................................................................................................ 5
2.4 optische isomerie, stereo-isomeren................................................................................................... 5
2.5 aldose ketose...................................................................................................................................... 6
2.6 monosachariden................................................................................................................................ 6
2.6.1 ringstructuur glucose.................................................................................................................. 6
2.6.5 belang van monosachariden....................................................................................................... 6
2.7 disachariden....................................................................................................................................... 6
2.8 polysachariden................................................................................................................................... 7
2.9 complexe sachariden.......................................................................................................................... 7
3 aminozuren............................................................................................................................................... 8
3.1 definitie aminozuren.......................................................................................................................... 8
3.2 belang................................................................................................................................................. 8
3.3 structuur aminozuren........................................................................................................................ 9
3.3.1 essentiële aminozuren............................................................................................................... 10
3.3.2 cysteïne aminozuur................................................................................................................... 10
3.3.3 gemodificeerde aminozuren...................................................................................................... 10
3.3.4 zwitterion effect.......................................................................................................................... 11
3.5 belang proTeïnen.............................................................................................................................. 12
3.5.1 samenstelling van peptiden en proteïnen.................................................................................12
3.5.2 definities.................................................................................................................................... 12
3.5.3 functie van proteïnen................................................................................................................. 12
3.5.4 stabiliteit proteïnen................................................................................................................... 12
3.5.5 classificatie van proteïnen......................................................................................................... 13
3.6 opbouw proteïnen............................................................................................................................ 13
1
, 3.6.1 primaire structuur proteïnen..................................................................................................... 13
3.6.2 secundaire structuur proteïnen................................................................................................. 13
3.6.3 tertiaire structuur proteïnen..................................................................................................... 14
3.6.4 quaternaire structuur van proteïnen........................................................................................16
3.6.5 supramoleculaire structuur....................................................................................................... 19
4. lipiden.................................................................................................................................................... 20
4.1 definitie............................................................................................................................................ 20
4.2 oliën en vetten................................................................................................................................. 20
4.2.1 belang........................................................................................................................................ 20
4.2.2 samenstelling............................................................................................................................. 21
4.2.5 belang vetten of oliën................................................................................................................ 21
4.3 wassen.............................................................................................................................................. 22
4.4 vetzuren........................................................................................................................................... 22
4.4.1 onverzadigde vetzuren.............................................................................................................. 23
4.5 fosfolipiden...................................................................................................................................... 23
4.5.1 celmembraan............................................................................................................................. 23
4.6 steroïden.......................................................................................................................................... 25
4.6.2 cholesterol................................................................................................................................. 25
4.6.4 aderverkalking.......................................................................................................................... 25
5. nucleïnezuren......................................................................................................................................... 27
5.1 primaire structuur nucleïnezuren.................................................................................................... 27
5.1.1 bouwstenen van nucleïnezuren.................................................................................................. 27
5.2 secundaire structuur van nucleïnezuren.........................................................................................29
5.2.1 DNA (deoxyribonucleïnezuur)..................................................................................................29
5.2.2 RNA (ribonucleïnezuur)........................................................................................................... 30
5.3 DNA en erfelijkheid.......................................................................................................................... 31
5.3.1 replicatie van DNA..................................................................................................................... 31
5.4 PCR................................................................................................................................................... 32
5.5 derivatieve nucleotiden.................................................................................................................... 32
2
,1. ATOMEN
1.1 BASISMOLECULES
3
, 1.1.1 WATER
= hoofdbestanddeel menselijk lichaam
FUNCTIE
Zuiveren lichaam
Afvoeren afvalstoffen
Warmteregeling
Transportmiddel voedingsstoffen (zuurstof, hormonen, vitamines, mineralen, glucose,
aminozuren)
Stofwisselingsprocessen
Bescherming
Geleider van geluid
Oplossingsmiddel
Glijmiddel
Weetje: gekko kan ondersteboven op elk oppervlak hangen omdat, tussen zijn poten, water zit ->
ondervindt vanderwaalskrachten = heel sterke onderlinge krachten
1.1.2 MINERALEN
FUNCTIE
In stand houden van elektrolytenbalans
Ontstaan van membraanpotentiaal (calcium, kalium, chloride)
Belangrijkste mineralen in ons lichaam
Calcium: in botten als CaCO3
Fosfor
Kalium: natrium- en kaliumpompen
Chloride
Natrium: NaCl
Magnesium
Ijzer: in een heemring in hemoglobine
Naast mineralen = organische verbindingen (stoffen met enkel kool- en waterstofatomen, af en toe ook
zuurstof, fosfor, zwavel of stikstof)
1.1.3 UREUM
Organische stoffen = enkel in levende organismen
-> energiebron (sachariden, lipiden, proteïnes)
Friederich Wöhler: ureum kan je ook synthetisch maken (neutralisatie amoniak met cyaanzuur)
2. SACHARIDEN
= koolhydraten, carbohydraten, gluciden: belangrijkste bestanddeel van biologisch materiaal
4