COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Hoofdstuk 1: Wat is communicatie?
Communiceren = vaardigheid. Interactie!
Marketing- en communicatiesupport
Interne en externe communicatie
Evenementen
Campagne
Contentcreatie
Sociale media
E-mailmarketing
Webontwikkeling en beheer
Grafisch ontwerp en visuele communicatie
Klantcommunicatie
Feedback en evaluatie
Marktonderzoek en -analyse
Na dit hoofdstuk kun je:
De essentie van (professionele) communicatie begrijpen, zodat het resultaat van je
communicatie verbetert.
Het zender-ontvanger-model uitleggen en toepassen om het effect van je
communicatie te vergroten.
Je communicatie als zender aanpassen aan de ontvanger, zodat je het gewenste
resultaat bereikt.
Inzien waarom verzorgd taalgebruik cruciaal is in alle (professionele) communicatie.
Wat is communicatie?
Communicatie = de manier waarop je omgaat met de wereld, met anderen én met jezelf.
Belangrijk: het is onmogelijk om niet te communiceren. Zelfs stilte of geen reactie is een
vorm van communicatie.
Voorbeeld 1: Ijzige stilte → boodschap van afwijzing of ongemak.
Voorbeeld 2: Iemand zegt “ik wil geen relatie met je” → de boodschap kan zowel
verbaal (woorden) als non-verbaal (houding, blik, intonatie) overgebracht worden.
Verbaal = met woorden
Non-verbaal = met lichaamstaal, gezichtsuitdrukking enz.
Waarom is communicatie belangrijk?
Omdat je altijd een boodschap overbrengt of je dat nu bewust doet of niet. Goed
communiceren vergroot je invloed, voorkomt misverstanden en zorgt voor betere relaties
(zowel privé als professioneel).
Wat is professionele communicatie?
= De manier waarop je omgaat met jezelf en de wereld om je heen terwijl je met je job bezig
bent of je jezelf in een professionele context bevindt. Bijvoorbeeld tijdens je werk of
opleiding.
= Communicatie gericht op het realiseren van professionele doelstellingen
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Kenmerken:
Gericht op professionele doelstellingen (samenwerken, overtuigen, informeren,
klantencontact, enz.).
Niet altijd formeel! Professionele communicatie kan ook informeel zijn, zolang het
doelgericht en passend is.
Voorbeelden
Formeel: een zakelijke e-mail naar een klant, een sollicitatiegesprek.
Informeel: een praatje bij de koffiemachine met een collega over een project.
Communicatie bestaat niet alleen uit woorden
Een boodschap wordt nooit enkel bepaald door wat je zegt. Er zijn drie grote onderdelen:
1. Woorden (de inhoud, wat je letterlijk zegt)
2. Stemgebruik (intonatie, volume, tempo, nadruk, klemtoon, enz.)
3. Non-verbale elementen (lichaamshouding, mimiek, gebaren, oogcontact,
gelaatsuitdrukking, enz.)
Deze drie samen bepalen hoe de ontvanger je boodschap begrijpt.
Belangrijk: de verhouding van deze elementen
Uit onderzoek blijkt dat non-verbaal en stemgebruik vaak meer impact
hebben dan de woorden zelf.
Bijvoorbeeld: je kunt "het gaat goed" zeggen, maar als je lichaamstaal
verdrietig is, gelooft de ander dat eerder.
Oefening 1: communiceren zonder woorden
Zelfs als je niet mag praten, hoe druk je dan uit…
Hoe toon je dat je heel tevreden bent? → glimlachen, duim opsteken, ontspannen
houding.
Hoe toon je dat je iets niet goed vindt? → fronsen, hoofdschudden, armen over elkaar.
Hoe laat je merken dat je je ergert aan iemand? → zuchten, oogrollen, wegkijken,
afstand nemen.
Dit toont opnieuw aan: communicatie is meer dan woorden alleen.
Non-verbale communicatie dus heel belangrijk. Maar:
Valt niet volledig bewust te sturen.
Leren om er bewuster mee om te gaan → in je voordeel gebruiken.
o Hoe? In welke situaties? Op welke manier?
o Bijvoorbeeld: een sollicitatiegesprek
Een historische handdruk van 12 seconden…
https://www.youtube.com/watch?v=DD-XESk-ZTM
Stevige handdruk → kracht en zelfvertrouwen tonen.
Niet loslaten → strijd om macht, “ik geef niet toe”.
Schouderklop → dominantie, boven de ander willen staan.
Conclusie: handdruk = machtsspelletje om te laten zien
wie de sterkste/leider is.
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Communicatie is niet louter een rationeel proces
Een groot deel verloopt irrationeel en is gebaseerd op emoties.
Bijvoorbeeld reclame: goed gevoel bij product/merk → verkopen.
Bijvoorbeeld sollicitatiegesprek: recruiter goed gevoel geven.
…
Rationeel: nadenken met het verstand.
Irrationeel: op basis van het gevoel beslissen.
Dikwijls nemen we eerst een beslissing gebaseerd op een gevoel, die we vervolgens
rationaliseren.
Goed gevoel = beslissing om product te kopen
Goed gevoel = beslissing om persoon aan te nemen
…
Reclame Douwe Egberts
https://www.youtube.com/watch?v=bXFrexIjLaM
Een verhaal in 40 seconden. Geen gesproken woorden, wel emotie. Positief gevoel rond het
merk creëren.
Het zender-ontvanger-model
Om communicatie te begrijpen, wordt vaak het zender-ontvanger-model gebruikt:
Zender: degene die de boodschap uitstuurt.
o Heeft de grootste verantwoordelijkheid: bepaalt en codeert de boodschap.
De boodschap moet zo worden overgebracht dat de ontvanger deze goed
begrijpt en erop reageert zoals bedoeld.
o Belang van duidelijk taalgebruik!
Walk your talk
Geen gladde praatjes → effect?
Wat je zegt, moet ook altijd blijken uit wat je doet en de resultaten die je neerzet
Ontvanger: degene die de boodschap ontvangt en interpreteert.
o Moet de boodschap kunnen decoderen en begrijpen.
Belangrijk: de zender moet zich aanpassen aan de ontvanger om het gewenste effect te
bereiken.
Er kan altijd ruis optreden (storingen of misverstanden).
De ontvanger
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Waarom hebben we verschillende persectieven? → Referentiekader!
Wat we geloven, komt voor 20% overeen met wat we werkelijk waarnemen. De
overige 80% wordt in onze eigen hersenen gevormd.
Iedereen ziet de werkelijkheid dus op zijn/haar eigen manier.
De bril waardoor je naar de wereld kijkt.
Referentiekader
Samenhang van factoren die voor een persoon of gemeenschap op
een bepaald moment de werkelijkheid vormen.
Wordt gevormd door:
Opleiding
Opvoeding
Sociaal milieu
Geloof/levensbeschouwing
Cultuur
Tijdsgeest
Wat is de realiteit?
Wissel regelmatig van perspectief om interpretaties na te gaan.
(Jonge vrouw die langs achter kijkt en een oude vrouw)
Het belang van verzorgd taalgebruik
Waarom is taalgebruik belangrijk?
Het bepaalt hoe professioneel, geloofwaardig en duidelijk je overkomt.
Slordige of incorrecte taal kan leiden tot misverstanden, irritatie of een slechte indruk.
Verzorgd taalgebruik geldt zowel mondeling (gesprekken, presentaties) als schriftelijk
(mails, rapporten).
Oefening 2 – subassertief, assertief, agressief, manipulatief
1. Subassertief
Uitleg: Je zet jezelf op de tweede plaats, je durft geen grenzen te stellen, en je laat anderen
vaak over je heen lopen. Je zegt meestal ja, ook al wil je eigenlijk nee zeggen.
Voorbeeld: Iemand vraagt: “Wil je deze zware zakken dragen?”
Jij zegt: “Ja hoor, ik zal het wel doen…” (ook al heb je er eigenlijk geen zin in of kan je het niet
goed). → Je offert jezelf op om de ander niet teleur te stellen.
2. Agressief
Uitleg: Je stelt je grens wél, maar doet dat op een harde, botte of onvriendelijke manier. Je
houdt geen rekening met de gevoelens van de ander.
Voorbeeld: “Wil je deze zware zakken dragen?”
Jij zegt: “Nee, doe ik niet!” (kortaf en boos). → Je geeft duidelijk je grens aan, maar zonder
respect voor de ander.
Hoofdstuk 1: Wat is communicatie?
Communiceren = vaardigheid. Interactie!
Marketing- en communicatiesupport
Interne en externe communicatie
Evenementen
Campagne
Contentcreatie
Sociale media
E-mailmarketing
Webontwikkeling en beheer
Grafisch ontwerp en visuele communicatie
Klantcommunicatie
Feedback en evaluatie
Marktonderzoek en -analyse
Na dit hoofdstuk kun je:
De essentie van (professionele) communicatie begrijpen, zodat het resultaat van je
communicatie verbetert.
Het zender-ontvanger-model uitleggen en toepassen om het effect van je
communicatie te vergroten.
Je communicatie als zender aanpassen aan de ontvanger, zodat je het gewenste
resultaat bereikt.
Inzien waarom verzorgd taalgebruik cruciaal is in alle (professionele) communicatie.
Wat is communicatie?
Communicatie = de manier waarop je omgaat met de wereld, met anderen én met jezelf.
Belangrijk: het is onmogelijk om niet te communiceren. Zelfs stilte of geen reactie is een
vorm van communicatie.
Voorbeeld 1: Ijzige stilte → boodschap van afwijzing of ongemak.
Voorbeeld 2: Iemand zegt “ik wil geen relatie met je” → de boodschap kan zowel
verbaal (woorden) als non-verbaal (houding, blik, intonatie) overgebracht worden.
Verbaal = met woorden
Non-verbaal = met lichaamstaal, gezichtsuitdrukking enz.
Waarom is communicatie belangrijk?
Omdat je altijd een boodschap overbrengt of je dat nu bewust doet of niet. Goed
communiceren vergroot je invloed, voorkomt misverstanden en zorgt voor betere relaties
(zowel privé als professioneel).
Wat is professionele communicatie?
= De manier waarop je omgaat met jezelf en de wereld om je heen terwijl je met je job bezig
bent of je jezelf in een professionele context bevindt. Bijvoorbeeld tijdens je werk of
opleiding.
= Communicatie gericht op het realiseren van professionele doelstellingen
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Kenmerken:
Gericht op professionele doelstellingen (samenwerken, overtuigen, informeren,
klantencontact, enz.).
Niet altijd formeel! Professionele communicatie kan ook informeel zijn, zolang het
doelgericht en passend is.
Voorbeelden
Formeel: een zakelijke e-mail naar een klant, een sollicitatiegesprek.
Informeel: een praatje bij de koffiemachine met een collega over een project.
Communicatie bestaat niet alleen uit woorden
Een boodschap wordt nooit enkel bepaald door wat je zegt. Er zijn drie grote onderdelen:
1. Woorden (de inhoud, wat je letterlijk zegt)
2. Stemgebruik (intonatie, volume, tempo, nadruk, klemtoon, enz.)
3. Non-verbale elementen (lichaamshouding, mimiek, gebaren, oogcontact,
gelaatsuitdrukking, enz.)
Deze drie samen bepalen hoe de ontvanger je boodschap begrijpt.
Belangrijk: de verhouding van deze elementen
Uit onderzoek blijkt dat non-verbaal en stemgebruik vaak meer impact
hebben dan de woorden zelf.
Bijvoorbeeld: je kunt "het gaat goed" zeggen, maar als je lichaamstaal
verdrietig is, gelooft de ander dat eerder.
Oefening 1: communiceren zonder woorden
Zelfs als je niet mag praten, hoe druk je dan uit…
Hoe toon je dat je heel tevreden bent? → glimlachen, duim opsteken, ontspannen
houding.
Hoe toon je dat je iets niet goed vindt? → fronsen, hoofdschudden, armen over elkaar.
Hoe laat je merken dat je je ergert aan iemand? → zuchten, oogrollen, wegkijken,
afstand nemen.
Dit toont opnieuw aan: communicatie is meer dan woorden alleen.
Non-verbale communicatie dus heel belangrijk. Maar:
Valt niet volledig bewust te sturen.
Leren om er bewuster mee om te gaan → in je voordeel gebruiken.
o Hoe? In welke situaties? Op welke manier?
o Bijvoorbeeld: een sollicitatiegesprek
Een historische handdruk van 12 seconden…
https://www.youtube.com/watch?v=DD-XESk-ZTM
Stevige handdruk → kracht en zelfvertrouwen tonen.
Niet loslaten → strijd om macht, “ik geef niet toe”.
Schouderklop → dominantie, boven de ander willen staan.
Conclusie: handdruk = machtsspelletje om te laten zien
wie de sterkste/leider is.
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Communicatie is niet louter een rationeel proces
Een groot deel verloopt irrationeel en is gebaseerd op emoties.
Bijvoorbeeld reclame: goed gevoel bij product/merk → verkopen.
Bijvoorbeeld sollicitatiegesprek: recruiter goed gevoel geven.
…
Rationeel: nadenken met het verstand.
Irrationeel: op basis van het gevoel beslissen.
Dikwijls nemen we eerst een beslissing gebaseerd op een gevoel, die we vervolgens
rationaliseren.
Goed gevoel = beslissing om product te kopen
Goed gevoel = beslissing om persoon aan te nemen
…
Reclame Douwe Egberts
https://www.youtube.com/watch?v=bXFrexIjLaM
Een verhaal in 40 seconden. Geen gesproken woorden, wel emotie. Positief gevoel rond het
merk creëren.
Het zender-ontvanger-model
Om communicatie te begrijpen, wordt vaak het zender-ontvanger-model gebruikt:
Zender: degene die de boodschap uitstuurt.
o Heeft de grootste verantwoordelijkheid: bepaalt en codeert de boodschap.
De boodschap moet zo worden overgebracht dat de ontvanger deze goed
begrijpt en erop reageert zoals bedoeld.
o Belang van duidelijk taalgebruik!
Walk your talk
Geen gladde praatjes → effect?
Wat je zegt, moet ook altijd blijken uit wat je doet en de resultaten die je neerzet
Ontvanger: degene die de boodschap ontvangt en interpreteert.
o Moet de boodschap kunnen decoderen en begrijpen.
Belangrijk: de zender moet zich aanpassen aan de ontvanger om het gewenste effect te
bereiken.
Er kan altijd ruis optreden (storingen of misverstanden).
De ontvanger
, COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN
Waarom hebben we verschillende persectieven? → Referentiekader!
Wat we geloven, komt voor 20% overeen met wat we werkelijk waarnemen. De
overige 80% wordt in onze eigen hersenen gevormd.
Iedereen ziet de werkelijkheid dus op zijn/haar eigen manier.
De bril waardoor je naar de wereld kijkt.
Referentiekader
Samenhang van factoren die voor een persoon of gemeenschap op
een bepaald moment de werkelijkheid vormen.
Wordt gevormd door:
Opleiding
Opvoeding
Sociaal milieu
Geloof/levensbeschouwing
Cultuur
Tijdsgeest
Wat is de realiteit?
Wissel regelmatig van perspectief om interpretaties na te gaan.
(Jonge vrouw die langs achter kijkt en een oude vrouw)
Het belang van verzorgd taalgebruik
Waarom is taalgebruik belangrijk?
Het bepaalt hoe professioneel, geloofwaardig en duidelijk je overkomt.
Slordige of incorrecte taal kan leiden tot misverstanden, irritatie of een slechte indruk.
Verzorgd taalgebruik geldt zowel mondeling (gesprekken, presentaties) als schriftelijk
(mails, rapporten).
Oefening 2 – subassertief, assertief, agressief, manipulatief
1. Subassertief
Uitleg: Je zet jezelf op de tweede plaats, je durft geen grenzen te stellen, en je laat anderen
vaak over je heen lopen. Je zegt meestal ja, ook al wil je eigenlijk nee zeggen.
Voorbeeld: Iemand vraagt: “Wil je deze zware zakken dragen?”
Jij zegt: “Ja hoor, ik zal het wel doen…” (ook al heb je er eigenlijk geen zin in of kan je het niet
goed). → Je offert jezelf op om de ander niet teleur te stellen.
2. Agressief
Uitleg: Je stelt je grens wél, maar doet dat op een harde, botte of onvriendelijke manier. Je
houdt geen rekening met de gevoelens van de ander.
Voorbeeld: “Wil je deze zware zakken dragen?”
Jij zegt: “Nee, doe ik niet!” (kortaf en boos). → Je geeft duidelijk je grens aan, maar zonder
respect voor de ander.
